-ыңдар, -іңдер, -ңдар, сы-
пайы ж е к е ш е
-ыңыз, -ің із, -ңыз, -ң із, көп ш е
-ыңыздар, -іңіздер, -ңыздар, -ңіздер, 3-ж ақта
-сын, -сін жалғаулары жалғанады.
Б ұ й р ы қ р ай д ы ң 2 -ж а қ арн ай ы ж екеш е
түрінде бір кезде арнайы тұлға болған болу ке-
рек. Бір ж ағы нан, басқа түркі тілдерімен (мыса-
лы, озбек тілінде
ал-алиң болып айтылатыны
белгілі), екінші жағынан, 2-жақтың басқа түрлер-
імен (мысалы, көпше және сыпайы түрі) салыс-
тырсақ, бұйры қ райдың 2-ж ағында (анайы, же-
кеше)
-ың, -ің, -ң қосымшасы болғанды ғы бай-
қалады. Кейін ол түсіп қалып, етістіктің түбір
тұлғасымен сәйкес болып қалы птасқан. Бұлай
болуға етістіктің түбір тұлғасының тікелей жіктеле
алмайтыны және сөйлемде етістік түбірдің сол
күйінде қолдан ы ла алм айты ны себеп болуы
мүмкін. Қазіргі кейбір түркі (мысалы, өзбек)
тілдерінде бұйры қ райдың бұл формасы кейде
сақталып жұмсалады:
сен алың, келиң т.б. Қазақ
тіліндегі 2-жақ сыпайы тұлғасы нда(-ы ңы з,
-іңіз, -ңыз, -ңіз) ж ән е к ө п ш е тұ л ғ а с ы н д а
(-ы ңдар, -іңдер, -ңдер, -ңдар) бұйры қрайды ң 2-жағының
жалғауы
(-ың, -ің, -ң) сақталған, демек, сыпайы-
лықты және көптікті білдіріп тұрған қосымш а-
ны ң
-ыз, -із және
-дар, -дер бөлшектері ғана.
С оны мен бірге ауыз әдебиеті нұсқларында,
ақы ндар ш ы ғарм алары нда, кейбір аймақтағы
сөйлеу тілде бұйрық райдың 2-жақ жекеше анайы
ф ормасы ретінде,
-ғын, -гін, -
қ ы і і
,
-кін қосым-
шасы да жұмсалады:
сен бар-ғын, айт-қын, кел- гін т.с.с. Бұл тұлға кейбір орта ғасы рлы қ жазба
ескерткіштер тілінде (мысалы, “ Мухаббат-наме-
де”) алтай, ұйғыр, қарақалпақ сияқты қазіргі түркі
тілдерінде де қолданылып отырады.
Сондай-ақ 1-жақ көпше түрінің қосымшасы
да тілімізде кейде
