П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы



Pdf көрінісі
бет745/879
Дата03.12.2023
өлшемі38,54 Mb.
#133403
1   ...   741   742   743   744   745   746   747   748   ...   879
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

-ғысы кел,
-сам екен, -уге бол 
т.б. 
Бір сүмдық болмаса игі
еді
(М ұқанов). Осы сөйлемдегі 
-са игі еді 
үш 
морфемалы жалаң аналитикалық формантқа жа- 
тады.
Күрделенген аналитикалық формантқа төрт 
морфемалы аналитикалық форманттар жатады. 
Олар екі морфемалы аналитикалық форманттар- 
дың бірігуінен жасалған. Екі морфемалы формант- 
тардың ұзақ уақыт сөзде бірге, қатар қолданылу- 
ының нәтижесінде олардың мағыналары кірігіп, 
біртұтас м ағы наға көш кен. Олар: 
-п келе жатыр
(өсіп келе жатыр), 
-п бара жатыр 
(көбейіп бара 
жатыр), 
-п қоя бер 
(жылап қөя берді), 
-п кеп кет
(сөғып кеп кетті), 
-п кеп қал 
(итеріп кеп қалды), 
-п кеп жібер 
(шыңғырып кеп жіберді), 
-п сала бер
(әрленіп сала берді), 
-п жүре бер 
(бөйы жылып 
жүре берді), 
-п болыи қал 
(жазып болып қалды).
Күрделенген аналитикалық форманттың бел- 
гілері:
1. Күрделенген аналитикалық формант бір ма- 
ғына береді, бір формантгың қызметін атқарады.
2. Күрделенген аналитикалық форманттың 
құрамындағы морфемалардың орны тұрақты, олар- 
дың арасына бөтен морфема қосыла алмайды.
3. Күрделенген аналитикалы қ форманттың 
бәрі - қимылдың өту сипаты категөриясының 
көрсеткіштері.
4. Күрделенген аналитикалық форманттар тек 
қана етістікпен қолданылады.
Аналитикалық форманттардың мағыналары 
алуан түрлі, түрлі категорияларға қатысты.
Көпшілік аналитикалық форманттар қимыл- 
дың өту сипаты категориясы ны ң м ағы насы н 
білдіреді. Олар қимылдың тәсілін білдіреді және 
қимылдың даму сатысын білдіреді.
Қимылдың жасалу тәсілі негізінен аналити- 
калық форманттар арқылы білдіріледі:
1. Қимылдың жасалу тәсіліне ж алған, жа- 
санды қимыл мәнін білдіреді. - 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   741   742   743   744   745   746   747   748   ...   879




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет