П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы



Pdf көрінісі
бет743/879
Дата03.12.2023
өлшемі38,54 Mb.
#133403
1   ...   739   740   741   742   743   744   745   746   ...   879
Ол үйде оқып отыр 
дегендегі 
үйде оқып отыр 
бір сөз тіркесін жасайды. Осы 
сөз тіркесінің бір сыңары - 
үйде, 
екінші сыңары
- оқып отыр.
Сөздің аналатикалық формасы төмендегідей 
белгілер арқылы танылады:
1. Сөздің аналитикалық формасы белгілі бір 
грамматикалық категорияның жүйесіне, тарамы- 
на енуі керек.
2. Әрбір аналитикалы қ формалы сөз лекси- 
калық мағынаға қоса ф амматикалық мағына бе- 
реді.


ЕТІСТІК
541
3. Сөздің аналитикалы қ ф ормасын катего- 
риялардың тұрақты аналитикалық форманттары 
жасайды.
4. Сөздің аналитикалық формасы белгілі топ- 
тағы сөздің басым көпшілігінен жасала береді.
7.7.1. Аналитикалық форманттар және
олардың мағыналары
А налитикалы қ ф ормант деп қосы м ш а мен 
көмекші етістіктің бірлігінен тұратын, категория 
м ағы насы н білдіретін күрделі м орф ологиялы қ 
көрсеткіш аталады. Мысалы: 
Апам болса, аудан-
да сырқаттанып жатыр. Ақбопе екеуміз т а-
ңертеңнен айтып жүрміз
(Ж үнісов). Осы екі 
сөйлемдегі 
сыркаттанып жатыр, айтып жүрміз
деген аналитикалық формалы етістіктер 
-ып жа-
тыр, -ып жүр 
деген аналитикалы қ ф орманттар 
арқы лы н ақ осы ш ақ м ағы насы н білдіреді. Н ақ 
осы ш ақты ң жүйеСі бойынш а бұл форманттарға 
жіктік жалғауы тікелей жалғанады. Ол заңды- 
л ы қ с а қ тал ған : 
сырқаттанып жатыр 
деген де
3-ж ақ болғандықтан, онда жіктік жалғау жоқ, ал 
айтып жүрміз 
дегенде жіктік жалғау аналитика- 
лы қ формантқа тікелей жалғанған.
Қ азақ тілі етістіктің аналитикалы қ ф орм ан- 
ты на өте бай. Етістікте жетпістен аса аналитика- 
л ы қ ф орм ант бар. О лар:-а 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   739   740   741   742   743   744   745   746   ...   879




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет