П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы



Pdf көрінісі
бет20/497
Дата14.10.2023
өлшемі38,54 Mb.
#113886
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   497
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

Естілім белгілері: 
жіңішке, қысаң ерін әуезді 
дауысты дыбыс.
1.3.1.2. Құранды дауысты дыбыстар
О 
дауысты дыбысы 
(9-сурет)
Жасалымы:
1. О дауысты дыбысы құранды дыбыс. 
тектес үнді дауыссыз дыбыстан (бағы ны ш ты
сыңары) басталып Ұ тектес (7) қы саң дауысты 
дыбыспен (басым сыңары) аяқталады.
2. О дау ы сты д ы б ы сы н ай тқ а н д а ерін
сүйірленіп басталы п (1-1), дөңгеленіп (1-2) 
аяқталады. Еріннің қаты сы на қарай сүйір ерін 
дауысты дыбыс болып табылады.
3. О дыбысын айтқанда тіл ауыз қуысының 
арт ж ағы на (8) орналасады. Тілдің қаты сы на 
қарай тіл арты дауысты дыбыс болып табылады.
Д ауы сгы ж а қ қ аты сы н а қарай (ек ін ш і 
сыңары) - қы саң, ерін қаты сы на қарай - сүйір 
ерін, жасалу орны на қарай - тіл арты дыбыс.
Жасалым белгілері: 
ерін, тіл арты, құранды 
(дифтонг) дауысты дыбыс.
Айтылымы:
1. Тілдің артқы тұсы жұмсақ таңдайға қарай 
ж оғары көтеріліп (дөңес тартып), ауыз қуысын 
екіге бөледі. Ауыз қуысы көмей қуысынан үлкен 
болады. Тіл ж аты сы на қарай көмей қуысты 
дауысты дыбыс болып табылады.
2. Ерін сүйірленіп басталы п, дөңгеленіп 
бітеді, ауа екпіндей үйіріліп ш ығады. Еріннің 
қалпы на қарай сүйір ш ы ғы сты дауысты дыбыс 
болып табылады.
Айтылым белгілері: 
ауыз қуысты, сүйір 
ш ығысты дауысты дыбыс.
Естілімі:
1. О дыбысы жуан үндесім әуезбен дыбыс- 
талады. Үндесім дыбысталуына қарай жуан әуезді 
дауысты дыбыс болып табылады.
2. О дыбысы \ү-ерін жасалы м әуезбен ды- 
бысталады. Жасалым дыбысталуына қарай \ү-ерін 
әуезді дауысты дыбыс болып табылады.
Естілім белгілері: 
жуан, \у-ерін әуезді дау- 
ысты дыбыс.
Ө 
дауысты дыбысы 
( 10-сурет)
Жасалымы:
1. Ө дауысты дыбысы құранды дыбыс. \У 
тектес үнді дауыссыз дыбыстан (бағыныш ты 
сыңары) басталып Ү тектес қы саң дауысты ды- 
быспен (басым сыңары) аяқталады (7).
2. Ө дауы сты д ы б ы с ы н а й т қ а н д а ерін 
сүйірленіп басталып (1-1), дөңгеленіп (1-2) аяқта- 
лады. Еріннің қатысына қарай сүйір ерін дауыс- 
ты дыбыс болып табылады.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   497




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет