2.8.4. Сөзжасамдық тарам Сөзжасамдык тарам термині словообразова-
тельная парадигма мәнінде қолданылды. Осы тер-
мин орыс тіл білімінде де кейінгі кезде қолданы-
ла бастады.
Бұрын
тарам термині морфологияда ұзақ
уақы т қолданы лғаны белгілі, мысалы септік та-
рамы (парадигмасы), жіктік тарамы (парадигма-
сы) сияқты қолданыс ғылы мда эбден таралған,
таны с ұғы м ға айналған. Бұл термин барлы қ тіл
біліміндік сөздіктердің бәрінде сөз түрлендіру
жүйесі мәнінде түсіндірілген.
Соңғы кезде созжасамдық тарам (словообра-
зовательная парадигма) термині қолданыла бас-
тады. М орф ологиялы қ тарамда да бір соз түрлі
сөз түрлендіруші қосымшалар арқылы түрленеді.
Сәзжасамда да бір сөзден бірнеше түрлі сөз жаса-
лады. М орфологиялық тарамдар жиі қолданыла-
ды, созжасамдық тарамдар одан әлдеқайда сирегі-
рек қолданылады және сөзж асамдық тарамдағы
сөздердің лексикалық мағынасында айырма бол-
са, м орфологиялы қ тарамдағы сөздердің лекси-
калық мағынасында айырма болмайды да, айыр-
ма тек грамматикалық мағы нада болады. Мыса-
лы,
үй —> үйге, үйді, үйден, үйдің деген септіктегі
үй сөзінің түрлену тарамын алсақ, олардың бәрінде
үй деген лексикалы қ м ағы нада өзгеріс ж оқ, тек
оны ң түрлі тұлғалары на түрлі грамматикалық
мағы на қосылған. Д ем ек морфологиялық тарам ,
- бір создің белгілі жүйе бойы нш а грам м ати ка^
лы қ тұлғаларға түрленуі. Сонды қтан морфоло-
гиялық тарамда бір лексикалық мағынаның үстіне
түрлі грамматикалық м ағы на ғана қосылады.
Ал сөзжасамдық тарамның құрамында түрлі
лексикалық мағыналы туынды сөздер ғана өрна-
ласады, бірақ олар - бір сөзден жасалған туынды
сөздер. М ысалға,
күй етістігінен жасалған сөзжа-
самдық ұядағы
күйік, күйін, күйіс, күйдір туынды
түбір сәздерді алайық. Бұлар бәрі -
күй етістігінен
жасалған туынды сәздер, олардың әрқайсысының
озіндік лексикалық мағынасы бар, әрқайсысы тілде
лексикады қ бірлік болып саналады. Олай болса,
ол морфологиялық тарам ға жатпайды. Ойткені
морфологиялық тарамда бір лексикалы қ бірлік
