Қазақстан республикасы 45minut kz – 45minut org

      
     
Тригонометрическая окружность
   
    
По этим наглядным рисункам учащимся будет более понятно следующий   принцип: косинус  угла – это абсцисса точки
натригонометрической   окружности,   которая   соответствует   данному   углу;   синус   угла   –   это   ордината   точки   на
тригонометрической окружности, которая соответствует данному углу.
Например по представленному рисунку видно, что косинус нуля градусов равен 1, косинус 120 градусов равен -0,5 и так
далее.
Все   понятия   и   формулы   тригонометрии   получают   сами   ученики   под   четким   руководством   учителя   с   помощью
тригонометрического круга. В дальнейшем этот “круг” будет служить для них опорным сигналом или внешним фактором
для воспроизведения в памяти понятий и формул тригонометрии.
Изучение тригонометрии на тригонометрическом круге способствует:
выбору оптимального для данного урока стиль общения, организации учебного сотрудничества;
целевые ориентиры урока становятся личностно значимыми для каждого ученика;
новой материал опирается на личный опыт действия, мышления, ощущения учащегося;
урок включает в себя различные формы работы и способы получения и усвоения знаний; присутствуют элементы взаимо- и
самообучения; само- и взаимоконтроля;
имеет   место   быстрое   реагирование   на   непонимание   и   ошибку   (совместное   обсуждение,   опоры-подсказки,
взаимоконсультации)
Определение синуса, косинуса, тангенса и котангенса.   После введения понятия тригонометрического круга (окружность
единичного радиуса с центром в начале координат), начального радиуса (радиус окружности по направлению оси Ох), угла
201

поворота,   учащиеся   самостоятельно   получают   определения   для   синуса,   косинуса,   тангенса   и   котангенса   на
тригонометрическом круге, используя определения из курса геометрии, то есть, рассматривая прямоугольный треугольник с
гипотенузой, равной 1. (Косинусом угла   называется абсцисса точки на окружности при повороте начального радиуса на
данный угол. Синусом угла  называется ордината точки на окружности при повороте начального радиуса на данный угол.)
Понятия   тангенса   и  котангенса     можно  вводить   двояко:   как   отношение   синуса   к   косинусу   (косинуса   к  синусу)   и  как
ординату (абсциссу) точки пересечения касательной к окружности в точке (1;0) ((0;1)) и прямой ОР

. 
Рис.
Значения тригонометрических функций 
Предлагаю вам алгоритм, благодаря которому учащиеся легко и быстро, за короткое время смогут восстановить в памяти
все значения тригонометрических функций:
1. Записываем в строчку углы от 0 до 90 градусов. Слева в столбик запишем сначала синус, затем косинус аргумента:
2. Напротив синуса пишем числа от нуля до четырёх (под значениями углов). Напротив косинуса от 4 до 0:
3. Далее извлекаем корень:
4. Делим на 2:
5.Вычисляем:
Мы получили значения синуса и косинуса углов от 0 до 90 градусов. Далее, зная формулы тангенса и котангенса:
вы сможете найти значения для указанных углов.
202

Например:
tg0
0  
=0/1=0, а сtg0
0  
=1/0 на ноль делить нельзя, поэтому не определен и ставим прочерк  «-» или в некоторых литературах
ставят знак бесконечности  «
». И таким образом, для тангенса и котангенса любого угла получим следующую таблицу:
Функция
Аргумент
0 (0
▫
)
 (30
▫
)
 (45
▫
)
 (60
▫
)
sin α
0
cos α
1
tg α
0
1
ctg α
-
1
Можно     расширить   диапазон   углов   и   записать   углы   от   0   до   180   градусов,   но   тогда   нужно   учитывать   знаки
тригонометрических функции во 2 четверти, и затем  также учитывая знаки тригонометрических функции в 3 и 4 четвертях
заполнить таблицу от 180 до 360 градусов.
Знаки тригонометрических функции
Таким образом вместе с учащимися мы получим следующую заполненную таблицу:
Изучение тригонометрических функций будет более эффективным, в том случае когда:
38 перед   введением   тригонометрических   функций   проведена   достаточно   широкая   пропедевтическая   работа     с
тригонометрической окружностью;
39
тригонометрическая   окружность   рассматривается   не   только   как   самостоятельный   объект,   но   и   как   элемент
декартовой системы координат;
40 каждое свойство  функций  четко  обосновано и все они сведены в систему.
Приобретая   вышеперечисленные   навыки,   учащиеся   тем   самым   получают   арсенал   средств,   достаточный   для   более
основательного   исследования   и   построения   графиков   тригонометрических   функций,   для   решения   тригонометрических
уравнений и неравенств. 
Материалы данного доклада имеют практическую и методическую значимость и могут быть использованы учителями при 
изложении темы «Тригонометрические функции» в курсе алгебры и математического анализа в 9-10 классах и при 
подготовке с учащимися к ЕНТ.  
Список литературы:
 Выгодский М.Я.Справочник по элементарной математике. - М.: АСТ Астрель, 2013. - 509с.
 Денищева Л.О. Теория и методика математике в школе М., БИНОМ Лаборатория знаний, 2011
 . Шыныбeкoв A.Н. Aлгeбpa. Учeбник для 9 клaссa       oбщeoбpaзoвaтeльнoй шкoлы. «Aтaмуpa», 2013.
* * * * * *
203

АШЫҚ  САБАҚ ТАҚЫРЫБЫ: «АВСТРАЛИЯ»
 Батыс  Қазақстан облысы Теректі ауданы, Подстепный № 1 ЖОББМ 
География пәні мұғалімі  Мұхамбеталиева Ж.С
 
Пәні:География   Сынып:7а   Уақыты:9.12.15
Тақырыбы:Австралияның  географиялық  -физикалық орны. 
Сабақтың мақсаты:
Білімділік мақсаты:Оқушыларға жаңа сабақты мазмұндау. Австралияның географиялық орнын, зерттелуін, жер бедері мен
пайдалы қазбаларының даму ерекшеліктерін ғылыми деректерді пайдаланып ,тереңдете меңгерту.
Дамытушылық мақсаты:Білімге құштарлығын, дүние танымдылық көзқарасын, картамен жұмыс істеу дағдыларын 
қалыптастыра отырып және өз бетімен білім алу дағдыларын дамыту.
Тәрбиелік мақсаты:Ғылыми деректерге сүйене отырып, халықтық тәрбие үлгілерін қолдану, өсіп-өркендеу тұрғысынан 
дұрыс қабылдауға, ұлтаралық сыйластыққа, шындыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу.
Сабақ көрнекілігі:Дүниежүзінің физикалық картасы, саяси картасы, атлас, кескін карта, оқулық, қосымша оқулықтар, 
интерактивті тақта, плакаттар.
Сабақтың әдісі: СТО,топпен жұмыс, картамен жұмыс
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру бөлімі. Оқушыларды сабаққа дайындау.
Топтарға бөлу.Материк,Карта,Глобус
Өткен материктер бойынша сұрақтар қою. «Білім бәйгесі»
І- топ.Материк

Африкадағы ең ұзын көл

Солтүстік Америка даласы

Жер шарындағы 2-ші орындағы материк

Ең үлкен арал

Мұз басу әсерінен қалыптасқан тік жағалы, терең тар шығанақты не дейміз?

Ең кішкентай құс

Африканың шөптесін өсімдіктер мен бұталы ағаштар өсетін даласы

Дүние жүзіндегі ең терең шұңғыма қалай аталады?
ІІ- топ.Карта
•
Африканың ең биік нүктесі
•
Бразилия Саваннасы қалай аталады?
•
Дүниежүзінде ең биікте жатқан көл
•
Дүние жүзіндегі әйгілі цейлон шайы мен үнді шайы өсірілетін ел
•
Евразиядағы ең биік жанартау
•
Вельвичия өсімдігі қайда өседі?
•
Африкадағы кеуіп қалған өзен арнасы қалай аталады?
ІІІ-топ.Глобус
•
Бразилия Саваннасы
•
Ең ылғалды жасыл материк
•
Суккулент дегеніміз не?
•
Анд тауының символы болған жануар?
•
Атакама шөлі қай тауда орналасқан?
•
Гуано дегеніміз не?
•
Табиғи каучук алынатын ағаш 
ІІ. Үй тапсырмасын бағалау
                        І. Қызығушылықты ояту
Ертеде ренжіп мен аралдарға
Кетіп ем жылжып өзге жағалауға
Оңтүстік жарты шарды мекен еттім
Талайлар көшіп келді паналауға
Сондайлық аспан тірер тауларым жоқ
Ойпат көп, шығысымда жоталар көп
Шағыл мен құм бадасады баурайымды
Сөнбеген өзгелердей жанартау жоқ
Тұрсамда ортасында мұхиттардың
Суына жауын-шашын қанықпадым
Оңтүстік тропигі кесіп өтіп,
Шудаларын бұлттардың кептірмей жүр
Менде бар жануарлар өзгеде жоқ
Қалталы аю, қалталы кенгуру көп
Мен өзім кіп-кішкентай болғанменен
Материктің сыры мен жұмбағы көп
        III  Жаңа  сабақ./слайд1/
      «Есте сақтау үшін» стратегиясы бойынша қажетті мәліметтерді дәптерге түсіріп алу.
Ауданы. 7,7млн.км² халық саны. 19,2 млн /2000/ мем.тіл – ағылшын.
Астанасы — Канберра
204

Австралияның жабайы табиғаты, оның тамаша жағажайлары жақсы демалуға спортпен шұғылдануға мол мүмкіндік береді. 
Мұнда күнге қыздырынуға және шомылуға, еліне саяхат жасауға және тау шаңғысымен жүзе аласыздар.
Австралия халқының саны 19 млн. Негізгі халқы – аборигендер шамамен — 228 мыңдай. Халықтың көбі материк пен 
аралдардың шығыс жағалауында тұрады. Ағылшын тілінде сөйлейді. Аустралия тек қана –аустраля одағынан тұрады. 
Оңтүстік жартышарда орналасқан. Қыс айлары: маусым, шілде, тамыз. Матерктің шығысында тынық мұхиты, батысында 
үнді мұхиты жатады. Аустралияның көп бөлігі тропиктік және субтропиктік белдеуде орналасқан. Орта есеппен шілдеде -12
-20 С болса, қаңтарда +20 +30 С болады.
Аустраляға бара қалсаңыз ол жақтың асханаларына соқпай кеткен жөн болмас. Ол жақта сізге қолтырауын, кенгуру еті және
қоңыздар мен құрттар, теңіз жәндіктері мен жемітерден ас дайындап береді.
Аутралияда мерекелік күндер аса көп емес. 1-қаңтар жаңа жыл, 26- қаңтар тәуелсіздік күні, 14-маусымда королева 
Елизаветаның туған күні, 25-28 желтоқсан рождество.
             1.Жаңа материкпен танысу
І-топ. Материктің географиялық орнын анықтау.
II-топ Қандай климаттық белдеулерде орналасқан?
ІІІ-топ. Жер бедері мен пайдалы қазбалары.
       2.    Кескін картамен жұмыс

тапсырма. Материктің шеткі нүктелерінің координатын анықтау

тапсырма. С-О-нің Б-Ш-ның арақашықтығын есептеу.
тапсырма.Шектесетін мұхиттар мен теңіздерін анықтау.
            3.Адасқан объектіні табу

Тынық                                                          арал

Тасмания                                                     шыбын

Цеце                                                             көл

Таньганика                                                  мұхит

Анхель                                                         шөл

Гималай                                  сарқырама

Панама                                                        өзен

Амазонка                                                    тау

Сахара                                                         канал
4.Семантикалық карта
Қ/с
Атауы
Арал
Астана
Биік 
нүкте
Тау
Өсімдік
Жануар
Көл
Өзен
1
Эйр
2
Тасмания
3
Кенгуру
4
Эвкалипт
5
Муррей
6
Мыс, никель
7
Эму түйеқұсы
8
Косцюшко
9
Канберра
10
Ж.Гвинея
5. Кім жылдам?
В А Л П И Э К Т - Эвкалипт
Н С А А Н В А - Саванна
Е Г У К У Р Н - Кенгуру
О Ц К О С К Ш Ю - Косцюшко
Х Д А Е И Н - Ехидна
А Л А К О - Коала
Н О Г Д И - Динго
И В И К - Киви
М Э У – Эму
6.. «Бұл не?» Төменде берілген сөздердің қандай нысана екенін, не мағына білдіретінін тауып айту.
Эйр
Муррей
Жаңа Гвинея
Үлкен Тосқауыл Рифі
Динго
Эму
Крик
Дарлинг
Эвкалипт
Коала
Конберра
7.Картадан мына  нысандарды көрсету:
205

1-топ.1.Костцюшко тауы
2-топ.2.Виктория шөлі
3-топ.3.Сейдней   қаласы
  IV   Бекіту
.Оқушылардың білімін жинақтап бекіту мақсатында «тақырыптық сөзжұмбақ» шешу.
Сұрақтары:
1.Пайдалы қазба /алтын/
2.Ірі маржандық құрылым /Үлкен Тосқауыл/
3.Биік тау /Косцюшко/
4. Аустралияның оңтүстігінде орналасқан материк /Антарктида/
5. Ежелгі халқы /аборигендер/
6.Материктің оңтүстік шығысында орналасқан арал /Тасмания/
7.Мемлекеттік тілі /ағылшын/
8.Аустралиядағы өзен /Дарлинг/
9.Жер туралы оқытатын оқулық/География/
   V  Қортынды.Оқушыларға бүгінгі сабақты бағдаршам бойынша бағалату.
Қызыл-өте жақсы 5ке бағалаймын.
Сары-жақсы,түсінбегендерім бар 4
Жасыл-түсінбедім,ұнамады 3 .Өз ойларын стикерге жазып,бағдаршамға жапсырады.
Бағалау
Үйге тапсырма:§  Австралия
* * * * * *
ТАҚЫРЫБЫ: ҰЛТТЫҚ ДӘСТҮР – ҰРПАҚ ТӘРБИЕСІНДЕ
Батыс Қазақстан облысыТеректі ауданыПодстепный № 1 ЖОББМ
Аскарова Нургуль Сансызбаевна Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Мақсаты: халықтық педагогиканы негізге ала отырып, оқушыларды ұлттық салт –дәстүр, әдет-ғұрпын үйренуге және 
сыйлап құрметтеуге шақыру; ата-дәстүр үрдісін ұстанғысы келетін кез – келген оқушының күнделікті танымдық қоржынын 
қомақтандыру, ой – өрістерін ұштау; ұлтына жанашыр ұрпақ тәрбиелеу.
Түрі: танымдық жарыс
Әдісі: сұрақ- жауап, сайыс, топтық жарыс
Көрнекілігі: компьютер, тасымалдағыш құрылғы, слайдтар, әріптер
жазылған қиықшалар, эмблемалар
Пән аралық байланыс: әдеп, тарих, әдебиет
Эпиграфы: «Қазақ дәстүрі тек ата-ананы ғана емес, жалпы адамды сыйлауға баулиды»  Ғ.Мұстафин
Ұйымдастыру кезеңі.
1. 1918 жылдан бері қарай 14-наурызда көрісу дәстүрі қолданылып келеді. Көрісу дәстүрі бойынша келген қонақтармен 
көрісіп шығамыз.
Кіріспе. Қазақ халқының көнеден келе жатқан салт – дәстүрлері, ырымдары өте көп. Қазақ «қазақ» деген атын осы кезге 
дейін қазақи салт - дәстүрлерімен, ырымдарымен, той – мереке, тағы басқа да жол – жоралғыларымен талай елді таң 
қалдырып келеді. Ата- бабамыздың қалдырған асыл мұрасын қадірлеп, жоғалғанды жаңғыртып, қайта жаңартатын ендігі 
болашақ ұрпақтың өз қолында. 
Қай заманда, қандай қоғамда болсын алдында тұрған зор міндеттердің бірі – болашақ ұрпағын тәрбиелеу. Жан – жақты 
жетілген, ақыл парасаты мен мәдениеті мол, саналы ұрпақ тәрбиелеуде әр халықтың салт – дәстүрінен дамуындағы бағалы 
байлықтың нәрін біртіндеп сіңіру арқылы ғана жүзеге асыруға болады.
Қазақтың салт- дәстүрінде көп мән – мағына бар. « Мейірімділікті анадан үйрен, әдептілікті данадан үйрен» дегендей, көп 
әдепті де, тәртіпті де, тәрбиені де қазақтың салтынан үйренуге болады. Себебі, салт-дәстүр тұнып тұрған тәрбие. Бүгінгі 
тәрбие сағатымыз негізгі тақырыбы сол әдет-ғұрып, салт-дәстүрге байланысты болады.  
Ендеше салт-дәстүріміздің бастамасында шашумен бастауға  рұқсат етіңіздер.
Шашу, шашу шашайық,
Ақ сандықты ашайық.
Бұл мереке, бұл тойда,
Керемет рәсім жасайық.
Шашу – қуаныш айғағы ретінде жасалатын  салтанатты дәстүр.
Шашу кезінде оқушылар мен сіздерге  шын жүректен ақ тілектер жолдадым.
Ендеше балалар, алдарыңыздағы тәтті кәмпиттеріңізге салынған тілектерді бір - біріңізге оқып, сіздерде тілек жолдаңыздар.
Қара жорға биі (4 сынып оқушылары)
Тәрбие сағатымыз жарыс түрінде ұйымдастырылатын болғандықтан, алдымен әділқазы мүшелерімен таныстырып өтуге 
рұқсат етіңіздер.
Әділқазылар мүшелері: ______________________________________________--
І кезең Ат қою - жаңа туған сәбиге ат қою ерекше салтанатты ғұрыптардың бірі. Ат қоюға қазақ халқы ерекше көңіл 
бөлген.(топ атымен таныстыру)
vТоптың аты «Тұмар»  Тұмар- молдаларға оқытып ,ұшбұрыштап матаға немесе теріге тігіп кішкентай баланың мойнына 
тағып қоятын нәрсе. Бұл пәле-жаладан, тіл, көзден, ауру-сырқаудан сақтайды деген ұғымнан туған.
Сол заттың атауын ырым етіп біз өзіміздің топтың атына қойдық.
vТоптың аты «Тұлым»  Тұлым –баланың кішкентай кезінде шашын өсірмей екі шекесіне екі шоқ шаш қояды. 
206

Мұны«тұлым»деп атайды. Тұлым көбінесе қыз балаға қойылады және ол сәбиге лайықты ғұрып. Біз өз тобымызды сол 
әдет-ғұрып атауымен атауды жөн көрдік.
ІІ кезең Дыбыстар сөйлейді: Алдымен дыбыстарды таңдап алады. Оқушылар  өздеріне тиісті дыбыстан басталатын сөзбен 
жауап беру керек. Ол нақты және тапқырлықпен берілген жауап болу керек
Д:  1. Киіз үйдің пішіні қандай?
       2. Қазақтың ұлттық аспабы?
       3. Болашақта кім боласың?
Ә: 1. Алфавит қазақша қалай аталады?
      2. Киіз басушы кімдер?
      3. Әнді кімнен үйренесің?
С: 1.Қуанышты хабар жеткізуші адам не сұрап  келеді?
      2.Сен жақсы көретін  мамандық?
      3. Қыз баланың ұлттық бас киімі?
Т:1. Сәби қаз тұрғаннан кейін тез жүріп кетсін деген тілекпен жасалатын ғұрып?
       2.Бала мектепке барарда қандай той жасайды?
       3.  Ұлттық киімдер білесің бе?
Ү: 1.Жақсы оқисың ба?
       2. Музыка тыңдайсың ба?
       3. Білімді кім береді?
Р:1. Аспаздың жұмысы ұнай ма?
        2. Сен қате жазасың ба?
        3. Жаңа жылды қайда тойлайсың?
Бауырласқан жанымыз,
Бұзылмасын антымыз.
Кең даланың ежелгі
Қазақ дейтін халқымыз.
Өзге ұлттай біздің де
Бар дәстүр мен салтымыз.
Балалар адам дүниеге келген күннен бастап орындалатын  қандай салт - дәстүрлерді білеміз?
-Шілдехана;
-Бесікке салу;
-Қырқынан шығару;
- Тұсау кесер;
-Сүндет тойы;
- Тілашар, т.б.
ІІІ кезең. Ойлан тап. «Шілдехана»  сөзі екі топқа беріледі. Екі топ белгіленген
уақыт ішінде сөздер құрап шығару керек. Нәтижесінде мағынасына, сөз санына қарай ұпай беріледі.
Қазақ биі «Бипыл»
ІV кезең. «Бесікке салу», «Тұсау кесер» салты бойынша сахналық қойылым.
(алғашқы ұстазы мен қазіргі ұстазы көмек көрсетеді)
V кезең. Базарлық (дәстүр)- алыс сапарға шыққан адамдардың жақындарына әкелген сыйлығы. (әділ қазылардың  
сауалдары)
1. Мал сүйегін пайдаланып ойналатын ұлттық ойын түрлерін ата.
2. Қойшылар ойлап тапқан ұлттық ойын?
3. Үйленген ұлға ата-анасы не береді?
4. Қазақ халқының үйлену тойында қандай ән айтылады?
5. Бала дүниеге келгенде болатын той?
6. Әшекей бұйымдар жасайтын адамдарды кім деп атайды?
7. Ұлттық діни мейрам қалай аталады?
8. Бала алғаш рет қадам басқанда жасалатын рәсім?
9. Ата-ана, әке- шешенің үйін қазақ халқында қалай атайды?
10. Бір бұйымтай сұрау қандай салт?

жүктеу/скачать 8,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: