Дәрігер мамандармен сұхбат

ВАЛЕОЛОГИЯ

-Тамақ  мәзірін  қалай  құру  керек?

-  Вегетариандықтар  қалай  тамақтанады?  Олар 

жөнінен  сіздердің  пікірлеріңіз  қандай?

в.Сергіту сәті.  Ән.  Спорт түрлерінен  көрініс.

9. Көрермендермен жұмыс:

-Сіздерде  күнделікті  тамақтануда  тамақтану 

рационы  қалай  қүрылған?

-Қателіктер  бар  деп  ойлайсыз  ба?

-Диета  дегенге  қалай  қарайсыз?

-Сымбатты  болу  үшін  "арықтауым  керек”  деген 

сөз 

жиі  айты л а д ы ,  ағзад а  тү р л і  аурулар, 

мүшелердің  жұмыс  істеу  қызметі  бүзылады  деген 

қорқыныш  болмай  ма?

1-жүргізуші.  Арықтаудың ең оңай түрі -  қияр жеп 

арықтау,  - дейді.

10.  «Ақыл-кеңес»  айдары  (журнал,  газеттен 

алынған ақпараттар).

Бүлай арықтау еш қиындықтудырмайды. Жасыл 

қияр  дәмді  ғана  емес,  денсаулыққа  өте  шипалы. 

Қияр  ағзадағы  зат  алмасуды  реттеп,  ішектерді 

тазалап,  теріні  нәрлендіреді.  Қиярдың  к^рамында 

калорий  аз  бо л а д ы ,  со н д ы қта н   ол  майлы 

тағамдардың  ағзаға  екі-үш  сағатта  сіңіп  кетуіне 

мүмкіндік жасайды.  Сонымен  қатар,  көкөністің бүл 

түрі -белгілі мөлшерде ағзаға қажетті дәрумендерді 

береді.  Қияр  жеп  арықтауды  қолға  алған  адам,  үш 

күннен  соң,  артық  салмақтан  арыла  бастағанын 

байқайды.

Жүргізуші:

- Үмытшақтықтан  арылу үшін  не  істеу  керек?

Есте  сақтау  қаб іл еті  тө м ендеген  адамдар

тамақтанғанда  холестерині  көп  (ми,  жүмыртқаның 

сары  уызы,  уылдырық,  ет  пен  балықтың  майлы 

сорттары) дәм түрлерін  аз  пайлаланған  дүрыс.  Күн 

сайын  таңертең  аш  қарынға  1-2  стакан  өте  ыстық 

қайнаған  су  ішкен  абзая.  Бүл  қантамырларды 

тазалап,  ағзадан  әртүрлі  қалдықтарды  шығарады. 

Сонымен бірге  1  кг шетенге (рябина)  1кг қант қосып 

араластырып,  күніне  1  шай  қасықтан  3  рет жесеңіз, 

тибеттік  медицина  тәжірибесінде,  бүл  үмытшақтық 

(склероз)  пен  қалқанш а  бездің  үлгаюына  (зоб) 

қарсы  бірден-бір  ем  болып  саналады.

2-жүргізуші:

- Үлттық тағамдардың емдік  қасиеттері.

Бар  тәуірін,  бар  жақсы сы н  сақтап,  алдыңа 

қоятын  қазақ  халқы  атам  зам а н н а н 

қонақ- 

ж а йлы лы ғы м ен  е р е кш е л е н ге н .  Е ртеден  мал 

бағумен  айналысқан  қазақтың  негізгі  қорегі  -   ет 

және  сүт  екені  бәрімізге  мәлім.

Жылқы етінің, бие сүтінің, ірімшік пен іркіттің аса 

бағалы  та ға м д ы қ  өнім  е ке н д ігі,  еж е л гі  грек 

ойшылдары  Герадоттың,  Страбонның,  Шығыстың 

үлы  ойшылы  Әбу  Али  Ибн-Синаның  еңбектерінде 

айтылады.

Ж ылқы  еті  және  одан  ж а са л ға н   өнім д ер 

толыққүнды,  тез  сіңірілетін,  ем-дәмдік  өнім.

Қүнды 

б е л о кта р , 

со н ы ң  

іш інде 

алм асты ры лм айты н  амин  қы ш қы лдары   30-37 

пайызын  қүрай  отырып,  белоктың жеткіліксіздігінен

туындайтын  организмнің  әлсіреуінің,  созылмалы 

аурулардың  өршуінің  алдын  алып,  стрестің,  іштегі 

улануды ң  азаюына,  и м м уни те ттің  көтерілуіне 

әкеледі.  Олар  май,  көмірсу,  су  алмасуын  реттеуге 

қатысады.  Ж ылқы  майының  60-65  пайызы  көп 

қаны қпаган  май  қы ш қы лдарынан  түрады .  Көп 

қанықпаған май қышқылдары жоғары болғандықтан, 

құрамы  ө сім д ік  майына  үқсас,  сонды қтан  тез 

сіңіріледі  және  басқа  етке  қарағанда,  нәрлілігі 

төмен.  Осы  қасиеті  ем-дәмдік  тағам  ретінде  және 

асқазан  ішек-жолдары  ауруларында  қолдануға 

мүмкіндік  береді.

100  грамм  сиыр  етінде  холестерин  75-110  мг 

б о л с а :  жы лқы   етінд е  12-60  мг  ғана  болады. 

Х ол е сте р и ннің  те м ен гі  ате р о скл е р о зға   қарсы 

антиатерогендік  эсер  көрсетеді.

Қ үрам ы нд ағы  

ленол,  линолен,  арахидон 

қышқылдары  ішек  және  өт  жолдарының  жиырылу 

қасиетін  күшейтіп,  өтті  және  ішектегі  жиналған 

кейбір  қалдықтарды  айдап  шығады.

А, 

В,  Е,  С  витаминдері сиыр етіне  қарағанда  1,5 

есе  жоғары  болса,  К,  Ca,  Mg,  Cu,  Fe  минералдық 

элементтері  сиыр  етінен  2 есе,  кобальт 4 есе  артық 

болады .  С оны м ен  қатар ,  жы лқы  еті  -   сирек 

кездесетін  ванадий,  молибден  элементтерінің  көзі.

Қымыз  бен  ш ұб атты ң  е м д ік  қасиеттерін 

қышқылдығы төмен созылмалы гастрит, созылмалы 

холесцестит,  өт  ж о л д ары ны ң  дискинезиясы , 

холангит,  энтерит,  коли,  ішек  дисбактериозы , 

с е м ізд ік, 

н е вр а сте н и я 

синдром ы  

кезінде 

пайдалануға  болады.

Керісінш е  қыш қы лдығы  жоғары  созылмалы 

гастрит,  дуодент,  эзофагит,  асқазан  мен  он  екі  елі 

іш е ктің   о й ы қж а р а сы ,  бауы рд ы ң  б е ріш тен уі, 

созылмалы  гепатиттің  белсенді  түрінде,  ет-тас, 

ж ү й ке -п с и х и ка л ы қ  аурул а р ы н д а   қымыз  бен 

шүбатты  пайдалануға  болмайды.

“Денсаулық” журналы.  №4, 2 0 0 6 ,19-бет

1-жүргізуші:

- 

Ж үр е к-қа н  там ы ры   сы р қа тта р ы   үшін, 

диабетпен,  семіздікпен  ауыратын  адамдар  үшін 

тамақтанудың  бір  ережесі  болуы  керек.

Сояның  және  со я ны ң   н е гізін д е   жасалған 

ө н ім д е р д ің   б и о л о ги я л ы қ  қүнды лы ғы   туралы 

ақпарат.

Сояны  өңдеуден  қалған  өнімдерде  лактоза  мен 

холестериннің  болмауы,  оны  егде  адамдар  үшін 

тамаша ем-дәм ретінде қолдануға мүмкіндікбереді.

Жануар  белогіне  тағамдық  аллергиясы  бар 

жэне  сиыр  сүті  жақпайтын  балалар  мен  ересектер 

үшін де,  кейбір  сырқаттары  бар  адамдарға  сся  өте 

жақсы  тағам   М айларм ен,  б елоктарм е н  және 

витаминдермен  қатар  сояда  сіңімді,  биологиялық 

түрғыда  қолайлы  формада  темір,  кальций  және 

фосфор  секілді  маңызды  микроэлементтер  бар. 

Бүл  темір  тапшылығы  бар  қаназдықтың  алдын 

алуда  өте  маңызды.

6

№3/2010

ВАЛЕОЛОГИЯ

Тағам  өнімдеріндегі  холестериннің  мөлшері  (100  г  өнімде  мг  есебімен)

Соя

Сояның  ірімшігі  (сүзбесі) 

Сары  май

0

0

190

Бұзау еті 

Қой  еті 

Тауық

Сиыр  майы

Бауыр

Бүйрек

Сиыр  миы

Бекіре  уылдырғы

Жұмыртқаның  сары  уызы

Жүмыртқаның  ақ  уызы

Треска

Шортаң

Ставрида

Түқы

Қаймағы  алынбаған  сүт 

2,0%  сүт

Д а яр л а н ға н  

ө н ім д е р  

де н е  

е ң б е гім е н  

айналысатын  және  жаттығу  кезінде  жоғары  дене 

қимылымен  шүғылданатын  адамдар  үшін,  арнайы 

өнімдер  мен тамақтану  рационын  дайындауға  негіз 

бола 

алады . 

Х о л е с т е р и н н ің  

ж о қты ғы , 

кө м ір с у те гіл е р д ің , 

в и та м и н д е р д ің  

және 

м и кр о э л е м е н тте р д ің   с ә тті  ү й л е с у ім е н   қоса, 

қанықпаған  май  қыш қылдарының  жоғары  болуы 

жүрек  ақаулары ны ң  дам у  қауіпін  төмендетеді, 

шамадан  артық  дене  қимылы  кезінде  көмірсутегі 

айналымына  жағымды  эсер  етеді.

11.  «Дәрігер дәптерінен» (мәлімет)

Ө зіңізге  қандай  д әрум еннің  ж етіспейтіндігін 

білгіңіз  келсе:

-  Екі  қолыңызды  алақандары ңы зды   жоғары 

қаратып  созыңыз.  Сонан  соң,  екі  қолыңыздағы төрт 

саусақтың  екі  буынын  бір  мезгілде  жұмып,  саусақ 

үштарын  алақаныңызға  тигізіңіз.  Саусақтар  мен 

алақан  арасындағы  буынды  бүкпеңіз.  Егер  осы 

жаттығуды  ойдағыдай  жасай  алмасаңыз,  сізде  В(6) 

дәрумені  тапшы.

- Егер  кез  келген жеріңізді соғып,  көгертіп алып, 

ол  көпке  дейін  қалыпқа  келмесе,  сізде  С  дәрумені 

жетіспейді.

-  Басыңыз  айналып,  қүлағыңыз  шуылдай  ма? 

Бүл  В(6)  жэне  Е  дәрум ендерінің,  марганец  пен 

калийдің  жетіспеушілігінен.

-  К ө зің із  қы за р са ,  қа р а ңғы   ж ерде  бірден 

қалы птаса  а л м а са ң ы з,  А  және  В(2)  д ә рум ен і 

жетіспейді.

-  Егер  В(12),  В(6),  Р  селен  жетіспесе,  баста 

қайызғақ  көбейіп  кетеді.

- Шаштарыңыздың  түсі солғын, ұштанғыш болса 

В(9),  С  витаминдері  жетіспейді.

-  ¥йқысыздық  себебі  -   В  тобы  дәрумендерінің, 

капийдің,  кальцийдің  жетіспеушілігі.

70

100

70

40-80

120

270

300

2000

2500

300

0

30

50

40

270

14010

12.  «Ас үстінде» (әдептілік әліппесі)

- Асқа отырар алдында міндетті түрде қолды жуу 

керек.  Кір  қолмен  тамақ  ішу  -   тәрбиесіздік  қана 

емес,  денсаулыққа  да  қауіпті.  Кір  қолда  көптеген 

микробтар  бар  болады,  ал  сабын  мен  су  оларды 

қүртады.

-Дастарқан  басына  кешікпеген  жөн.

-Тамақ  ішерде  бәріне  «ас  дәмді  болсын»  дел 

тілек  білдіру  керек.

-Ас алдында  қолыңды жууды  ұмытпа!

-Ж уылмаған  көкөніс  пен  жемістерді  жеу  өте 

қауіпті.

-Ac үстінде  көп  сөйлемеген дүрыс.

-Дастарқан  басында өзгелердің тәбетін бұзатын 

қылық  жасама.

-Тағамды  табаққа  езгілеп,  берекесін  алма, 

қисынсыз  әңгімелер  айтпа.

Е.Өтетілеуұлы.  «Әдептілік-әдемілік». 18-бет.

2-жүргізуші:

-  С ізд е р д ің   ә р қа ш а нд а   е ң с е л е р ің із  биік, 

көңілдеріңіз  көтер іңкі,  рухыңыз  биік,  байыпты, 

сабырлы,  сүйкімді,  келбеттеріңіз  мәңгі  сақталуы 

үшін  психолог  мамандардың  пікірін  тыңдасақ.

13.Т ренинг (психолог маманмен)

-Әркез  жымиып,  күлімдеп  жүріңіз.  Айқай  мен 

ашу сүлулықтыңжауы. Айналаңыздағы адамдармен 

әрқашан сабырлы, әрі жақсы қарым-қатынаста болу 

сіздің  сүйкімділігіңізді  арттырады.

-  Сүйкімділік  шашқа да  байланысты.

-  Мүсініңіздің  әдемі  болуын  қадағалаңыз,  таза 

ауада  көбірек дем алыңыз.  Әр түрлі  гимнастикалық 

ж а тть ^ л а р   жасаңыз.

-Кейбіреулер  күніне  3  рет  тойып  тамақтанады. 

Ал,  бұдан  гөрі  а з-а зд а п   5  рет  та м а қта н ға н  

әлдеқайда тиімді. Жеміс-жидектер,  көкөністер және 

сүт тағамдары  ағза  үшін  пайдалы.

“

Валеология. Д енса ул ы қж ән е  өмірлік дағдылар”

7

ВАЛЕОЛОГИЯ

-Күндіз  демалуға  немесе  орындықта  отырып 

жаттығулар жасап,  15 минут уақытыңызды арнаңыз. 

Ертеңгі  күніңізді  алдын  ала  жоспарлап  қойыңыз. 

Бүл  сізді  қамсыздьщ  пен  жалқаулықтан  қүтқарады.

-Б а сы ңы зд а ғы   с ә т с ізд ік те р   тур ал ы   ойлай 

бермеңіз. 

«Бәрі  де  ойдағыдай  болады»  деген 

сенімде  болыңыз.

Қорытынды.

1-жүргізуші:  «Деніміздің  сау  болуы  -   әркімнің 

өз  қолында»  деген  тақырыпта  1-сынып  оқушылары 

өлең  шумақтарынан  үзінді  оқиды.

-«С ақтансаң  сақ  боласы ң»,  «Ас  -   адамны ң 

арқауы», «Тазалық-  саулықнегізі»,  «Бірінші байлық

-   денсаулық,  екінші  байлық  -   ақ  жаулық,  үшінші 

байлық  -   он  саулық»,  «Жаман  ауруға  жақсы  ас», 

«Ет  етке,  сорпа  бетке»,  -  деген  қазақтың  қанатты 

сөздері  ешқашан  да  ескірмек  емес.  Денсаулықты 

ешқашан  да  сатып  ала  алмаймыз.

Денсаулық туралы нақыл сөздердің машнасына 

талдау  жасалып,  көрермендер  пікірлерін  ортаға 

салды.

2-жүргізуші:

Бүгінгі  тақырыбымызды 

« Д е н са ул ы қ 

-  

адам  бақытының  бірінші  байлығы»,  -  дей  отырып, 

күнделікті  ішетін  тамағымыздың  біз  үшін  дұрыс 

болып  жатыр  ма,  жоқ  па,  сондықтан  мамандардың 

п ікір ін   ты ң д а п . 

сы ны п 

оқуш ы л ары  

газет- 

ж урналдардан  ақпараттар  беріп,  көрермендер 

өмірдегі  мысалдарын  ортаға  салды.

Д енім іздің  сау  болуы  -   әркімнің  өз  қолында 

екендігін  конференция барысында білдік. Айтылған 

ақпараттарды  бәріміздің білуіміз ғажап емес, қазіргі 

уақыт  ақпараттардың  тез  тарайтын  кезеңі.  Әйтсе 

де,  осы  білетінімізді  өз  өмірімізде  қолдана  білу, 

д е н саул ы қты   а лды ңғы   оры нға  қою,  әдет  пен 

тә б е тке   ш ектеу  қою  си яқты   м әсел ен і  естен 

шығармасақ,  мақсатымызға  қол  жеткіземіз.

« Іш ім д ік-  сатып алған  ауру»

Бақыт  Мырзахметқызы СМАИЛОВА,

М.  Горький атындағы  орта мектептің бастауыш сынып мүғалімі 

Шығыс Қазақстан облысы, Үржар ауданы

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: оқушылырдың салауатты өмір туралы 

үғымдарын  кеңейтү  маскүнем  ата-аналардан  туған 

б а л а л а р   ұм ы тш а қ,  а л а ң ға с а р ,  ха л қы м ы зға  

пайдасыз  болып  өмірге  келетінін  жете  түсіндіру;

Дамытушылық:  іш ім діктің  зиянына  ғылыми 

дәлелденген  деректер  бойынша,  нақты  фактілер 

мен  түрлі-түсті  диафильмдер  арқылы  көз  жеткізу, 

ой  түйіндеп,  қорытынды  пікір  айта  білуге,  шешен 

сөйлеуге,  ортада сөз  бастауға баулу;

■Тәрбиелік:  о қуш ы ларды ң  бойы нда  зиянды 

әдеттерге,  атап  айтқанда.  алкогол  ішімдіктеріне 

деген  жиіркенішті  ұғым  қалыптастыру,  дене,  жеке 

бас  гигенасын  сақтау  және  жаман  қылықтардан 

бойларын  аулақ үстауға  тәрбиелеу.

Сабақтың әдісі: түсіндіру, сүрақ-жауап, әңгімелеу. 

Венн  диаграммасы.

Сабақтың  көрнекілігі:  ішімдікке  байланысты 

суреттер  слайдта  көрсетіледі,  топтастыру,  мақал- 

мәтел,  сөзжүмбақ,  ішімдік  туралы  ғұламалар  сөзі, 

«Біз  ішімдікке  қарсымыз»  сурет  көрмесі,  «Әуесек 

пен  Сәуесек»  көрініс.

Сабақгың барысы:

1  Үйымдастыру.

2.ҮЙ  тапсырмасы  -   «Денсаулық  -   зор  байлық» 

тақырыбына  жазылған  шығармаларын  тексеру.

3.Жаңа  сабақ.

«Ой  қозғау.»

Салауатты өмір салты -

Күн тәртібін үстау;

Жаман  қылықтардан  аулақболу;

Темекі  мен  ішімдікке  қарсы  болу,

оның  себебін  білу;

Жеке бас гигиенасын  сақтау,  т.б.

Еліміздің  Призиденті  Н.Э.Назарбаев  барлық 

халыққа  жолдаған  жолдауда  «Қазақстан-2030» 

бағдарламасында халықтың салауатты өмір сүруіне 

қол жеткізу үшін негізгі 3 бағытта күрес жүргізу керек 

деп  атап  көрсетті.

1 -б а ғы т -  «Темекі шегуді тоқтату»

2 -б а ғы т - «Нашақорлыққа,  наркобизнеске қарсы 

күрес»

3-бағы т- «Маскүнемдік пен араққа қарсы күрес»

Осы  бағы тты ң  іш інде  б үгін гі  сабағы м ы зды

« Іш ім д ікте н  

а у л а қ 

б о л а й ы қ!»  

деген 

тақырыпқа  арнаймыз.

Ішімдік  балалар  үшін  қауіпті  у.  Ол  жас  ағзаға 

қатты  эсер  етеді.  Ішімдікке  адам  тез  үйреніп»  оның 

ықпалынан  шыға  алмай  қалуы  мүмкін.  Ішімдікті 

үдайы  қолдану  ағзаға  үлкен  зиян  келтіреді.

Даңғаза  топтарға  араласу,  отбасы  мүшелерінің 

бірінің ішімдікке  салынуы  баланы  ішімдікке үйір ете 

бастайды .  Адам  өзін-ө зі  үстай  алмай,  рухани 

адамгершілік,  ерік-жігерін  жогалтады.  Mac  күйінде

8

№3/2010

ВАЛЕОЛОГИЯ

жат  әрекеттерге  барып,  қылмыс  жасайды.  Ондай 

адам  көбінесе  бақытсыздыққа  үшырайды.

Ішімдік  т уралы  слайдт ан  дерект і  фильмді 

көрсетіп,  оқушылардың  өз  ойларын  айтқызу. 

«Ішімдіктің  ағзаға  тигізетін  әсері»  топтастыру. 

Ішімдіктің ағзаға тигізетін әсері -  

Жүйке  жүйесіне 

Жүрегіне 

Бауырына

Адамның ойлау  қабілетіне,  миына 

Ішімдік туралы ғүламалар не дейді?

Аристотель:

« Іш ім д ік-  сатып  алған  ауру»

Л.Т.  Толстой:

«С пиртті  іш ім д ікте р   адам ды   айуан  аң  етіп 

жібереді»

Ф.М. Достоевский:

«Қыруар  пәле  -   ш арап  қүйы л ған  ыдыстың 

түбінде  жатыр»

Р.  Гамзатов:

«Ішімдік  -   ақылдан  ажырасуға  жаттығу  деген 

сөз»

Көрініс:  «Әуесек  пен  Сәуесек» 

Мақал-мәтелдер шаһары.

1.  Бірінші  байлық  -   денсаулық.

2.  Ауырып  ем  іздегенше,  ауырмайтын  жолын 

ізде.

3.  Арақ  ішіп,  темекі  шеккен,

Денсаулықтың түбіне  жеткен.

4.  Дана  көптен  шығады,  дәрі  шөптен  шығады.

5.  Тазалық -  денсәулықтың  кепілі.

Жұмбақтар шешу.

1.  Денсаулықты  үйрететін  ғылым  -   (Гигиена)

2. Денсаулық дүшпаны  не?  (Арақ)

3.  Гигиена  нені  үйретеді?  (Тазалық)

4.  Жуқпалы тері  ауруы.  (Қотыр)

5.  Адам  организміне  қажет.  (Дәрумен)

6.  Денсаулықты  үйрететін  пән.  (Валеология) 

Ішімдік туралы  слайдтағы  суреттермен  жүмыс. 

Балалардың  үраны:

Егеменді  ел  болдық,

Оң  мен  солды  таныдық.

Еңбектеніп  білім  алып,

Ізгілікке  бет  бүрдық.

Арақты да  ішпейміз,

Темекі  де  тартпаймыз.

Елбасының  жолдауын,

Мәңгі  есте  сақтаймыз.

Өркендетем  елімді.

Игеремін  кенімді.

Абай  жаққан  шырақты,

Сақтаймыз  біз  сенімді.

«Біз  ішімдікке  қарсымыз»  сурет  көрмесімен 

жүмыс.

Сабақты Венн диаграммасы арқылы қорытындылау.

Достары 

Қастары

Еріншек,

жалқаулық,

арақ,

темекі,

насыбай.

ласты қ

Еңбек,  күн,  су, 

ауа,  жеміс-жидек, 

күн  тәртібі, 

дүрыс тамақтану, 

дүрыс дем  алу

ДЕНСАУЛЫҚ

"Валеология. Д е нсаулы қж ән е емірлік дагдылар”

9

---- -  ВАЛЕОЛОГИЯ

“МЕН 

ж эне м е н іқ  ottiSacMUi "

Айнұр Зиноллақызы ҚОСДӘУЛЕТОВА,

Ш.Т.  Еркінов  атындағы  орта  мектебінің  бастауыш  сынып  мұғалімі 

Атырау облысы,  Қызылқоға  ауданы, Жасқайрат ауылы

Мақсаты:  баланың дамуына,  жеке  тұлға  болып 

қалыптасуына  ата-ана  тәрбиесінің  әдіс-тәсілдерін 

жетілдіре  отырып,  қарым-қатынас  орнату,  үлттық 

тәрбиені  нығайту;

Дамытушылық мақсаты: бала үшін мүғалім мен 

ата-ана  арасы ндағы   қары м -қаты нас,  өз  пікірін 

айтуға,  талдау  жасап  қорытынды  шығаруға  үйрету, 

арбір  та псы р м а л а р д ы   ата-а на л а р м е н  бірлесе 

отырып 

Lueujy;

Т ә р б и е л ік 

м ақса ты : 

сы й л а с ты ққа ,

үйымшылдыққа,  ата-анасымем,  аға-қарындасымен 

сы йласты қты ң  мән  м аңы зы н  тү с ін д ір іп ,  дұры с 

қарым-қатынас  жасауды  қалыптастыру,  тәрбиелеу.

Ә д іс т е р і:  с ұ р а қ-ж а у а п ,  баяндау,  түсін діру, 

әңгімелеу.

Түрі:  тренинг.

Көрнекілігі:  сы збалар,  кестелер,  ата-аналар 

туралы  нақыл  сөздер.

Сабақтың  жүрісі:

I. ¥йымдастыру:

I. Оқушыларды топқа бөлу

II.  Психологиялық  дайындық

«Ақ жол,  тілек айту»  (бір-біріне тілек айту)

III.  «Мен  кіммін?»  (Әр 'оқушының  пікірін  тыңдау)

IV.  Жаңа  сабақ.  «Ой  қозғау»  әдісі

О тбасы  -   әр  ад ам ны ң  ш ағын  Отаны.  Ол  -  

қоғамның  бір  бөлшөгі.  Отбасы  келешек  үрпақты 

ж а л ға сты р а ты н   б о л а ш а қ.  О тб а сы н ы ң   б е л гіл і 

түратын  м екенжайы ,  ө зін ің  табы сы на  лайықты 

шаруасы  болады.  Отбасы  -   сыйластық,  жарастық 

орнаған  орта.  О тбасында  береке..  бірлік,  сүйіс- 

пеншілік  болса,  онда  босағасы  берік,  шаңырағы 

биік  отбасына  айналары  сөзсіз.

Отбасы  -   халық  тәрбиесінен  үнемі  нәр  алып 

отырған.  Халы қ  тәрбиесі  -   отбасы  тәрбиесінің 

бастауы.  Отбасындағы  туысқандарымыз  бір-біріне 

сенетін болады.  Ал,  сенім адамға  өте  қажет.  Балаға 

білім,  тәрбие  беруде  басты  түлға  үстаз  болса,  оны 

жалғастырушы,  демеуші  ата-ана.

Ү.  «Менің  баламның  мен  білмейтін  қырлары» 

(ата-аналары туралы өз түсініктері,  пікірлері: өздері 

шығарған  жыр  жолдары  мен  арнаулар  айтылып 

өтеді).

ҮІ.  А ссосац и я  -   «О тбасы »  (ата -анал ард а н 

жауаптар алу).

1.  Балаңыздың  туған  күні?

2.  Ьалаңыздың  парталас  көршісі  кім?

3.  Балаңыз  қай  жылы  мектепке  келді?

4.  Балаңызды  еркелетіп  қандай  сөз  айтасыз?

5.  Сүйікті  асы  қандай?

6.  Мүғалімінің  толықтай  аты-жені?

7.  Бала  тәрбиелеу  жауапкершілігі  кімде  деп 

ойлайсыз?

8.  Балаңызға  қажетті  қандай  газет-журналдар 

жаздырып  аласыз?

9.  Балаңыздың  бойынан  қандай  қасиеттерді 

көргіңіз  келеді?

10.  Балаңыз  қандай  түсті  жақсы  көреді?

Y11.  Е лбасы ны ң  «Д ағдары стан  жаңару  мен 

дамуға»  жолдауы.

«Сәйкестендіру» әдісі

Мақсаты:  отбасындағы  табыс  пен  шыгындар 

туралы  түсініктер  беру,  экономика,  үнемділік  -  

қажетін  ғана  anyfa,  талғамды  жетілдіруге үйретеді. 

Эке 

стипендия

Ana 

зейнетақы

Аға 

айлық табыс

Ата-әже 

кәсіпкер 

Шеше 

жұмыссыз

Үлы,  қызы 

мал  бағу

О тбасындағы  табы с  пен  шығынды  анықтау, 

пікірлерін  тыңдау.

Табыс 

Ш ы ғы н

1. Айлық 

1.  КІтаптар сатып алу

2.  Зейнетақы 

2. Жарыққа ақша төлеу

3.Бинго  билетінен  3.  Оқу-қүралдарын сатып алу

4.Жәрдемақы  алу 

4.  Туған  күн  кешіне сыйлық

б.Ақшалай 

5.  Концертке бару 

сыйлық алу

ҮІІІ.  Түжырымдау.

1.  Сабақта  өздерің қандай жаңалық алдыңдар?

2.  Не  сезіндіңдер?

3.  Сабақтың  жаңашылдығы  неде?

IX  Оқушыларды  мадақтау.  Ата-ана  пікірлері 

Үйге тапсырма:  «Менің бауырларым»  эссе жазу.

10

№3/2010

ВАЛЕОЛОГИЯ

«Ертегі  әлемі»

(Спорттық ойын - сауық)

Лайла  Тоқтасынқызы  ЕРМЕКБАЕВА,

№31  «Ақ сұңқар»  балабақшасы  даярлық тобының  дене тәрбие  нұсқаушысы 

Астана қаласы

жүктеу/скачать 1,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: