10 15 20 25 30 35 40 45 : 5

: 4
10
15
20
25
30
35
40
45
: 5
12
18
24
30
36
42
48
54
: 6
14
21
28
35
42
49
56
63
: 7
16
24
32
40
48
56
64
72
: 8
18
27
36
45
54
63
72
81
: 9
2
3
4
5
6
7
8
9
2.
  Мектеп  асханасында  36  орындық  бар  еді. 
Олардың  төрттен  бір  бөлігі  боялды.  Тағы  неше 
орындық  боялуы  керек?
3.
  Сурет  негізінде  есеп  құрастыр  және  оны  шеш:
 
      
3 метр
? метр
 
  
6.
  Амалдарды  орында.  Өрнектердің  бір-біріне  бай-
ланысты  екендігін  түсіндір:
 
6 · 7 = 42 
3 · 9 = 27 
9 · 5 = 45
 
42 : 6 = 7 
27 : 3 = 9 
45 : 9 = 5
 
42 : 7 = 6   
 
27 : 9 = 3 
   
    45 : 5 = 9

200
5.
 
Таспалардың  ұзындығын  өлше.  Жасыл  таспа 
көк  таспадан  неше  есе  ұзын  екенін  анықта.
 
6.
 
қамбада  27  белкүрек,  одан  3  есе  кем  орақ  бар. 
қамбада барлығы болып қанша іс құралдары бар
? 
  
7.
  Теңдеуді  шеш:
 
16 + x = 29 
x – 22 = 44 
x · 5  =  30
 
48 – x = 20 
x + 18 = 30 
32 : x = 4
 
ӨТКЕНДЕРДI    ПЫСЫҚТАУ
1.
 
1)  Кітапханаға  9  әңгіме,  одан  6-ау  көп  ертегі 
кітаптары  әкелінді.  Кітапханаға  барлығы  неше 
кітап  әкелінген
?
 
2)  Кітапханаға  9  әңгіме,  одан  6  есе  көп  ертегі 
кітаптары  әкелінді.  Кітапханаға  барлығы  неше 
кітап  әкелінген
?
2.  4 · 7    5 · 5 
25  :  5   48 : 6 
40 : 8   40 : 5
 
6 · 8    8 · 6 
30  :  5   45 : 9 
35 : 7   42 : 6
3.
 
қосылғыш
42
44
51
62
35
45
38
қосылғыш
30
46
28
24
25
45
32
қосынды
4.
  Теңдеуді  шеш:
 
65 + x = 87 
48 – x =  18 
6 · x = 36

201
5.
  Бірінші  автобуста  60  саяхатшы,  ал  екіншісінде 
40  саяхатшы  кетіп  жатқан  еді.  Бірінші  автобус-
тан  екіншісіне  10  саяхатшы  өтті.  Төмендегі 
өрнектер  бойынша  есептерді  шеш:  60+40, 
 
60–40,  60–10,  40+10.
6.  Кестедегі  өрнектің  мәнін  тап:
Көбейткіш
5
4
6
8
9
9
7
Көбейткіш
8
7
9
8
7
9
8
Көбейтінді
7.
  Ойланған  санды  х  әрпімен  белгіле  және  теңдеу 
құрастырып  шеш:
 
1)  Ойланған  санға  30-ды  қосып,  58  пайда 
етілді.  қандай  сан  ойланған?
 
2)  Ойланған  саннан  25-ті  азайтып,  45  пайда 
етілді.  қандай  сан  ойланған?
8.
 
қызыл  түстегі  таспаның  үштен  бір  бөлігін,  жа-
сыл  түстегі  таспаның  бестен  бір  бөлігін  тап.
9.
 
Дүкенге  әрбірінде  10  кг-нан  8  жәшік  алмұрт 
әкелінді.  Бір  күнде  46  кг  алмұрт  сатылды.  Неше 
килограмм  алмұрт  қалды?
10.   
(90 – 45)   :   5 
(30 +24)  :   6 
3 · 7   –    2 · 9
 
   (19 + 16)    :   7 
(68 –  20)  :  6 
6 · 6  +  3 · 8

202
ӨТКЕНДЕРДI    ПЫСЫҚТАУ 
үШIН    ЖАТТЫғУЛАР
1.
  Амалдарды  орында.  Өрнектердің  бір-біріне  бай-
ланысты  екендігін  анықта:
 
3 · 8=24 
5 · 6=30 
9 · 2=18
 
24 : 3=   
30 : 5=   
18 : 9= 
 
24 : 8=   
30 : 6=   
18 : 2= 
2.
  Мектеп  шеберханасында  28  орындық,  одан 
4  есе  кем  үстел  жөнделді.  Барлығы  неше 
орындық  пен  үстел  жөнделген?
3.
  Түстерге  қарап  мысалдардың  жауабын  тап
:
43 + 24
2 · 9
27 : 3
74 + 26
75 – 25
64 + 30
3 · 6
18 : 3
24 : 3
58 – 27
42 + 28
3 · 5
48 – 44
30 : 5
16+14
4 · 4

203
4.
  Мектеп  бақшасында  42  түп  өрік  ағашы  бар  еді. 
Одан  6  есе  кем  анар  көшеті  отырғызылды.  Мектеп 
бақшасында  барлығы  неше  жемісті  ағаш  болды?
5.
  LM  түзу  сызық  ABC  үшбұрыштың  бірінші  фигу-
рада  қайсы  қабырғаларын,  екінші  фигураларда 
қайсы  қабырғаларын  қиып  өткен?
 
A
B
1)
2)
L
M
C
A
B
L
M
C
6.
 
Жаңа  құрылған  ғимараттың  бірінші  қабатында  27, 
екінші  қабатында  болса  29  бөлме  бар.  Екінші 
қабатында  біріншіге  қарағанда  неше  бөлме  көп? 
7.  35 : 7    35 : 5 
28 : 4   30  :  5 
4 · 6   9 · 7
 
42 : 6   49 : 7 
30 : 6   45  :  9 
8 · 8   7 · 4
8.
  Әрбір  фигурадағы  квадраттарды  санап, 
фигуралардың  ауданын  тап:
 
9.
  Сабырда  20  санақ  таяқшасы  бар  еді.  Бірнеше 
жеке  үшбұрыш  жасағаннан  соң  2  таяқша  артып 
қалды.  Сабыр  неше  үшбұрыш  жасаған? 

204
10.
  Жақшаларды  нәтиже  берілген  санға  тең  бола-
тындай  етіп  қой:
 15 – 7 + 3 = 5 58 – 17 – 9 = 50 40 – 12 – 2 = 30
11.
 
Әрбір  сынық  сызықтың  қабырғаларының 
ұзын дығын  сызғышпен  өлше  және  оларды 
әріптермен  белгіле:
 
12.
    20 + 19 
90 – 50 
57 + 32 
100 –   9
 
  48 + 10 
58 – 50 
57 – 32 
 100 – 47
13.  қабырғалары  4  см  5  мм  және  2  см  4  мм  тік 
төртбұрыш  сыз.  Оның  төбелерін  әріптермен 
белгіле.
14.
 
Мысалды  түсіндіріп  шеш:
 
12
: 3
 · 9
: 4
 · 5
=?
15.
 
Үш  санның  қосындысы  100-ге  тең.  Бірінші  сан 
55,  екінші  сан  25.  Үшінші  санды  тап.
16.   
32 : 8     72  :  9 
9 · 8   7 · 6 
49  :  7   7 · 7
   54 : 6   40  :  5 
6 · 6   4 · 9 
45  :  9   5 · 9
17.
 
Өрнектердің  мәнін  тап
:
 
  1)  40  пен  10-ның  бөліндісін  9  есе  арттыр;
 
  2)  8  бен  5-тің  көбейтіндісін  4  есе  кеміт.

205
18.
  Теңдеуді  шеш:
 
42 + x = 79     x  · 2 = 12     4 · x = 32       x :  5 = 8
  30 – x =  7     x : 3 =   4     6 · x = 18     20 : x = 5
19.
   Спорт  жарысына  26  ұл  мен  10  қыз  қатысуда. 
Олар  9  адамнан  топтарға  бөлінді.  Балалар 
неше  топқа  бөлінген
?
20.  Кестедегі  өрнектің  мәнін  тап:
Бөлінгіш
81
72
63
54
45
36
27
Бөлгіш
9
9
9
9
9
9
9
Бөлінді
21.
  (38 – 28) · 9 
75 – 57 + 24 
35 : (37 – 30)
   (91 – 88) · 8 
41 – 29 + 12 
54 : (26 – 20)
   (67 – 60) · 7 
21 + 29 – 10 
81 : (19 – 10)
22.  1) 28 саны 8 санынан нешеу көп
?
 
  
2) 9 саны 49 санынан нешеу кем
?
 
  
3) 35 саны 5 санынан неше есе үлкен
?
 
  
4) 4 саны 16 санынан неше есе кіші
?
23.  Екі таяқшаның орнын нәтижеде 5 бір 
түрлі  шаршы  пайда  болатындай  етіп 
ауыстыр.
 
24.  қосу мен азайтудың    дұрыс  орындалғанын қалай 
тексеруге болады? 

МАЗМҰНЫ
1-сыныпта өткен материалдарды қайталау жəне қорытындылау ....
3
қосуды  тексеру ........................................................................................
8
Азайтуды  тексеру ...................................................................................
10
T
ік  бұрыш ................................................................................................
11
Көпбұрыштың  периметрi .......................................................................
13
18 ішінде бір таңбалы сандарды ондық арқылы қосу ..................
16
қосу кестесі .............................................................................................
26
Тік  төртбұрыш  қабырғаларының  қасиеттері ......................................
28
Квадрат ....................................................................................................
29
1
8 ішінде бір таңбалы сандарды ондық арқылы өтіп азайту ......
33
1
8 ішінде бір таңбалы сандарды азайту кестесі ...................................
48
Сағат.  Минут  ..........................................................................................
50
100 ішінде  сандарды  разряд арқылы өтіп  қосу  жəне  азайту
...
56
Санды  өрнектер .....................................................................................
58
Санды  өрнектердi  салыстыру ..............................................................
59
Өткендердi  пысықтау .............................................................................
71 
Жазбаша  қосу  жəне  азайту ...............................................................
72
Өткендердi  пысықтау .............................................................................
86
Әріпті  өрнектер ......................................................................................
88
Теңдеу.  Теңдеуді  шешу .......................................................................
92
Өткендердi  пысықтау .............................................................................
99
Пішіндерді  әріптермен  белгілеу .........................................................
101
Көбейту  жəне  бөлу.  Көбейту ..........................................................
106
Көбейтудің  мүшелері
 
 ...........................................................................
111
Бөлу
 
......................................................................................................
114 
Тең  бөліктерге  бөлу ............................................................................
118
Көбейтудің  орын  ауыстыру  қасиеті. ..................................................
122
Үлкен  санды  кiшi  санға  көбейту .......................................................
123
Өзара  кері  есептер .............................................................................
125
Есептерді  жазудың  кесте  тәсілі ........................................................
127
Белгiсiз  көбейткiштi  табу ....................................................................
130
Белгiсiз  бөлiнгiштi  табу .......................................................................
134
Миллиметр ............................................................................................
135
0, 1, 10 сандарын қатыстырып көбейту жəне бөлу ......................
138
Амалдарды  орындау  тәртібi...............................................................
146
Шеңбер.  Дөңгелектің  орталығы  және  радиусы ...............................
150
Кесте  ішінде  көбейту  жəне  бөлу ..................................................
151
Есептер  және  олардың  шешімдерін  салыстыру .............................
169
Фигуралардың  ауданы .........................................................................
183
Өткендерді  пысықтау  үшін  жаттығулар ......................................
202

NABIYA ABDURAHMoNoVA, LoLA o‘RINBoYEVA
MATEMATIKA
Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 
2-sinfi uchun darslik
Ikkinchi nashri
(Qozoq tilida)
 Toshkent – «Yangiyo‘l Poligraf Servis» – 2016
Баспанын лицензиясы AI № 185 10.05.2011
   Аударған – Г. Нишанова
Редакторы – Г. Нишанова
   
                           Texникалык редакторы – М. Рықсиев
                                                Корректоры –  Г. Амирқызы
Басуға __.__.00 рұқсат берілде.
Тішіні 70x90
1
/
16
. Oфсеттік басылымa. «Аrial» гарнитурасы.
Шартты б.т. 15,21. Баспа т. 13,0.
____________ ______. ____-Тажырыс.
 «Yangiyo‘l Poligraf Servis» MChJ bosmaxonasida chop etildi.
112001, Toshkent viloyati, Yangiyo‘l tumani, Samarqand ko‘chasi, 44- uy

Пайдалануға берілген окулықтың жағдайын 
керсететін кесте.
№ Оқушының  
аты,  
фамилиясы
Оқу  
жылы
Оқулықтың,  
пайдалануға  
берілгендегі  
жағдайы
Сынып  
жетекші-  
сінің  
қолы
Оқулықты  
тапсыр-  
ғандағы  
жағдайы
Сынып  
жетекші-  
сінің  
қолы
1
2
3
4
5
6
         
 
Пайдалануға берілген оқулықты оқу жылы аяқталғанда қайтарып 
тапсырады. Жоғарыдағы кестені сынып жетекшісі төмендегі бағалау 
өлшемі негізінде толтырады:
Жаңа
Окулықты алғаш рет пайдалануға берілгендегі 
жағдай.
Жақсы
Мұқаба беті, оқулықтың негізгі бөлігінен 
ажыралмаған. Барлық парақтары бар, 
жыртылмаған, көшпеген, беттеріне жазбаған және 
сызбаған.
Орташа
Мұқаба езілген, аздап қана сызылған, 
шеттері жейілген, оқулықтың негізгі белігінен 
ажыраған жерлері бар. Пайдаланушы жағынан 
қанағаттанарлық жөнделген. Жұлынған, кейбір 
беттері сызылған.
қанағаттанарсыз Мұкаба былғанған, сызылған, жыртылған, негізгі 
белігінен ажыраған немесе мелдем жок, на-
шар жөнделген. Беттері жыртылған, парақтары 
жетіспейді, сызып, бояп тасталған. Окулық қалпына 
келтіруге жарамайды.