Проблемы языкознания

278 
 
Көркем мәтінді  талдаудың  ұсынылып  отырған әдістемесінде  көркем пішін  арқылы  
талдау алдыңғы  орынға шығады. Бұл тұрғыдан зерттеушінің  көңіл бөлетіні  мына мәселелер 
болмақ: шығарманың көркемдік жүйесінің  құрылымы,  мәтіндегі тірек сөздердің мағыналық 
қабаттасулары,  олардың  өзара  әсерлесуі  және    сол  арқылы    туындайтын    ассоциативті 
бейнелер, өлең шығарманың ырғақтық, дыбыстық ұйымдасу жағы, т.б.  Міне, шығарманың  
пішіндік  жағын  осындай  көпқабатты,  әр  бағыттағы    талдаулар  оның  мазмұнының    тереңде 
жасырын    жатқан  қыртыстарын  ашуға  көмектеседі,    шығарманы    барлық    күрделі   
болмысымен  толық түсінуге алып келеді.  
Кезінде  Л.С.Выготский  көркем  туындының  мәні  неде  екенін  анықтау  мақсатында   
түрлі  эксперименттік  талдаулар  жасап,  қорытындысында  мынадай  шешімге  келген: 
«Көркемдіктің  эстетикалық  реакция  беру  мүмкіндігі  оны  эмоционалдық  тұрғыдан 
қабылдауда  және одан алған  әсерленуде  жатыр»[1, 156].  
Эмоционалды қабылдау әр кезде екі бөлек  әртүрлі, кейде тіпті қарама-қарсы бағыттағы  
эмоциялардың  түйісуінен  туындайды.  
Ол  И. Крыловтың  мысалдарын  эмоционалды  қабылдаудағы  қарама-қарсы  екі 
бағыттылықты мысалға ала келе (қарға мен түлкі, т.б.) мынадай  қорытынды  жасайды:  «Мы 
видим  планомерно развернутую систему элементов, из которых  один все время  вызывает  в 
нас  чувство,  совершенно  противоположное  тому,  которое  вызывает  другой...  Истинный 
смысл    басни...  заключается  в  противоборстве  и  сопоставлении    двух  противоположных 
планов,  в  которых    развивается  басня,    причем    развитие  и  нарастание    каждого  из  этих 
планов  одновременно усиливает эффект другого... Аффективное  противоречие, вызываемое  
этими  двумя    планами  басни,  есть  истинная    психологическая    основа  нашей  эстетической 
реакции» [1, 184]. 
Осы  талдау-тұжырымның    негізінде  Л.Выготский    эстетикалық    ләззат    беретін 
эмоционалдылық  үдерісін  эстетикалық қабылдаудың  негізгі психологиялық  заңы ретінде  
анықтайды. 
Егер осы заңды басшылыққа  алатын болсақ, кез келген  көркем шығарманы  талдауды  
осындай    қарама-қарсылықты  эмоция  тудыратын    «полюстерді»  іздеуден    бастау  керек.  Ол  
контрасты    бейнелер,  не  эмоционалдық  жағынан    қарама-қарсы  мотивтер,  не  уақыт  пен 
мекен кеңістігіндегі  базбір жағдайлар, оқиғалар,  көзқарастар  қақтығысы болуы мүмкін.  
Мәтіндегі тірек сөздердің тура мағынасы арқылы берілетін үстіңгі (бірінші, қарапайым) 
мазмұндық қабаты болады. Оны анықтау – талдаудың бірінші  деңгейін  құрайды. Бірақ бұл -  
жазушының  (ақынның)  көркем  ойының  дамуына  түрткі  болатын    негіз  ғана.  Ал  талдаудың 
міндеті  жазушының  көркем  ойының    ары  қарайғы    қозғалысын    бақылау  –    шығарманың 
терең  қабатында  жатқан  мәнді    жайларды    анықтау  болып  табылады.  Бұл    жерде  бізге 
психикамыздың    тағы  бір    маңызды  ерекшелігі  –  ассоциативті  ойлау  қабілетіміз    көмекке 
келеді.  Әдетте,  ассоциацияның    тууы  зат,  құбылыс,  бейнелердің    ұқсастықтарына,  қарама-
қарсылықтарына  немесе  қандай  да  бір  белгілерінің    жақындықтарына  қарай  болатыны 
белгілі.  Одан  өзге  солар    тудыратын  эмоцияның    ортақтықтарына  қарай  да  бола  береді. 
Ондай  ассоциация    көркем  мәтінді    қабылдау  кезінде  туады.  Оны  Л.Выготский  «қиялдың 
эмоционалды    шындығы  заңы»  деп  атайды.  Қиялдың  көмегімен  автор  сомдаған  бейнелер 
өмірдің өзіндегідей болмаса да, бірақ сол арқылы  туындаған эмоция шындықтың  нағыз өзі  
болып  табылады.  Көркем  бейне    неғұрлым    күшті  жасалған  болса,  оның  біздің  ой-
қиялымызға эмоционалды әсері соғұрлым  жоғары болады және біздің өз өміріміздің әр түрлі  
саласынан тудыратын ассоциялары  да көп болады.  
Міне,  осы  ассоциативті  бейнелер  қатарын  түзіп  шығу  –  көркем  мәтінді  талдаудың 
келесі  кезеңі.  Мұнда    мәтіндегі  тірек  сөздердің  айналасындағы  лексикалық  қатарларға, 
олардың мағыналарына көңіл бөлінеді. Солар арқылы көркем мазмұнның  терең қабаттарын, 
жазушының (ақынның)  көркемдік әлемінің небір құпияларын анықтауға болады. Бірақ бұл 
да  көркем мәтінді  талдаудың  бітіп болған жері емес. 

279 
 
Келесі  сұрақ:  сол  бейнелерді,  көрініп    тұрған,  көрінбей  тұрған  бейнелерді    сомдау  
арқылы, оларды  бір-бірімен салыстыру, қарама-қарсы қою арқылы  жазушы (ақын)  бізге не 
айтқысы келді? 
Ол үшін шығарманы талдап отырып, біз автор жүріп  өткен жолды ойымызда қалпына 
келтіреміз:  оның  ассоциялар  тізбегін    жасап,  ең  қажетті  сөзді  тауып,    белгілі    бір  образды  
жасаған кезде нені сезінгенін, нені ойлағанын, басынан не кешкенін  табуымыз,  ең болмаса 
соған жақындауымыз керек. 
Осы  жерде  ескеретін  бір  жай:  әртүрлі  эмоциялар  (қызғаныш,  қуаныш,  қайғы-мұң, 
ләззат  т.б.)  түрліше    түйсіктерден  туындайды.  Соған  сәйкес,  өзара  қатынастағы  заттар  мен 
құбылыстардың  арасындағы  ассоциативтік  байланыстардың      шексіз    мөлшері  нақты  бір 
адамға, оның жеке эмоциясына  байланысты болады.  
Әр  адам  –  қайталанбас    тұлға,    әркім  тек  өзіне  тән  ассоциативті  образ  тудырады, 
сондықтан  көркем  шығарманы  абсолютті  бірдей  түсіну  мүмкін  емес.  Әр  адам    көркем 
шығарманы  оқығанда оған өзінің жеке өміріне, эмоционалды тәжірибесіне сәйкес өзінше бір 
түсінік  қосады,  өзінше  бір  түйін  түйеді.    Бұл,  әсіресе,  бізден  алыс  кезеңдегі  оқиғаларды 
бейнелейтін көркем туындыларға тән болып келеді. Алыс кезең  адамдарының ойлау түсінігі, 
ол кезеңнің тарихи шындығы бізге  таныс емес. Дегенмен, біздің міндетіміз  неғұрлым автор 
ойлаған  түсінікке,  ой-түйініне,  жалпы  алғанда,  оның  көркем  ойының  даму-қозғалысына 
жақындау. 
Оны  ашуға  көркем  туындының  кейбір    көзге    ұрып  тұрмайтын  көмекші  детальдары, 
еленбей тұрған  элементтері көмектеседі (дыбыстық не синтаксистік т.б. ерекшеліктер). Оны 
табудың  жолын  мәтіннің  өзі  көрсетеді:  қандай  да  бір  көркем    детальдың    маңыздылығына 
нұсқап  тұрады.  Сол  арқылы  көркем  туындының  бүтіндей    бір  ой-түйіні,  басты  идеясы 
ашылады. 
Сонымен, көркем туындыны талдағанда оны кең тұрғыдан алып қарау оның мазмұнын 
түсіндіруді тереңдетеді, оны танып-білудің  мүмкіндігін  арттырады. 
Жоғарыда    айтылғандарды  түйіндей  келе,  талдау  сатыларының    негізгі    кезеңдерін, 
яғни  талдау алгоритмін  былайша құруға болады: 
1.Мағыналық  талдау (тілдік құралдардың  мағыналық жағын  анықтау).  
– Эмоционалдығы жағынан  қарама-қарсы  болатын негізгі басты бейнелерді  анықтау. 
Олардың  бір-біріне    әсері,  «күресі»    арқылы    шығарманың    динамикасы,  эмоционалдық  
«толымдылығы»    жасалады.  Олар  кейде  мәтінде  тікелей    аталса,  кейде  мәтін  астарында 
жасырын тұрады. 
– Осы негізгі бейнелермен сәйкесетін лексикалық  тізбектерді  анықтау. 
–  Сол  арқылы  негізгі  бейнелердің  мағыналарын  тереңдететін    не  дәлдейтін    қосымша 
бейнелерді  анықтау. 
–  Мәтін  мазмұнының    тереңіне    бастайтын    мағыналық    реңктерін,  олардың    түрлі  
деңгейлерін  қамтитын  барлық  ассоциялар  қатарын түзу. 
2.Көріктеуіш  құралдарды талдау. 
–  Басты  бейнелерді    жасап, олардың мағыналарын  кеңейтетін  бейнелеуіш  құралдарды  
анықтау:  теңеу,  эпитет,  метафора,  ұлғайту,  кейіптеу,    шендестіру,  қайталау,  синтаксистік  
құрылымның  ерекшеліктері т.б. 
–  Өлең  мәтінінің    бейнелілігін    жасайтын,  өлең    техникасына    қатысты    көріктеуіш  
тәсілдер;  дыбыстық,  айтылымдық  ерекшеліктер;  олардың    өлең    мағынасына,  көркем  
бейнені жасауға қатысын анықтау. 
3.Көркем мәтінді контекстер  аясында талдау. 
– Автордың жалпы шығармашылығының  контексі  аясында  талдау. Белгілі бір  көркем 
мәтінді талдағанда ондағы бейнелерді, көркем ойларды  автордың басқа  шығармаларындағы 
сондай  бейнелермен,  көркем  ойлармен  салыстырып,  олардағы  ұқсастық,  өзгешіліктерді  
анықтау, егер өзгешеліктері болса олардың себептерін  түсіндіру, сол арқылы  мәтінталдауды  
одан әрі тереңдету. 

280 
 
–  Көркем  мәтінді  ұлттық  әдеби  үдеріс  аясында  қарастырып  талдау.  Автордың  
шығармасын  онымен  бір  мезгілде  не  басқа  уақытта  өмір  сүрген  қаламгерлердің  
шығармаларымен  салыстырып 
талдау 
арқылы 
әр 
автордың 
көркемдік  әлемінің  
ерекшеліктерін  терең  әрі  айқын    анықтаймыз,  жалпы  көркем  бейнелердің,  көркемдік 
ойлардың  даму тенденцияларын  байқаймыз. 
– Одан әрі әлемдік әдеби үдеріс контексі аясында қарастырып талдау. Ол үшін  қандай 
да  бір мазмұндық не көркемдік өлшемдері жағынан  салыстыруға  келетін авторларды алуға 
болады. Мұндай салыстыру автордың  қандай  да бір көркемдік шешім  жасаудағы  жекелік 
қана емес, ұлттық  ерекшелігін  де көрсетеді әрі әлемдік мәдениеттер  диалогындағы  орнын  
анықтайды. 
Көркем мәтінді талдаудың  бұл көрсетілген  түрлері, әрине,  барлық көркем  мәтіндерді  
талдауда  бірдей  қолданылады,  бәрі    осылай  болу  керек    дегенді    білдірмейді.    Бұл    тек 
талдаудың  басты  ұстанымы  қандай  екенін анықтайды: талдау пішіннен  мазмұнға,  сөзден,   
оның тура мағынасынан  көп мағыналылығына, бейнеге қарай  жүру керек екенін көрсетеді.  
Бұл  ұстанымды  мәтіннің  өзі, оның көркем  құрылымы нақтылайды: бір жағдайда  талдауға 
мәтіннің    тақырыбы  түрткі      болса,  екінші  жағдайда  өлеңнің  ырғағы  жағынан    ұйымдасуы, 
оның  интонациялық  өрбуі  талдаудың өзегі  болуы мүмкін, яғни көркем мәтіннің  кез келген 
элементі  автордың  көркем  ойын  (мақсатын)  ашудың  кілті  бола  алады.    Жалпы  ұстаным  – 
пішіннен мазмұнға қарай талдауды сақтай отырып,  талдаудың әдіс, тәсілдерін түрлендіруге 
болады.  
Сөз соңында Абай Құнанбаевтың  бір-екі өлеңінің  талдау үлгісі берілді. 
Абай  Құнанбаевтың    «Малға  достың  мұңы  жоқ,  малдан  басқа»  өлеңінде  [2]  адамның 
адамдық болмысына оның  хайуандық  болмысы  қарама-қарсы  қойылады.  
Өлеңдегі осы идеяны  беретін  негізгі  тірек сөздер:  мал,  шошқа,  ит және оған қарама-
қарсы  қойылатын  қайрат, ақыл, жүрек сөздері. 
Өлеңде  малға  айналған  адам  болмысы  терең  ашылады.  Ол  үшін    ақын  алдау,  қалтақ 
қағу,  көзге  шұқу,  ар  сату  етістіктері  мен    шошқа,  ит,  сорпа-су,    сүйек  есім  сөздерінің  
семантикасы  мен    дыбыстық    ерекшеліктерін    шебер    пайдаланады.  Оған  қарама-қарсы 
адамның  адамдық  болмысын  айғақтайтын  тіркестерге:  қайрат, ақыл,  жүрек сөздерінің  
алдындағы метафоралы  эпитеттер: ыстық қайрат,  нұрлы ақыл,  жылы жүрек  сөздері мен  
еңбек  сату тіркесінің семантикасы жатады. 
Ал «Көлеңке басын ұзартып» өлеңінде [2, 51] адамның  өткен өміріне  көз жүгіртіп баға 
беруі  бейнеленеді.    Ол  баға  –  негізінен,  өкініш.  Алғашқы  шумақта    және  екінші  шумақтың  
алғашқы  екі    жолында  табиғаттың    бейуақ  (кешкі)  мезгілі  беріледі.  Ол  мезгіл  бекер 
алынбаған: адамның  өткен өміріне  сын көзбен қарап баға  беретін мезгілі –   өмірінің соңғы  
шағы осы күннің бататын  кезімен  астас келіп отыр.  
Өлеңдегі  қарама-қарсы  эмоция  тудыратын  жай:  жақсылық  үшін  жаратылған  адам 
болмысына  қарсы  жасалатын  жауыздық  әрекеттер.  Өлеңдегі  басты  образ  –    жауыздықтың 
барлық  уытынан  зардап  шеккен    жалғыздық,   өмірдің  барлық  белесінен    өтіп,    енді  артына 
қарап түңілген ақын болмысы. Сондықтан ол жалғыз өзі бейуақпен сырласады.  
Өлеңнің  қарапайым  мазмұнын  беруге  қатысып тұрған негізгі (тірек) сөздер: көлеңке 
басының  ұзаруы,  күннің  қызарып  батуы,  бейуақ  және  өткен  өмір,  қу  соқпақ,  өкіну,  тыныш 
өлу. 
Бұл  қарапайым  мазмұн  –  шығарманың    алғашқы  үстіңгі  қабаты  болса,  оның  тереңде 
жатқан  қабатын  күрделі  ассоциативті ойларды туғызатын бейнелі сөздер құрайды: күңгірт  
көңіл,  сұрғылт  тартқан  бейуақ,  өткен  өмір  –  қу  соқпақ,    сорлы  жүрекке  у  себу.  Күңгірт, 
сұрғылт  тартқан эпитеттерінің  ауыспалы мағыналары  адам бойындағы жабырқаулыққа, 
көңілсіздікке  меңзесе,  соңғы  метафоралар  да осы  көңіл-күйді    одан  әрі  күшейтеді,  олардың 
қолданысындағы  сонылық ерекше  эмоционалдылық туғызады.  
Соны сөз қолданысының  ерекше шарықтау шыңына ой сөзінің күрделі  эпитеті болып 
келген  адасқан  күшік  секілді  ұлып  жұртқа    қайтқан  тіркесі  жатады.    Көз  алдыңызға  
адасқан    күшіктің  көшіп  кеткен    жұртқа    қайтып  оралып  келіп  ұлуын  елестетіңізші! 

281 
 
Құлазыған  көңілдің  образын  бұдан  артық  беру  сірә  да  мүмкін    емес  шығар.  Ақын  көңілі 
қалай құлазымас?! 
Қоғам өміріндегі  ең келеңсіз жайт: адамдардың бір-бірін алдауы, арбауы, жақсылыққа 
кедергі жасауы – ол қоғамның өсуіне де кедергі ғой. Келеңсіз қоғамда  жақсылық жасаймын 
деп  алға  ұмтылсаң  да,  ол  алдыңнан  жамандық  болып  шығып  отырады,  бұны  ақын  «ермен 
шықты, ит қылып, бидай шашқан егінге» жолдары арқылы меңзейді. 
Адам  бойындағы    осы  түңілу  жайдан-жай  емес,  айналасынан      опа  таппаған  көңіл 
аласұрады, жарық дүние сәулесін   іздейді,   бірақ өкінгенмен шара жоқ, жол жоқ, оны іздеп 
әуреленбе, енді өзгелерге кеселіңді тигізбей тыныш  қана өміріңнің ақырын күт. 
Өлеңнің бұл идеясы, әрине, басқаларға, кейінгілерге  үлгі болса жарар еді. 
 
Список литературы 
1 Выготский Л.С.Психология искусства. – Москва, 1968. – С.156 
2  Абай  (Ибраһим)  Құнанбайұлы.  Шығармаларының  екі  томдық  толық  жинағы.  – 
Алматы: Жазушы,. – Т.2: Өлеңдер мен аудармалар. – 2005. – 336 б. 
 
Методика анализа  художественного текста  теснейшем образом связана с целью его 
проведения.  Если  ставится  цель  раскрытия  художественной  структуры  произведения,  то 
анализируется  языковое  мастерство  писателя,  так  как  художественная  форма  и 
содержание  произведения  не  отделимы  друг  от  друга.  Через  языковые  средства,  путем 
расскрытия  глубинных  смыслов    раскроется  идейное  содержания  произведения.  В  таком  
плане анализируются несколько стихотворений Абая Кунанбаева.  
 
Methods  of  the  analysis  of  a  literary  text  is  closely  connected  with  the  aim  of  product 
analysis. If the goal is art disclosing structure of the work, the author analyzes the language skills, 
for the art form and the content of the work is not inseparable apart. Through linguistic means by 
disclosure  depth  meanings  revealed  the  ideological  content  of  the  work.  The  article  analyzes  the  
some poems of Abai Kunanbaev.  
 
 
 
 
 
УДК 82-31 
Ш.А. Шортанбаев 
Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті 
Алматы, Қазақстан 
shokhan69@mail.ru 
 
ҰЛТ КӨСЕМСӨЗІНІҢ ҰЙЫТҚЫСЫ 
 
Мақалада  ұлттық  көсемсөздің  қалыптасып,  дамуына  өлшеусіз  еңбек  сіңірген 
Ә. Бөкейханов, 
А. Байтұрсынов, 
М. Дулатов, 
С. Сейфуллин, 
Б. Майлин, 
М. Әуезов, 
С. Мұқанов  т.б.  қаламгерлердің  қатарында  Ғабит  Мүсірепов  те  бар  екені  айтылып,  ұлт 
көсемсөзінің  дамуына  қосқан  үлесі  айшықталады.  Мүсірепов  көсемсөздерінің  қыр-сыры, 
табиғаты,  көркемдік  әлемі 
З. Қабдолов,  Т. Кәкішев,  Ә. Нарымбетов,  Х. Әдібаев, 
А. Сүлейменов, 
С. Жұмабеков, 
Р. Нұртазина 
және 
т.б. 
белгілі 
әдебиеттанушы 
ғалымдардың,  сыншылардың  еңбектерінде  ғылыми  тұрғыда  жүйеленіп,  жан-жақты 
қарастырылғаны да қамтылған. 
Мақала авторы  Ғ. Мүсірепов көсемсөздерінің тақырыбы ауқымды, сан қырлы екеніне 
тоқталған.  Ұлы  даламыздың  ірі  тұлғалары,  заман  тынысы,  ақын,  батыр  тұлғасы,  өнер 
мұраты, келешек келбеті, ұлт, тіл, мәдениет тағдыры тіпті қазақ футболындағы ұлттық 

282 
 
кадрдың  жай-күйі  т.т.  толып  жатқан  мәселелер  көзі  қырағы,  көңілі  сергек  Ғабит 
қаламынан, назарынан тыс қалмағанын атап өтеді.  
 
Түйін  сөздер:  Көсемсөз,  көркем  әдебиет,  әдебиеттану,  тіл,  шығармашылық,  мақала, 
жанр. 
 
Қоғамдағы толғақты мәселелерге дер кезінде  үн қосып отыру, санаға серпіліс тудыру,  
өткір  мәәселелерге  ел  назарын  аудару  т.б.  жайттар  ең  алғаш  мерзімді  басылым  беттерінде 
орын  алғаны  белгілі.  Алаш  арыстарының    мүлгіп  жатқан  ой-санаға  серпіліс  беріп  қана 
қоймай,  халықтың  қоғам  алдындағы  сан  міндетін  ұқтырып,  өміргедеген  сенімін,  
қызығушылығын оятып, жаңа тұрпатты қоғамдыық көзқарастың  туып-қалыптасуына, қазақ 
әдебиеті  мен  мәдениеті    үшін  тосын,  тың  жанрлардың  өркендеуіне  де  қосқан  үлестері 
өлшеусіз.  Ояну  дәуірін  бастан  кешіп  жатқан  халыққа  мерзімді  басылымның  қажет  екенін 
ескеріп,  бұл  мәселені  оңтайлы  шешу  жолында  көп  күш-қайрат  жұмсаған  алаш  
белсенділерінің  іс-әрекеті  де  өз  нәтижесін  берді.  Әсіресе,  «Айқап»  пен  «Қазақтың»  ұлттың 
қоғамдық  ой-санасының  қалыптасуына,  рухани,  мәдени  һәм  әдеби  жағынан  жетіліп-өсуіне 
көп  жол  ашқаны  ақиқат.  Сөз  өнері  үлгілерінің,  әдеби  таным-талғамның,  кәсіби  сынның, 
қоғамдық  ой-танымның  кең  жолға  қойылуына,  жедел  өріс  алуына  мол  септігі  тиіп,  бұл  өз 
кезегінде  кейінгі  басылымдарға  сара  жол  ұсынып,  соны  соқпақ  болды.  Осынау  үрдісті 
«Садақ»,  «Абай»,  «Сарыарқа»,  «Бірлік  туы»,  «Сана»,  «Таң»,  «Шолпан»  т.б.  мерзімді 
басылым авторлары іліп әкетіп, алашқа қатысты ақ-адал ойларын, халқына арнаған ақжарма 
пікірлерін  көркем  дүниелеріне,  келелі  көсемсөздеріне,  ойлы  очерктеріне  арқау  еткені 
тарихтан  мәлім.  Аталған  басылымдардың  ұлт  көсемсөзін  дамытуға  қосқан  үлестері  өз 
алдына бір төбе.  Ұлттық көсемсөздің қалыптасып, дамуына өлшеусіз еңбек сіңірген Әлихан 
Бөкейханов,  Ахмет  Байтұрсынов,  Міржақып  Дулатов,  Мұхамеджан  Сералин,  Халел 
Досмұхамедов,  Сәкен  Сейфуллин,  Бейімбет  Майлин,  Мұхтар  Әуезов,  Сәбит  Мұқанов  т.б. 
қаламгерлердің қатарында Ғабит Мүсірепов те бар. 
Алыптар  тобының  өкілі,  көрнекті  қаламгер,  академик-жазушы  Ғабит  Мүсіреповтің 
алаш  әдебиетіндегі  әңгіме,  очерк,  көсемсөз,  повесть,  роман,  драма  жанрларының 
қалыптасып,  дамуына  қосқан  өзіндік  үлесі  мол.  Сондай-ақ,  әдеби  сын  мен  әдебиеттану, 
аударма саласындағы еңбектерінің өзі жоғары бағаланып, көпшіліктің ықыласына бөленгені 
шындық. Cөз зергері Ғабит Мүсіреповтің есімі мен шығармашылығы күллі әлемге танылып, 
адамзаттың игілігіне айналғаны қашан.  «Қай заманда, қай қоғамның, қай ұлттың тарихында 
болмасын,  өзін  елі  мен  жерінің  шын  перзенті  санаған,  айбарына,  айдарына  балаған 
суреткердің  арқалар  жүгінің  жеңіл  болған  тұсы  жоқ.  Әсіресе,  емген  малына,  емген  жеріне 
қоса сөз еміп өскен қазақ үшін сөз қайраткері атқарар шаруа қыруар. Сондықтан да, жазушы 
қол  қатқан  тақырыпқа,  сол  тақырып  аясынан  бауырынан  жарған  өзекжарды  ойларға  қоғам 
мен  қауым  ділгір  болуға  керек  десек,  Ғ.Мүсіреповтің  әр  кезде  жазылған  шығармалары 
осының  куәсі»  [1,  151].  Белгілі  жазушы,  сыншы  Асқар  Сүлейменовтің  қазақ  әдебиетінің  
көрнекті өкілі, сарабдал суреткер, академик-жазушы Ғабит Мүсіреповтің шығармашылығына 
қатысты  бұл  пікірін  Ғабеңнің  көсемсөздеріне  қарата  айтсақ,  ақиқаттан  аттамасымыз  анық. 
Ұлтының  мұңын  мұңдап,  жоғын  түгендейтін,  рухын  оятып,  санасын  тазартатын,  тарихтан 
тағылым таратып, болашаққа үмітпен қарауды үйрететін, ұшқыр ойға, көркем тілге, ұлттық 
мүддеге  негізделген  очерк-көсемсөздер  қаламгердің  шығармашылығынан  берік  орын  алған 
туындылар  болып  қала  бермек.  Өткен  ғасырдың  басындағы  Алаш  зиялыларының 
шығармашылығынан  бастау  алған  бұл  жанрдың  көркейіп,  кемелденуіне,  елдік,  ұлттық 
мүддеге  суарылған  туындыларымен  жұртына  ой  салып,  ойлантуға  мұрындық  болғанын, 
кеңестік  кезеңдегі  сөзі  дуалы,  ойы  өрелі,  танымы  тұғырлы,  тұжырымы  тиянақты 
тұлғаларымыздың қатарынан ойып алар орны барын мақтан тұтамыз. 
Көсемсөздің  мақсаты  –  қоғамдағы  келелі,  өзекжарды  тақырыптарды  көтеріп,  өз 
кезеңіндегі  қоғамдық  ойға,  замана  тынысына,  ықпал  ету,  әсерін  тигізу  болса,  Ғабең  де 
өмірінің соңғы сәтіне дейін жазушылықпен қатар қоғамдағы күрделі, көкейкесті мәселелерге 

283 
 
дер  кезінде  үн  қосып,  көзқарас-пікірін  білдіріп  отырған.  Зиялының  әлеуметке  айтар  сөзі, 
түсіндірер  мәселесі  қай  дәуірде  де  аз  болмағаны  белгілі.  Өткен  ғасырдың  басындағы  ұлт 
басылымдарында  өзекті  ой,  қоғамдық  санаға  шырақ  жаққан  келелі  пікір  ұлтты  ұйытуға, 
топты  топтастыруға  аз  ықпалы  болмағаны  шындық.  Көсемсөздің  ғылыми  анықтамасы  да 
алаш  зиялысы  Ахмет  Байтұрсынұлының  «Әдебиет  танытқыш»  еңбегінде  тұңғыш  рет 
тиянақталды. Ахаң жанр табиғатының ғылыми негіздемесін ұсынып қана қойған жоқ, өзі де 
осы  салада  қыруар  еңбек  тындырып,  ұлт  көсемсөзінің  туып-қалыптасуына  өлшеусіз  үлес 
қосты. 
Ғабең  көсемсөздерінің  қыр-сыры,  табиғаты,  көркемдік  әлемі  Зейнолла  Қабдолов, 
Тұрсынбек Кәкішев, Әбділхамит Нарымбетов, Хасен Әдібаев, Асқар Сүлейменов, Сайлаубек 
Жұмабеков, Бауыржан Жақып және т.б. белгілі әдебиеттанушы ғалымдардың, сыншылардың 
еңбектерінде ғылыми тұрғыда жүйеленіп, жан-жақты қарастырылды. 
Мүсірепов  көсемсөздерінің  тақырыбы  ауқымды,  сан  қырлы.  Ұлы  даламыздың  ірі 
тұлғалары,  заман  тынысы,  ақын,  батыр  тұлғасы,  өнер  мұраты,  келешек  келбеті,  ұлт,  тіл, 
мәдениет  тағдыры,  тіпті  қазақ  футболындағы  ұлттық  кадрдың  жай-күйі  т.т.  толып  жатқан 
мәселелер  көзі  қырағы,  көңілі  сергек  Ғабең  қаламынан,  назарынан  тыс  қалмаған.  Ойға  кең, 
образға бай, сөзге сараң Ғабең көсемсөздері қай тақырыпты қамтымасын, қандай такырыпты 
сөз етпесін, негізгі тірегі, тіні – қарапайым, жасампаз адам, оның өрлігі мен ерлігі, қажымас 
қажыр-қайраты, іс-әрекеті болып табылады. Сөз зергерінің қаламынан әр жылдары «Батыр-
большевик  Аманкелді»,  «Қорғасын  алыбы»,  «Жеңілген  Сыр»,  «Шегінбелік  бір  адым  да», 
«Батырдың  анасы»,  «Намыс  та  біздің  қолда»,  «Барлық  адам  баласы  атынан»,  «Қымбат 
қазына»,  «Белден  белге»,  «Кездесулер»,  «Аспанда  болған  жекпе-жек»  т.б.  көсемсөздері 
дүниеге келген. 
Ғ. Мүсірепов 
көсемсөздерінің 
бір 
шоғыры 
өз 
заманының 
қаһармандары  –
замандастарының әр алуан кесек тұлғаларын, әдеби портреттерін, қажырлы еңбегін, ғажайып 
талантын  танытуға  арналған.  Әсіресе,  әдебиеттің  болашағын  тәрбиелеу,  ана  тілді  қадірлеу, 
жастарға  үнемі  қамқор  көңілмен  өнеге  көрсету  және  т.б.  мәселелерге  қатысты  ой-
тұжырымдары,  ағалық  ақыл-кеңестері,  жазушылық  қамқор  көңілі,  азаматтық  сыр-
толғаныстары – осы сөздеріміздің дәлелі. 
«Айтыс  қатарға  қосылды»  деп  аталатын  мақаласында  1943  жылы  Қарағанды 
облысында  өткен  ақындар  айтысына  тоқтала  келе,  осы  өнердің  арғы-бергі  тарихына,  ірі 
өкілдеріне тоқтала келе, майдан шебінде жүрген жауынгерлерге ақын өлеңінің қаншалықты 
қуат, серпін беретініне тоқталады: 
«Халықтық  поэзияның  алыбы  Жамбыл  мен  оның  үзеңгілес  серіктестері  Нұрпейіс, 
Доскей,  Шашубай,  Нартай  тағы  басқаларының  айбынды  жырлары  майданның  алдыңғы 
қатарында  жаумен  жағаласып,  ал  елде  еңбек  адамдарын  қолтықтап,  өндіріс  істеріне  дем 
беріп жүр. Ақындар айтысы – қазақ  халқының дәстүріне атам заманнан бері сіңісіп кеткен, 
ел  ісіне  үлкен  әсер  ете  алатын,  жақсылықты  көтеріп,  жамандықты  мықтап  міней  алатын 
нәрсе» [2, 177].  
Тіл  –  халықтың  бастан  кешкен  тарихы,  ғасырлар  бойы  қалыптасқан  ортақ  қазынасы, 
салт-санасы,  әдет-ғұрпы,  тыныс-тіршілігі,  ар-ұяты.  Сондықтан  да  тіл  мәселесі  қашанда 
толғақты, көкейкесті сауалдардың бірі болып қала беретіні баршамызға аян. 
Ғабеңнің  ана  тіліміздің  тазалығын  сақтау,  ардың  ісі  әдебиетке  деген  адалдық,  туған 
тілге  деген  құрмет  үнемі  назарында  болғанына,  «тіл  –  аса  қадірлеп  ұстайтын  байлығымыз 
екендігіне»  оның  «Әдебиет  –  кәсіп  емес,  өнер»,  «Әдебиет  тілі  жайында»,  «Асқындырып 
алмайық, достар», «Әдеби тіліміз – кең арналы тіл», «Авгийдің атқорасынан бастайық» және 
т.б. мақалаларын оқығанда көзіміз анық жетеді. 
Тіпті,  сонау  1984  жылы  өзі  бастама  көтеріп,  Қазақстан  Жазушылар  Одағында  тіл 
мәдениеті  туралы  үлкен  мәслихат  өткізіп,  төрт  сағатқа  жуық  баяндама  жасағаны  ерлікпен 
пара-пар емес пе? 
Қаламгердің  «Авгийдің  атқорасынан  бастайық»  дейтін  әйгілі  мақаласындағы  өткір 
ойлары,  жан  толғаныстары,  көркем  тілдің  тазалығы  үшін  шырылдаған  жанайқайы  ешкімді 

284 
 
бей-жай  қалдырмасы  анық.  «Қай  халықтың  болса  да  қоғамдық  өсу-өркендеу  жолында 
көтеріле  алған  биігі  мәңгілік  болып  ана  тілінде  сақталып  отырады.  Қай  халықтың  болса  да 
ақыл-ой  тереңдігі,  сана-сезім  сергектігі  көп  салалармен  тармақтана,  молыға  келіп,  тағы  да 
сол ана тілінің алтын қорына қосыла береді. Ана тілі қорлана береді, ажарлана береді. 
Ана  тілін  тек  өгей  ұлдары  ғана  менсінбейді,  өгей  ұлдары  ғана  аяққа  басады»,-  дегені 
бүгінгі  күн  тұрғысынан  алып  қарағанда  да  өзекті.  Қаламгердің  ана  тілін  ұмытқан  адам 
турасында  айтқаны,  оның    ел  өткеніне  мән  бермей,  болашағына  алаңдамай  өсетіні,  мән 
бермейтіні  де  бұл  күнде  көзіміз  көріп,  көңіліміз  алаң  күй  кешкен  шағымыздаи  да 
алдымыздан  сауал  болып  шығып  тұрғаны  ақиқат.  «Тілін  білмеген  –  түбін  білмейді.  Ондай 
адам  күлдірем  деп  күйдіреді,  сүйсіндірем  деп  сүріндіреді,  білдірем  деп  бүлдіреді,  қуантам 
деп  қуартады,  келтірем  деп  кетіреді,  жұбатам  деп  жылатады»[2,  157]  –  деп  тілін  білмеудің 
ащы зардабы болатынын алға тартады.  
Ұлтымыздың  дара  тұлғалары,  әдебиет  пен  өнер  саласында  ерекше  құбылыс  саналып, 
өшпес  із  қалдырған  талантты  ұл-қыздары,  әлем  әдебиетіндегі  өзге  де  өкілдері  хақында  сөз 
қозғап, олардың осынау табысқа жету жолындағы өзгеге ұқсамайтын қырларын, оқшау, дара 
сипаттарын  жіті  аңғарып,  сұлу  сөзбен  сипаттайды.  Сырлы  сөзбен,  терең  түйсікпен  толғап, 
әрқайсысының  өзгеше  болмыс-бітімін,  қасиет  қонған  тұлғасын  өзінің  қаламына  ғана  тән 
машық-мәнермен жырлайды. Бұлардың қатарына жазушы қаламынан туған «Абай», «Біздің 
Биаға», «Феномен-Феникс», «Чудо!», «Қос жұлдыз», «Ақын туралы сөз», «Назым Хикмет», 
«Екі  Мұхтар»,  сондай-ақ,  замандастары,  үзеңгілес  іні-қарындастары    М.Шолохов, 
М.Горький,  А.Фадеев,  М.Әуезов,  С.Мұқанов,  Ғ.Мұстафин,  М.Шаханов,  А.Сүлейменов, 
Ф.Оңғарсынова  т.б.  шығармашылығы  хақындағы  аса  құнарлы  ой  толғаныстарын,  толымды 
толғауларын жатқызуға болады. Қаламгердің ұлы Абай туралы, оның ақындық әлемі,  орыс 
достары,  ол  туралы  жазылған  Мұхтар  Әуезовтің  романы  хақында  айтқан,  жазған  пікірлері, 
ой-толғаулары  өміршеңдігімен,  тарихи  құндылығымен  ерекшеленеді.  Абайтану  ілімі  өркен 
жайған  қазіргі  кезеңде  де  оның  ақындық  қуаты  мен  ойшыл  танымын  парықтаған 
тұжырымдары  бүгінгі  оқырманды  қуаттандырып  қана  қоймай,  рухтандыратынын  да 
сезінеміз.  «Абай  –  қазақ  халқының  поэзиясын,тілін,  жпн-жақты  көркем  өнерін  оң  жолға 
түсірген,  тарихи  еңбегі  бар  асқан  дана,  ұлы  ұстаз,  қазақ  халқының  ойын  өсіру,  сезімін 
тереңдету,  ар-намыс,  адамгершілік  қасиеттерін  шыңдау  осы  ұстазымыздың  қолыынан  өтті. 
Қазақ  ақын-жазушыларының  ана  сүті  мен  қанына  тараған  деп  айтарлық  тәрбиесі  Абайдан 
келеді»[2,  125  ],  -  деген  тұжырымы  халықтың  ойынан  шыққан,  оқырманның  көңілін  дөп 
басқан. 
Автор  өзінің  «Феномен-Феникс»  очеркінде  қазақтың  ұлы  ақыны,  әнші-композиторы 
Жамбыл  Жабаев  шығармашылығының  қыр-сырына  терең  бойлап,  Абайдың  ақындығымен 
сабақтастықта қарастырып, тоқсанға келген ақынның жүрегінде қайта тірілген тұнық сырды, 
жырды  мәңгі  өлмейтін  Феникс  құсқа  теңеп,  символдық  рең  береді.  Жамбыл-жыр  туралы 
Ғабеңе дейін де талайлар айтқан, Ғабеңнен кейін де ақынның ақындық алымы мен қарымы, 
таланты мен тағдыры туралы аз жазылған жоқ. Бәрібір Мүсіреповтің тануында Жамбыл дара, 
оның талантын бағалауында басқалардан өзгеше сара көрінетіні даусыз. Талантты танудағы, 
биіктікті  бағалаудағы,  құдіретті  сезінудегі  ерекше  түйсік-танымы  Ғабеңнің  өзін  де, 
суреткерлік шеберлігін де даралай түсетінін, ерекшелендіріп тұратынын сеземіз.  
«Ақын Жамбылдың екі рет туғаны да, түрлі заманда жасағаны да, өмірінің ең соңғы он 
жылында бүкіл дүние таныған атақ алуы да – феномен. Сирек кездесетін, себебін осы күнге 
дейін  ғылым  таба  алмай  қойған  сыр.  Әсіресе  тоқсан  жас  пен  жүздің  арасындағы  еселеп 
шарықтап  кетуі  дүниежүзілік  даналардың  өмірінен  де  кездескен  емес.  Сондықтан  да 
мақаланың аты «Феномен-Феникс» қойылды»[3].  
Өнер адамының, өнерпаз тұлғасының көркем әдебиетте бейнеленуі тұрғысынан келсек, 
ауыз толтырып айтарлықтай дүниелеріміз баршылық. Бұл мәселеде Ғабеңнің де ерекше орын 
алатынын білеміз. Бір  Ақан серінің ұмытылмас бейнесі,  көркем сомдалған кейпін айтсақ та 
жетеді.  Өнердің  өзіне  тән  тылсым  құдіретін  сезіну,  оны  танып-бағалау,  өнерпаздың  асқан 
шеберлігін,  күллі  адамзатты  мойындатқан  талантын    аз  сөзге  көп  мағына  сыйғызу  арқылы 

285 
 
таныту,  жалпақ  әлемге  паш  етіп  тамсандыру  таланттың,  Ғабиттей  өнертанудың  биігіне 
шыққан  зергердің  ғана  қолынан  келетінін  айтуға  тиіспіз.  «Чудо!»  очеркінде  таңғажайып 
талантымен талайды тамсандырған бұлбұл-әнші Күләш Байсейтованың теңдессіз шеберлігін, 
ән  өнеріндегі  асқан  кұдірет-даусын  оқырман  қауымға  бір  ғана  сөзге  үлкен  мағына  сыйғыза 
отырғызып  жеткізеді.  Автордың  ешкімге  үқсамайтын  өзіндік  қолтаңбасы,  ойды  жеткізу 
мәнері,  өзіне  лайық  стилі  еріксіз  тәнті  етеді.  Көрнекті  ғалым,  қоғам  қайраткері,  филология 
ғылымдарының  докторы,  профессор  Мүсілім  Базарбаевтың  пікіріне  сүйенсек,  «Өз 
шығармасын 
ұқсату, 
әдемілеу, 
шын 
көркемдік 
дәрежеге 
ұмтылу 
Ғ.Мүсірепов 
жауапкершілігінің  бір  жағы  болса,  екінші  жағы  әдебиетке,  көркемөнерге  жанашырлықпен 
қарау еді. Мүмкін болса, оған үлес қосу, молайту, байыту» [4, 415б] болып табылады. 
«Автор 
шағын 
жанрдың 
әлеуметтік-көркемдік 
мүмкіндіктерін 
шебер 
пайдаланғандықтан,  бүл  туындылардың  басым  дені,  көлемі  шағын,  эпикалық  түрдің  нағыз 
классикалық үлгілері  дәрежесіне көтерілген еді. Бұлар шын мәнінде «Еш нәрсені қосуға да, 
еш нәрсені алуға да болмайтын»(С.Моэм) нағыз шедеврлер еді. Суреткер үлылығы, суреткер 
құдіреті  дегеніміз  де  осы  емес  пе?»  [5,  44]  –  дейді  бұл  турасында  белгілі  сыншы 
С.Жұмабеков.  
Жазушының  қазақ  халқының  ұлттық  дәстүрі,  мәдениеті,  тарихы,  әдебиеті  мен  тілі 
туралы  ой-толғаныстары  да  өз  алдына  бір  төбе.  Құнды  пікір  болып  қала  бермек.  Ұлт  үшін 
өзекті болып саналатын  бұл мәселелер кеңес заманындағы әкімшіл-әміршіл жүйеге, мүддеге 
көп  қабыса  бермейтінін  ескерсек,  қазақ  жұртының  рухани  кеңістігін,  ақтаңдақ  беттерін 
толтыруға,  толықтыруға  қаншалықты  серпін  бергенін  іштей  сезініп,  жан-жүрегімізбен 
қабылдаймыз. 
«Ана  тілін  көркейте  беруде  әліппе,  еміле,  оқыту,  үйрету,  сөйлеу,  жазу  —  бәрінің  де 
үлкен орны бар. Тіл, әдебиет қайраткерлеріне қандай үлкен талаптар қойылатынын тереңірек 
ойлансақ деймін. 
Егер  ана  тіліміз  үлкен  талаптарды  көтере  алмайтын,  өспеген  олақ  тіл  болса,  бұл 
мақаланы жазбаған болар едім. Жоқ, бұл бай тіл! Оралымды, ырғақты, теңеу-бейнелері ерте 
туған  тіл»[6,  47],  -  деп  ағынан  жарылуы  туған  тіліне  деген  шын  жанашырлықтан,  үлкен 
жүректен  ғана  шығатын  сөз.  Күні  бүгінге  дейін  арамызда  жүрген,  туған  тілін  менсінбейтін 
дүбара қандастарымызға қарата айтылған сөз - үкім деуге болады. 
«Біз біріміздің жазғанымызды біріміз қадағалай оқымайтын салтқа бой үйретіп алдық. 
Әсіресе,  ұшырасып  қалатын  кемшіліктерге  бей-жай  қараймыз.  Қай  қоғам  болса  да,  өз 
кемшіліктеріне  өзі  ие  бола  алуға  міндетті.  Олай  етпесек,  асқындырып  алар  кез  алыс  емес 
сияқты!»[6, 53]. 
Мақаланың  жазылғанына  отыз  жылдан  аса  уақыт  өтсе  де,  дәл  бүгінгі  күнге 
арналғандай. Қазір күнделікті баспасөзде кездесетін осындай жайларға автордың дер кезінде 
үн қатуы, сергектік танытуы бәріміз үлгі аларлық, үйренерлік-ақ  іс. 
Әдеби тіліміздің жай-күйіне аландауы, қазақ тіл білімінің тілші-ғалымдарымыздың өзі 
жүрексініп  бара  бермейтін  мәселелерді  тереңнен  талдап,  таразылауы  –  ұлтын  сүйген 
жүректің,  асқан  жауапкершіліктің  белгісі.  Мәселен,  жайлы,  оңтүстік,  солтүстік,  салауат, 
ғазауат, т.б. толып жатқан сөздерге қатысты өзіндік ой-толғаулары, болжам-байламдары әлі 
күнге дейін толық шешімін таппай, күн тәртібінен түспей келе жатқан көкейкесті мәселелер. 
Иә,  тіл  тазалығын  сақтауда,  тіл  мәдениетін  үйренуде  Ғабеңнен  үйренетін,  үлгі  алатын 
тұстарымыз  мол-ақ.  Тілдің  қадір-қасиетін,  қоғамдағы  маңызын,  әлеуметтік  мәнін  терең 
түйсініп, бар  болмысын көркем шығармаларында зергерлікпен пайдаланып, қара  сөздің қас 
шебері,  сөз  зергері    атанған  қаламгердің  асқан  жауапкершілігін,  ұлтқа,  тілге  қызмет  етудің 
айрықша үлгісін көрсеткеніне, тіл мәселесі кейінге шегеріле беретін кеңестік кезеңде айтқан 
кесімді  пікірлеріне  қайта  оралуымыз  заңды,  қай  буын  өкіліне  болмасын  үлгі  етуіміз  қажет 
секілді. Үлгі алар ұрпаққа, үйренер талапкерге пікірлері бүгін де құнды, көшелі ойлары қазір 
де құнарлы. 
Сөз  соңында,  алыптар  тобының  белді  өкілі,  көркем  сөздің  хас  шебері  Ғабит 
Мүсіреповтің  әдебиеттің  сан  алуан  салаларымен  қатар,  елгезек  жанр  болып  есептелетін 

286 
 
көсемсөз жанрында да өнімді, мәнді еңбек еткенін, оның cоны идеяға, терең мазмұнға, шебер 
суреткерлікке  толы  көсемсөздері  жанрдың  жетілуіне,  кең  қанат  жаюына  үлкен  септігін 
тигізгенін айтқымыз келеді. 
 
Әдебиет тізімі 
1 Сөзстан. 1-кітап. -Алматы, 1980.- 151 б. 
2 Мүсірепов F. Суреткер парызы. - Алматы, 1970.- 177 б. 
3 Мүсірепов F. Феномен-Феникс. «Қазақ әдебиеті» газеті, 1971, 22-қазан. 
4 Базарбаев М. Замана тудырған әдебиет. - Алматы, 1997. - 415б. 
5 Жұмабеков С. Ғабит Мүсірепов. - Алматы, 1989. - 44б. 
6 Мүсірепов Ғ. Әдебиет – кәсіп емес, өнер. -Алматы, 1984. - 47б. 
 
В  статье  раскрывается  вклад  в  национальную  публицистику  Габита  Мусрепова, 
который  находится  в  одном  ряду  с  писателями,  трудившимися  во  благо  фомирования  и 
развития  национальной  публицистики,  таких  как:  А.  Бокейханов,  А.  Байтурсынов,  М. 
Дулатов, С. Сейфуллин, Б. Майлин, М. Ауэзов, С. Муканов.  
Своеобразие, природа, художественный мир  Мусрепова рассматриваются подробно и 
систематизировались 
с 
научной 
точки 
зрения 
в 
работах 
известных 
ученых 
литературоведов,  критиков:  З.  Кабдолова,  Т.  Какишева,  А.  Нарымбетова,  Х.  Адибаева,  А. 
Сулейменова,  С.  Жумабекова  и  др.  Автор  статьи  считает,  что  названия  публицистики 
глубокие  и  многосторонние.  Он  также  отмечает,  что  многие  проблемы,  такие  как: 
известные личности Великой степи, жизнь эпохи, личности акынов, героев, цель искусства, 
картина будущего, судьба нации, языка, культуры, даже положение национального кадра в 
казахском футболе и др.  - не остались без внимания Габита.   
 
In the article the contribution to national journalism of Gabit Musirepov who is in the same 
row with the writers, working for the formation and development of national journalism such as A. 
Bokeykhanov, A. Baytursynov, M. Dulatov, S. Seyfullin, B. Mailin, M. Auyezov, S. Mukanov reveals.  
The  originality,  the  nature,  the  art  world  of  Musirepov  are  considered  in  detail  and  are 
systematized from the scientific point of view in the works of famous scientific literary critics as Z. 
Kabdolov,  T.  Kakishev,  A.  Narymbetov,  Kh.  Adibayev,  A.  Suleymenov,  S.  Zhumabekov,  etc.    The 
author  of  the  article  considers  that  titles  of  publicistic  works  are  deep  and  multilateral.  He  also 
notes that many problems  such as celebrated personalities of the Great steppe, life of an era, the 
identity of akyns, heroes, the art purpose, a future picture, destiny of the nation, language, culture, 
even  the  provision  of  a  national  shot  in  the  Kazakh  football,  etc.  didn't  remain  unaddressed  by 
Gabit.   
 
 
 
 
 
 
 

жүктеу/скачать 4,73 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: