МеМлекеттік басҚаРу жӘнe МeМлeкeттік ҚызМeт халықаралық ғылыми-сараптама журналы халықаралық тoқсан сайын шығатын журнал
жүктеу/скачать 2,7 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тірек сөздер
- Ключевые слова
удк 342.52 л. Мұрат, Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының прокуроры ҚазіРгі жағдайдағы ҚылМыстылыҚты тудыРатын себептеР аңдатпа Ғылыми мақалада автор қазіргі жағдайдағы қылмыстылықтың шығу себептерін, сонымен қатар жұмыссыздықтың салдарынан пайда болған қылмыстарды саралауды қарастырған.
В статье рассматриваются актуальные проблемы преступности на современном этапе, особое внимание уделяется проблеме безработицы как одной из основных причин, провоцирующих уголовную преступность. Ключевые слова: преступность, криминология, уголовное право, причины уголовной преступности. Abstract The article deals with topical issues of crime at this stage, particular attention is paid to the unemployment rate as one of the main reasons that encourage criminality.
Қоғам қылмыстылық пен оны тудыратын себептерге әрқашан ерекше назар аудара отырып, онымен күрестің тиімді жолын ұдайы іздестіріп келеді. Бірақ бұл күрделі мәселе мемлекет арқылы толық шешілмейді, бұл ретте қоғамның және азаматтық институттардың да маңызы зор. Яғни, қылмыстың алдын алу аса қажет. Ол туралы Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә. Назарбаев 2011 жылғы Қазақстан халқына жасаған Жолдауында атап өтті. Онда: «Мемлекеттің басым бағыты – жазалаушы іс-әрекет емес, құқық бұзушылықтардың алдын алу болып табылады. Сондықтан, аталған жылы «Құқық бұзушылықтардың алдын алу туралы» заң жобасын әзірлеп, Парламентке енгізу қажет» [1, 12 б.], – деп көрсетілді. Елбасы, әсіресе, заңдылық пен құқық тәртібін нығайту, азаматтардың құқықтары мен бостандығын қорғау, қылмыстылықтың алдын алу, оның аса қауіпті түрлері – ұйымдасқан, рецидивтік, экономикалық қылмыстылықпен және сыбайлас жемқорлықпен күрес мәселелеріне баса мән берді. Ол өз сөзінде: «біздің ел әлеуметтік-экономикалық өзгерістер жүргізу және демократиялық мемлекеттілік құру барысында қайта құру саясатының қоғамдағы тұрақтылыққа, азаматтардың жақсы ахуалды өміріне қауіп төндіретін криминогендік процестермен тоқайласып отыр» [2, 1 б.], – деген еді. Жалпы, құқықтық мемлекет құру дегеніміз – тек материалдық-техникалық база құру емес, сонымен қатар қоғамның өнегелік келбетін түзеу, оның рухани мәдениетін дамыту. Оны жүзеге асыруда жастар тәрбиесі маңызды орын алады. Ол туралы Қазақстан Республикасы Конституциясының 27-бабында, «баланың мемлекет қорғауында екендігі және оның мемлекет үшін аса құндылық болып табылатындығы», – атап көрсетілген. Қазақстан Республикасы Президенті Н. Ә. Назарбаев та 2012 жылғы Қазақстан халқына жасаған Жолдауында: «Міне, бүгінгі жауапкершілікті осындай дәрежедегі елдің игілігін одан әрі еселеп, озық елдердің қатарынан орын алу үшін сіздерге зор міндет жүктеледі», – делінген [2, 27–28 б.]. Осы аталғандардың ішінде шешімі әлеуметтік қатынастарды жетілдірумен, адамдардың әрекет-қылықтарын реттеумен байланысты көптеген әлеуметтік мәселелер арасында жұмыссыздардың қылмыстық іс-әрекеттерінің алдын алу мәселесі айрықша орында тұр. Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында да оның дамуына кедергі келтіретін және қылмыстың артуына себеп болып отырған – елде орын алып отырған ішінара жұмыссыздық. Оны криминологтардың барлығы бірдей қылмыстылықтың басты себептерінің бірі ретінде танып отыр. Қылмыстылықтың қазіргі мәселелері әлеуметтік-экономикалық және саяси өзгерістермен тығыз байланысты, олар азаматтардың күнделікті өмірінен көрініс табуда. Мысалы, Қазақстан Республикасы ІІМ-нің ТҚД мәліметтеріне қарасақ, 2010 жылы айқындалған қылмыскерлердің 54,2 %-ында қылмыс жасаған кезде тұрақты табыс көзі
Қазіргі жағдайдағы қылмыстылықты тудыратын себептер
ÌÅÌËÅÊÅÒÒІÊ ãîñóäàðñòâåííîå óïðàâëåíèå è ãîñóäàðñòâåííàÿ ñëóæáà 112
113 болмаған, олардың 9,6 %-ы жұмыссыз жүрген. Ал, 2011 жылы айқындалған қылмыскерлердің 53,3 %-ында қылмыс жасаған кезде тұрақты табыс көзі болмаған, оның 9,8 %-ы жұмыссыз жүрген.
Жұмыссыз азаматтар қазіргі қылмыстылықтың барлық түріне жасап отыр десе болады. Ұрлау, тонау, алаяқтық сияқты меншікке бағытталған қылмыстар бірінші қатарға шықты. Адам өлтіру, денеге ауыр жарақат салу, бопсалаушылық сияқты адам өміріне қатысты қылмыстар да кең етек алды. Есірткінің, қару-жарақтың заңсыз айналымымен байланысты қылмыстар да көбейді. Оған себеп, адамдардың жүріс-тұрыс, іс-қылықтарын реттейтін бұрынғы қалыптасып қалған құндылықтар мен нормалардың сырт қалуы, ал олардың орнын басқан жаңа құндылықтар мен нормалардың өмірге толық ене қоймаған кезеңде адамдардың іс-әрекеттерінің қалыпты күйден ауытқуына кері әсерін тигізеді. Біздің елдегі қоғамдық қатынастардың кешегі өткен социалистік кезеңінде жұмыссыздықты тек капиталистік елдерге ғана тән құбылыс деп санадық, оны кеңестік идеологтар әлемдік интерполициямен күресте күшті қару ретінде пайдаланды. Сонымен қатар, мемлекетте социалистік экономиканың көңілге қонымсыз үрдістерінен туындаған жұмыссыздықтың жасырын нысандары есепке алынбады, оған кездейсоқ нәрсе ретінде қарады. Ал социалистік жүйе мұндай жағдайдың орын алу себебін және оның қылмыстылықпен байланысын түсіндіруге талпыныс жасаған ғалымдардың пікірлерімен санаспады. Еңбекке қабілетті мыңдаған адамдар жұмыссыз жүр, олар тіршілік қамын ойлап базарларда арба сүйреп кетті (мысалы, Алматы қаласында): - 1998 жылы – 925 мың адам, немесе экономикалық белсенді халықтың 13,1 %; - 1999 жылы – 950 мың адам, немесе экономикалық белсенді халықтың 13,5 %; - 2000 жылы – 906 мың адам, немесе экономикалық белсенді халықтың 12,8 %-ы; - 2001 жылы – 780 мың адам, яғни экономикалық белсенді халықтың 10,4 %; - 2002 жылы – 690 мың адам, яғни экономикалық белсенді халықтың 9,3 %. - 2009 жылы – 555 мың адам, яғни экономикалық белсенді халықтың 6,4 %; - 2010 жылы – 560 мың адам, яғни экономикалық белсенді халықтың 7 %; - 2011 жылдың тамыз айында – 558,7 мың адам, яғни экономикалық белсенді халықтың 6,4 %. Мұндай жағдай көрші елдерде де қалыптасты. Мысалы, Ресей Федерациясының статистика жөніндегі Мемлекеттік комитетінің мәліметтері бойынша 2011 жылдың желтоқсан айында жұмыссыздар саны 6 млн-ға жуықтаған, оның 1 млн 600 мыңы жұмысбастылық қызметінде (еңбек биржасында тіркелген). Демократиялық, құқықтық қоғам орнатуға қадам басқан кезде құқық қорғау органдарының құқықтық тәртіпті қорғау, заңмен қорғалатын әлеуметтік құндылықтарға қолсұғушылықты болдырмау мақсатындағы қызметі едәуір өзгеріске ұшырауда. Бұл жайында Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев былай дейді: «Түпкілікті мақсатымыз нарықтық экономикасы тиянақты, сыртқы саясаты ашық күшті демократиялық мемлекет және азаматтық қоғам орнату болуға тиіс. Тек сондай қоғам ғана Қазақстан халқының жақсы тұрмысына, құқықтары мен бостандығына кепілдік бере алады» [2, 15 б.]. Бұл өзгерістердің ішіндегі ең маңыздысы сол – қоғамның алғашқы даму кезінде қылмыстылықпен күрестің негізгі формасы болып саналған қылмыстық жазалау шараларының біртіндеп қылмыстың алдын алу шараларымен үйлесе бастағандығы. Сондықтан, бүгінгі шиеленісті криминалдық ахуалды жақсарту үшін қоғамдағы әлеуметтік, экономикалық және саяси мәселені түбірлі өзгерту керек. Оны жүзеге асыру үшін, зерделеніп отырған құбылыстардың пайда болуына және таралуына әсерін тигізетін факторларды, халықаралық-құқықтық тәжірибені зерттеу негізінде отандық қылмыстық заңнаманы ары қарай жетілдіру жөнінде ұсыныстар даярлау қажет. Криминология ғылымына фактылар керек, сонда ғана ғылым әлеуметтік-экономикалық үрдістерді және қылмыстылықтың өсуі нәтижесінде бой көтеретін келеңсіз салдарларды зерделеп-зерттей алады. Қылмыстылықтың жұмыссыздыққа криминогендік тәуелділігі жұмыссыздардың қылмыстарынан туындайды. Бұл жерде мұндай қылмыстылықтың заңдылықтары мен үрдістері, жұмыссыздар қылмыскерлігіне жағдай тудыратын себептер, бұл адамдардың жұмыссыздығынан және олар жасаған қылмыстардың сипатынан ашық көрініп тұрған олардың жеке дара қасиеттері айқын көрініс табады. Бұл мәселе жұмыссыздар жасайтын қылмыстардың алдын алу үшін, жұмыссыздық алып келетін кез келген басқа да криминалдық зардаптарға, тіптен жұмыссыздықтың алдын алуды кешенді ықпал етуді ұйымдастыру үшін де жан-жақты зерттеуді керек етеді. Айта кету керек, жұмыссыздықтың экономикалық жағы едәуір зерделенген. Бірақ оның әлеуметтік зардабына әзірге жеткілікті назар аударылмай отыр. Экономикалық қиын жағдайда «қылмыстық іс-әрекет дағдыға айналды, тіптен жекелеген адамдардың ғана емес, бүтіндей топтардың күн көріс көзіне айналды», – дейді криминологтар. Жұмысын жоғалтқандардың көбісі қатты уайымға түсіп, күйзелетін көрінеді. Кейбіреулері ішімдікке салынады екен. Жұмыссыз қалған адамның бос уақыты көп болады, олар немен айналысарын білмейді, кейде ашу-ызаға бой алдырады, сол тұстарда қылмыстық әрекеттерге де баруы мүмкін. «Ұзақ уақыт жұмыссыз жүрген және қанша талпынса да жұмысқа тұра алмаған адам өзін ешқайда керексізбін деп сезінеді, өзіне сенімін жоғалтады» [3, 18 б]. «Жұмыссыздықтың адамға тигізер теріс ықпалының әсерінен ол кейде оғаш қылықтар жасауға дейін барады». Қылмыс жасаған жұмыссыздардың 61 %-ы сол қылмыс жасауына өздерінің жұмыссыз қалғандығының себеп болғандығын айтқан – қылмысты ашынғандықтан, ызамен жасаған. Сарапшылардың пікірінше, ыза-ашуға бой алдырған адам ішімдік немесе есірткі қолданса, қылмыстың жасалу мүмкіндігі артады екен. Қылмыс жасаған жұмыссыздардың басым көпшілігінің (70 %-ға жуығының) іс-әрекетінде аса агрессивтік сипат болған. Олардың көбісі өз ісіне отбасын асырау керек болды деген сылтау айтады, ал кейбіреулері (30 %-ы) жұмысқа құлшыныс танытпайды. Криминологтардың айтуынша, мұндай адамдар ұрыс-керіске бейім тұрады және оларда аяушылық болмайды [4, 58б]. Мысалы, жұмыссыз қылмыскерлер жасаған әрбір үш адам өлтірудің біреуінде олар жәбірленушіні қорлап азаптаған, ал зорлық көрсетіп жасаған әр бес қылмыстың біреуінде жәбірленушіні кемітуге, өзінің одан үстем екендігін көрсетуге тырысқан. Олар өздеріне қандай да бір үрей төніп тұр деп ойлайды, сол қауіптен қорғанудың әрқашанда жолын іздейді. Жұмыссыз қылмыскерлердің қылмыстық белсенділігінің жоғары екендігін, қылмысқа бейімділігін әртүрлі психологиялық зерттеулер көрсетіп отыр. Мысалы, қылмыс жасағанда жұмыссыз немесе тұрақты табыс көзі жоқ адам жайшылықта еленбейтін нәрсені көңілге ауыр алып, «түймедей нәрсені түйедей» қылған. Әр істің, көздің астарынан өзін кемсіткендікті, менсінбеуді, қорлағандықты іздеген. Сонымен қатар жұмыссыз қылмыскерлер криминалдық қызметті өздерінің басқалардан кем еместігін дәлелдеудің жолы деп біледі. Және де жауап алынған жұмыссыз қылмыскерлердің және қылмыс жасаған кезде жұмыссыз жүргендердің (негізінен 30 жасқа дейінгілер) 21 %-ы бос уақыттарын қалай өткізуді білмегендіктен қылмысқа барғандығын айтқан. Ал 37 %-ы қылмыс жасамай ақша табудың тәсілін білмеген. Жұмыссыздық ерлердің ғана емес әйелдердің де психикасына теріс ықпалын тигізеді, олар басқа түскен ауыртпашылықты уақытша болса да ұмыту үшін ішімдікке немесе есірткіге жүгінеді. Оған дәлел – жұмыссыз әйелдер жасаған қылмыстардың 40 %-ына жуығында олар ҚІІ-нің 259-бабында көздеген әрекетті жасаған. Жұмыс істемейтін әйелдердің 43 %-ы қайтадан еңбекке оралғысы келеді: олардың 33 %-ы дос-жарандарының, туыстарының көмектесетініне сеніп жүргендер, ал 17 %-ы «жұмыс табу мүмкін емес, көмектесетін де ешкім жоқ» деп жүргенмен жұмыс болып қалар деп үміт үзбей жүргендер. Бұл айтылғандардан мынадай тұжырым жасауға болады: жұмыссыздар арасындағы қылмыстылық мәселесі бар, оның жалпы Қазақстан бойынша қылмыстылықтың құрылымындағы үлесі қомақты, бірақ ол жөнді зерделенбеген. Бұл феноменді зерттегенде жұмыссыз қылмыскердің жеке басын зерделеу жағына баса назар аудару керек, ол жұмыссыздар арасындағы қылмыстылыққа криминологиялық сипаттама беруге мүмкіндік тудырады. Ондай сипаттама мынадай жағдайларда керек болады: - бұл қылмыстарды терең зерделеп, ғылыми топтастыру үшін; - олардың себептері мен жағдайларын талдау үшін; - қылмыс жасаған адамның жеке басын ескере отырып оның қылмысына баға беру үшін; конституционная защита пРав и свобод личности л. Мұрат Қазіргі жағдайдағы қылмыстылықты тудыратын себептер
ÌÅÌËÅÊÅÒÒІÊ ãîñóäàðñòâåííîå óïðàâëåíèå è ãîñóäàðñòâåííàÿ ñëóæáà 115
114 - қылмыстың алдын алу, оны тойтару және тыю шараларын даярлау үшін; - бұл қылмыстардың зардаптарын бағалау үшін. Виктимологиялық мәселелер де, латенттік мәселелер да және тағы басқалар да қылмыстық криминологиялық сипаттамасымен байланысты. Жұмыссыздар жасаған қылмыстардың криминологиялық сипаттамасы, кез келген басқадай іс-әрекет сияқты, құқықтық баға беруді талап етеді. Қоғамға қауіптілігі болғанмен барлық іс-әрекетті қылмыс деуге болмайды. Бірақ олардың барлығы бірдей криминологиялық зерттеуге жатады. Криминология, қылмыстың тек әлеуметтік аспектісіне ғана бағдар алса, онда ол өзінің құқықтық бағасын жоғалтқан болар еді.
удк 342 (4/9) в. лебедев, Председатель Верховного Суда Российской Федерации, доктор юридических наук, профессор
социальной МодеРнизации госудаРства и общества аннотация В статье рассматриваются вопросы развития и совершенствования конституционно-правовых основ модернизации общества, идея правозащитной функции судебной власти, реализуемая согласно приципам и нормам Конституции РФ. Ключевые слова: конституция, верховенство права, правовая система, модернизация судебной практики, судебная защита. аңдатпа Мақалада қоғамның конституциялық-құқықтықтың негізінде даму және жетілдіру мәселелері, РФ Конституциясы принциптері және нормаларына сай сот билігінің атқаратын құқық қорғау қызметіне байланысты идеясы карастырылады. Тірек сөздер: конституция, құқық үстемдігі, құқықтық жүйе, сот практикасын жаңғырту, соттың қорғауы Abstract The article deals with the development and improvement of constitutional and legal framework of modernization of society, the idea of human rights functions of the judiciary, implemented in accordance with the Constitution and the Principle of the Russian Federation. Keywords: the constitution, the rule of law, the legal system, the modernization of judicial practice, the judicial protection Развитие и совершенствование конституционно-правовых основ социальной модернизации общества – одна из наиболее важных задач утверждения современного государства и общества, в том числе, Российской Федерации. Конституция Российской Федерации, принятая всенародным голосованием 12 декабря 1993 года, провозгласила Россию демократическим, федеративным правовым государством, в котором государственная власть осуществляется на основе разделения на законодательную, исполнительную и судебную. Согласно Конституции РФ, человек, его права и свободы являются высшей ценностью, а их признание, соблюдение и защита – обязанность государства. В нормах Конституции закреплены основы государственного строя, форма государственного устройства, система законодательной, исполнительной и судебной властей, личные, политические, социально-экономические права и свободы человека и гражданина. В этом отношении основополагающие положения конституций большинства современных демократических государств, в том числе и Российской Федерации, во многом совпадают. Их практическая реализация служит одной из важных гарантий обеспечения социальной стабильности и гармоничного развития государства и общества, надежной правовой основой обеспечения и защиты прав и свобод человека и гражданина. В Конституции РФ провозглашается верховенство права, в том числе, международного, что также является характерной чертой конституций многих современных демократических государств и сближает их правовые системы. Российская Федерация, в соответствии с Конституцией, является демократическим правовым государством. Конституция России и федеральные законы имеют верховенство на всей территории страны. Отсюда следует требование точного соответствия Конституции РФ и федеральным законам нормативных правовых актов, издаваемых Президентом и Правительством страны, всеми органами государственной власти, местного самоуправления и должностными лицами. Тем самым обеспечивается согласованность и стабильность правовой системы России, деятельность всех государственных институтов и общественных объединений в рамках единого правового пространства.
Конституция Российской Федерации – основа социальной модернизации государства и общества
ÌÅÌËÅÊÅÒÒІÊ ãîñóäàðñòâåííîå óïðàâëåíèå è ãîñóäàðñòâåííàÿ ñëóæáà 116
117 Правовое государство немыслимо без полного признания гражданских прав и свобод, установления механизма и эффективной системы их гарантий и защиты. В свою очередь взаимоотношения человека и государства определяются как объемом конституционных прав и свобод, так степенью их обеспечения и защиты, в том числе судебной. Этим обусловлена необходимость постоянного совершенствования системы защиты прав и свобод человека и гражданина, в которой значительная роль отводится правосудию. 24 октября 1991 года Верховный Совет РСФСР одобрил Концепцию судебной реформы в Российской Федерации», проведение которой признано необходимым условием функционирования Российской Федерации как демократического правового государства и одним из приоритетных направлений законодательной деятельности. В Концепции определены основные приоритеты развития судебной системы. Принятие Конституции РФ придало процессу реформирования новый импульс и социально- правовую направленность, ускорило продвижение его вперед практически по всем важнейшим направлениям. Конституция РФ содержит специальную главу, посвященную судебной власти. В соответствии с Конституцией в Российской Федерации правосудие осуществляется только судом посредством конституционного, гражданского, административного и уголовного судопроизводства. Независимо от процессуальных форм осуществления правосудия, его конституционные основы проявляются в целях и принципах, закрепленных в Основном законе страны. Основные составляющие справедливого и независимого правосудия, его социальная направленность, определяются в статьях об осуществлении правосудия независимым судом, в открытом судебном заседании, на основе состязательности и равноправия сторон и через признанные Конституцией неотчуждаемые субъективные права граждан. В качестве организационно-правовых гарантий осуществления справедливого и беспристрастного правосудия в Конституции РФ провозглашены независимость и несменяемость судей, самостоятельность судов и финансирование их только из федерального бюджета. К конституционными гарантиями справедливости правосудия отнесены презумпция невиновности, право каждого на судебную защиту и получение квалифицированной юридической помощи, запрет использовать собранные с нарушением закона доказательства, положение о толковании неустранимых сомнений в пользу обвиняемого, а также право на пересмотр приговора вышестоящим судом. Конституция РФ содержит нормы о праве граждан на участие в отправлении правосудия в качестве присяжных заседателей и праве обвиняемых на рассмотрение дела данным судом, о допустимости заключения под стражу исключительно на основании судебного решения. В ходе судебной реформы эти и другие основополагающие положения Конституции получили развитие в принятых на ее основе судоустройственных и процессуальных законодательных актах. Идея правозащитной функции судебной власти четко проходит в целом ряде конституционных норм, содержание которых развивает принцип приоритетности защиты прав человека и гражданина. В частности, Конституцией РФ были сняты практически все ограничения прав граждан на судебную защиту. Это повлекло расширение доступа к правосудию, убедительным свидетельством чему служат данные мониторинга судебной практики: если непосредственно перед принятием Конституции РФ суды рассмотрели не более полутора миллионов гражданских дел, то в 2011 году их количество составило 12 миллионов 700 тысяч дел. Основным признаком судебной защиты является ее неограниченность или всеобщность. В Конституции РФ без всяких изъятий и исключений закреплено положение, согласно которому решения и действия (или бездействие) органов государственной власти, органов местного самоуправления, общественных объединений и должностных лиц могут быть обжалованы в суд. Право на судебную защиту является непосредственно действующим вне зависимости от наличия соответствующей процедуры его реализации. Вступившие в законную силу судебные решения обязательны для исполнения субъектами всех правоотношений, что отражает властную составляющую правозащитной деятельности судов, характеризует их как органы государственной власти. Суды выносят решения именем Российской Федерации и государство обеспечивает их исполнение. В первые годы судебной реформы правовое поле Российской Федерации было сложно и специфично и ориентация в нем для судов представляла определенные трудности. Еще сохраняли действие многие законы, принятые в дореформенный период, ряд которых не во всем соответствовали нормам новой Конституции; их применение ограничивалась той частью, которая не противоречила новой Конституции страны. При разбирательстве конкретных дел у судов возникали затруднения в правильном выборе подлежащего применению закона. Эти и многие другие обстоятельства существенно осложняли осуществление правосудия и придали особую значимость постановлениям Пленума Верховного Суда РФ, который в соответствии с Конституцией РФ дает разъяснения по вопросам судебной практики. Постановлением от 31 октября 1995 года № 8 «О некоторых вопросах применения судами Конституции Российской Федерации при осуществлении правосудия» Пленум Верховного Суда РФ обратил внимание судов на необходимость обеспечить надлежащую защиту прав и свобод человека и гражданина, и в этих целях рекомендовал судам в необходимых случаях прямо и непосредственно применять Конституцию РФ. Расширение права на судебную защиту, а также смещение конституционных приоритетов на соблюдение прав и свобод человека и гражданина, потребовало модернизации правоприменительной практики судов. Проблема стала предметом обсуждения на Пленуме Верховного Суда РФ. В постановлении Пленума от 21 декабря 1993 года «О рассмотрении судами жалоб на неправомерные действия, нарушающие права и свободы граждан» судам разъяснено, что гражданами могут быть обжалованы в суд любые действия (решения) государственных органов, органов местного самоуправления, учреждений, предприятий, общественных организаций, объединений или должностных лиц, кроме действий (решений), проверка которых отнесена законодательством к исключительной компетенции Конституционного Суда Российской Федерации либо в отношении которых предусмотрен иной порядок обжалования. Использование конституционного права на судебную защиту от неправомерных действий и решений чиновников, принципиальная позиция судов и объективный подход к оценке разрешаемых социально-правовых конфликтов между властью и гражданами оказали положительное влияние на укрепление законности в данной сфере общественных отношений. Свидетельством тому служит тот факт, что с 2001 года количество такого рода жалоб стало снижаться с одновременным уменьшением удельного веса удовлетворенных исков. Принятие Конституции РФ оказало позитивное воздействие на модернизацию практически всех отраслей российского законодательства и интеграцию России в международное правовое пространство. Провозгласив в Конституции РФ положение о том, что общепризнанные принципы и нормы международного права и международные договоры Российской Федерации являются составной частью ее правовой системы, Конституция РФ ориентировала законодателей и правоприменителей на их приоритетность. Это обеспечило широкую имплементацию принципов и норм международного права в российское законодательство и их применение при осуществлении правосудия, способствовало совершенствованию практики судебной защиты прав и свобод граждан. Проблема применения судами общепризнанных принципов и норм международного права при осуществлении правосудия постоянно находится в поле зрения Верховного Суда РФ. Обсуждению этого вопроса был посвящен Пленум Верховного Суда РФ, который Постановлением от 10 октября 2003 года отметил первостепенное значение принадлежности принципов и норм международного права к правовой системе страны в сфере судебной защиты прав человека и основных свобод. Внимание судов обращено на то, что неправильное применение судом общепризнанных принципов и норм международного права и международных договоров Российской Федерации может служить основанием к отмене или изменению судебного решения. Подчеркнута особая значимость практики Европейского Суда по правам человека. Верховный Суд РФ не только обеспечивает соблюдение Конституции РФ и федеральных законов, но и постоянно содействует развитию и совершенствованию права, его основных отраслей на базе последовательной реализации основополагающих норм Конституции Российской Федерации, модернизации судебной практики. Согласно Конституции РФ разбирательство дел во всех судах открытое. Слушание дела в закрытом судебном заседании допускается в случаях, предусмотренных федеральным законом. Свою конкретизацию принцип гласности получил в законодательстве, в соответствии с которым открытость (прозрачность) обеспечивается гласностью и устностью судебного
жүктеу/скачать 2,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|