Құтты мереке Қазақстан мұсылмандары
жүктеу/скачать 2,54 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ҚұрбАн Айт н а м а з ы «Аллаһу акбар, Аллаһу акбар, ләә иләһә иллаллаһу
- «аллаһу акбар, аллаһу акбар, ләә иләһә иллаллаһу уаллаһу әкбар, аллаһу акбар уә лиллаһилсхамд»
- «аллаһу акбар, аллаһу акбар, ләә иләһә иллаллаһу уаллаһу әкбар, аллаһу акбар уә лиллаһилбхамд»
- ISBN 9965с809с28с3
- ӘБСАТТАР ҚАЖЫ ДЕРБІСӘЛІ ISBN 9965с809с27с5 ғ А Л А м н Ы ң Р А Қ Ы м н ұ Р Ы
- С А Л Л А Л Л А Һ у А Л Ә Й Һ и у Ә С Ә Л Л Ә м қазақСтан мұСылмандары діни баСқармаСының Сараптау комиССияСы мақұлдаған
- Фетхуллаһ ГҮлеН
нәрестенің дүниеге келу қуанышын басқалармен бөлісу, адамдар арасындағы бауырластық қатынастарды нығайту. Ақиқа құрбанын нәресте дүниеге келген жетінші күні шалу – мұстахап (ұнамды іс). Дәл осы күні нәрестеге ат қою, шашын алып, шашының салмағындай алтын не күміс садақа таратуға кеңес берілген. Дегенмен, ақиқа құрбанын нәресте туылғаннан кәмелетке толғанға дейінгі аралықта шалуға да болады. Құрбандыққа жарайтын малдарды ақиқа құрбаны ретін-- де шалуға болады. Шалынған құрбандық етін қаласа жанұя мүшелері өздері жейді, қаласа дос-жаран, жоқ-жітікке садақа ретінде де таратуға болады.
«Нәзір» – адамның көптен көңілін күпті еткен бір ісі орындалғанда я болмаса былай да бір ақсарбас шалам де-- гендегі атаған малы. Ол – Аллаһқа берген уәдесін орындауға жатады. Мысалға, ауырып жатқан адам осы ауруымнан айықсам, бір қойды құрбандыққа шаламын деп ниет етсе, ауруынан айыққан жағдайда, бір қой шалуы – уәжіп. Нәзір құрбанына шалынған малдың етінен, шалған адамның өзіне, балаларына, немерелеріне және әке-ше-- шесіне тіпті ата-әжелеріне жеуге болмайды. Түгелдей садақа ретінде кедейлерге таратылуы тиіс. Шалынған құрбанның бір бөлшегі аталмыш адамдар тарапынан же-- лінген жағдайда сол желінген бөлшектің құнын кедейлерге тарату керек. 29
Ислам ғылымхалы, 403-б. 27
А йт – араб тілінде «мей рам» де ген ма ғы на ны біл ді ре- ді. Айт на маз ын оқудың уә жіп ті гі Құ ран мен сүн нетте айтылған. Бі рін ші сі – Ра ма зан айты, екін ші сі – Құр бан айт. Аллаһ ел ші сінің (саллаллаһу аләйһи уәсәлләм) екі айт на ма зын оқы ға ны жайлы ха бар «тәуа түр» (бұл тарт пас, анық) жол мен біз ге жет кен. Пай ғам ба ры мыз дың (саллаллаһу аләйһи уәсәлләм) ал ғаш қы оқы ған айт на ма зы – һиж раның екін ші жы лын да ғы Ра ма зан айт на- ма зы. Бұ л жайлы Ибн Аб бас: «Аллаһ ел ші сі (саллаллаһу аләйһи уәсәлләм) Әбу Бә кір, Омар лар мен бір ге Ра ма зан айт на маз да ры на қа- тыс тым. Бар лы ғы да айт на ма зын хұт па дан бұ рын оқы- ды» деген. Бас қа бір ха бар да ибн Аб бас: «Аллаһ Ел ші сі айт на маз- да рын азан сыз, қа мат сыз оқы ды», – деп риуаят ет кен 30 . Жұ ма на ма зы па рыз бол ған жан дар ға осы екі айт на маз- да ры да – уә жіп. Бі рақ айт на маз да рын да хұт па на маз дан соң оқы ла ды. Бұ лай оқы луы – сүн нет. Айт на маз да ры ның ал ғаш қы уақы ты – күн нің көк жиек тен найза бойын дай кө те- ріл ген де гі уа қыт. Ол бе сін на ма зы кі ргенге дейін жал ға са- ды.
30 Әбу Дәуд, Әдаһи 7. ҚұрбАн Айт н а м а з ы «Аллаһу акбар, Аллаһу акбар, ләә иләһә иллаллаһу уаллаһу әкбар, Аллаһу акбар уә лиллаһил-хамд» 28
Айт на ма зы – екі рә кат. Жа ма ғат пен жа рия түр де оқы ла- ды. Азан мен қа мат оқыл майды. Имам «Екі рә кат Құрбан айт на ма зы на ниет ет тім» деп ниет ете ді. Жа ма ғат «Екі рә кат айт на ма зы на ниет ет тім, ұйы дым имам ға» деп ниет ете ді. «Аллаһу ак бар» деп, иф ти тах (ашу, бас тау) тәк бі рі алы на ды. Қол дар байла нып, имам мен жа ма ғат бір ге құ пия- лай «Суб ха на ка Аллаһум ма» дұ ға сын оқи ды. Одан кейін имам – жа рия лай, жа ма ғат – құ пия лай «Аллаһу әк бар» деп, үш рет тәк бір ала ды. Әр бір тәк бір ді айт қан да қол дар жо ға- ры кө те рі ліп, екі жа ны на тү сі рі ле ді. Әр бір тәк бір дің ара сын- да үш тәс бих айты ла тын дай сәт тұ ра ды. Үшін ші тәк бір ден кейін қол дар байла нып, имам «Ә’узу» мен «Бис мил лаһ ты» құ пия лай, одан кейін «Фа ти ха» мен қо сым ша сү ре ні жа рия- лай оқи ды. Осы дан кейін жа рия лай «Аллаһу әк бар» деп рү- күғ пен сәж де ге ба ра ды. Жа ма ғат та құ пия лай тәк бір алып, имам ға ұйыйды. Со дан кейін екін ші рә кат қа бас тайды. Имам құ пия лай – Бис мил лаһ, жа рия лай – «Фа ти ха», со дан кейін қо сым ша сү ре оқи ды. Мі не, осы дан кейін осы жер де ал ғаш- қы рә кат та ғы дай үш рет тәк бір ала ды. Бұ дан кейін имам – жа рия лай, жа ма ғат – құ пия лай «Аллаһу әк бар» деп, рү күғ пен сәж де ге ба ра ды. Одан кейін оты рып, «әт-та хият»,
рі ле ді. Яғ ни, бұл айт на маз да ры ның әр бір рә кат та рын да үш қо сым ша тәк бір бар. Бұл тәк бір лер – уә жіп. Хұт па шы айт на маз да ры ның ар ты нан мін бер ге шы ғып, ті ке тұ рып, жұ ма да ғы дай екі хұт па оқи ды. Айт хұт па ла рын- да тәк бір мен бас та лып, жа ма ғат та осы тәк бір ге жай лап қо сы ла ды. Жұ ма на ма зын да ғы сүн нет тер мұн да да сүн нет. Мәк рүһ бол ған нәр се лер, бұл жер де де – мәк рүһ. Айт хұт па- сы ның на маз дан бұ рын оқы луы – мәк рүһ. Имам бі рін ші рә кат та айт тәк бір ле рін ұмы тып, «Фа ти ха- ны» оқып жат қан да есі не түс се, де реу тәк бір лер ді алып, «Фа ти ха ны» қайта оқи ды. Бі рақ «Фа ти ха» мен Құ ран ды оқы- ған нан кейін есі не түс се, тек қа на тәк бір лер ді ала ды. Қайта оқу дың қа же ті жоқ. 31 31
29 айт на ма зы ның тәк бір ле рі не ке ші гіп қал ған жағ дайда... Айт на ма зы ның ал ғаш қы рә ка ты на қо сым ша тәк бір лер ай тыл ған соң үл ге ріп имам ға ұйы ған адам иф ти тах тәк бір- ді ал ған нан кейін, «Суб ха на ка ны» оқы май де реу қо сым ша тәк бір лер ді ала ды. Егер имам рү күғ те тұр ған кез де үл гер- се, де реу түрегеп тұрған күйі тәк бір алып, рү күғ ке ба ра ды. Рү күғ те гі тас бих тер дің ор ны на қо сым ша тәк бір лер ді қол да- рын кө тер мей сол жер де айта ды. Егер үл ге ре ал ма са, еш- те ңе ке рек емес. Егер имам ға екін ші рә кат та үл гер се, имам сә лем бер ген нен кейін, оқи ал ма ған рә кат ты қа за ету үшін қиям ға бар ған да қо сым ша тәк бір лер ді «Фа ти ха» жә не қо- сым ша сү ре ден кейін құ пия ала ды. Айт на ма зы на үл ге ре ал ма ған адам же ке өзі айт на ма- зын оқи ал майды. Қа ла са төрт рә кат на маз оқи ды. Бұл сәс- ке на ма зы ның ор ны на жа та ды. Құр бан на ма зын ке шік тір мей, ал, Ра ма зан айт на ма зын аз дап ке шік ті ру – сүн нет. Ра ма зан айтта айт на ма зы нан бұ- рын құр ма се кіл ді бір нәр се жеу, Құр бан ай тын да бол са, айт на ма зы оқыл май тұ рып еш те ңе же меу – мұс та хап. Бу рәйда (р.а.) бы лай дейді; «Аллаһ Ел ші сі (саллаллаһу аләйһи уәсәлләм)
Бұл тәкбір құрбан айт күндеріне ғана тән. «Тәшриқ тәкбірінің» айтылу тәртібі төмендегідей:
Мағынасы: «Аллаһ тағала аса ұлық (2 рет), Аллаһтан басқа тәңір жоқ! Аллаһ тағала аса ұлық (2 рет)! Күллі мадақ тек Аллаһқа ғана лайық!». Тәшриқ тәкбірінің уақыты Зүлхижжаның тоғызыншы күні, яғни айттан бір күн бұрынғы «арапа» күні таң нама-- зынан бастап құрбан айттың төртінші күнінің намаздыгер 32 Ахмад ибн Ханбәл, ІІІ, 232. 30 уақытына дейін парыз намаздарының сәлемінен соң ай-- тылады. Бұл тәкбірлерді айту – намаз оқуға міндетті әрбір жанға уәжіп. Мейлі жеке оқысын, мейлі жамағатпен оқысын тәшриқ тәкбірлерін айтуы керек. Егер қандай да бір намаз-- дан кейін тәшриқ тәкбірін айтуды ұмытып кетсе, онда сол күндері оқылатын кез-келген намаздың парызынан кейін қаза етіп айтады.
Құрбан айт – діни мереке. Хадистерде жылдың ең қадірлі күні құрбан айттың алғашқы күні екендігі айтылған. Пайғамбарымыз (саллаллаһу аләйһи уәсәлләм) бұл жайында: «Аллаһ үшін күндердің ішіндегі ең ұлығы – Құрбан айттың бірінші және екінші күні» 33 ,– деген. Құрбан айттың бірінші күнінің артықшылығы мен ерекшелігі сол күні Аллаһ тағаланың разылығына бөленуге сеп болатын ең маңызды амалдың істелетіндігінде. Аллаһ елшісі (саллаллаһу аләйһи уәсәлләм) : «Аллаһ үшін (құрбандық ре-- тінде) қан шығарудан ұнамды іс жоқ. Және ол (құрбан) қиямет күні алдынан шығады», 34
– десе, тағы бірде: «Адам баласы Құрбан айт күні қан шығарудан (құрбандық шалу) абзал амал арқылы Аллаһ тағалаға жақын болған емес. Құрбандық ретінде шалған малы қиямет күні мүйіздері, тұяқтары және жүндерімен келеді. Ағызылған қан жер-- ге тамбай тұрып Аллаһ тағаланы құзырында ерекше жоғары дәрежеге жетеді. Сондықтан да шын жүректен әрі ризашылықен құрбандарыңды шалыңдар», 35 – деп, құрбандық шалудың қаншалықты сауапты іс екенін шегеліп айтқан.
33 Суюти, Жамиус-сағир, 2/3; Әбу Дауд, Мәнәсик 19 34 Шәуқани, Нәйлул-аутар, 5/108 35 Ибн Мажа, Адахи 3; Тирмизи, Адахи 1 «аллаһу акбар, аллаһу акбар, ләә иләһә иллаллаһу уаллаһу әкбар, аллаһу акбар уә лиллаһилбхамд» 31
Ж ақсылап ғұсыл құйынғаннан (денені толықтай жуу) кейін әдемі, таза киімдерін киіп, үстіне хош иіс сеуіп, мешітке айт намазына бару – мұстахаб (жақсы амалдарға жатады). Айт намазын оқығаннан кейін құрбан шалу міндет-- телген жандар құрбандықтарын шалып, етін осы кітапшада көрсетіген тиісті адамдарға таратады. Айт күні мұсылмандар көрші-қолаң, туыс-туғанды қыдырыстап, «Айт құтты болсын» айтысады. Айт күндері мейлінше көтеріңкі көңіл-күйде, жылы жүзді, кешірімді болуға тырысу керек. Ренжіскен кісілер қайта табысып, Айт-- та бір-бірін кешіріскен жөн. Ауырып жатқан кісілердің көңілін сұрап, арнайы бас сұғу, жетім, жесір, мұң-мұқтаждарға қол ұшын беріп, көмектесе алса көмектесу, оларға да айттың қуанышын сездіру өте сауапты істерге жатады. Бұған қоса, әке-шешесіне, жанұясындағы жандарға, көрші- қолаң, жора-жолдастарына мүмкіндігінше кішігірім болса да сәлем-сауқат, сый-сыяпат жасап айт мейрамын ерек-- ше өткізуге де болады. Айтта осындай амалдардың жасау қоғамдағы адамдардың бір-біріне деген жылылықтары мен сыйласымдықтарын барынша арттырады.
32
Пайдаланылған әдебиеттер Ахмад ибн Ханбал. Муснад. Египет, 1949. Бухари, Әбу Абдилла Мұхаммед ибн Исмаил, Әл-Жамиус-сахих 1987 ж. Мәлик ибн Әнас. Муатта. Египет 1951 ж. Мұхаммед бин Са’д, әт-Табақату’л-Кубра, 1972 ж. Муслим. Әбул-Хусейн ибн Хажжаж Сахих, 1973 ж. Тирмизи, Мухаммад ибн Иса, Сунан, 1937 ж. Ислам ғылымхалы. М. Исаұлы, Қ. Жолдыбайұлы. А., «Алтын қалам», 2006. «Құрбан айт» кітапшасы. Алматы, 2007ж. 1. 2.
4. 5. 6. 7. 8. 33 ISBN 9965с809с28с3 тел./факс: 8(727) 245-60-97 www.kokzhiyek.kz
Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти
ISBN 9965с809с27с5 ғ А Л А м н Ы ң Р А Қ Ы м н ұ Р Ы МҰХАММЕД ПАЙҒАМБАР
тел./факс: 8(727) 245-60-97 www.kokzhiyek.kz
намаз
о Қ Ы п ү Й Р Е н Е Й І К жаҢа ISBN 9965с809с42с9 НҰрлаН сайлауҰлы ерКебҰлаН ыбырайыМҰлы www.kokzhiek.kz тел.: 8(727) 245-60-97 «Алладан өздеріне ризық ретінде берілген құрбандық малдарды белгілі күндерде Алланың атын айтып, құрбандық шалсын. Оның етінен өздерің де жеңдер, жоқ- жітікке де жегізіңдер!» (Хаж сүресі, 27-28). Құрбан айт жүктеу/скачать 2,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|