Курстық жоба тақырыбы: Жер қойынауы геометриясында қолданылатын проекциялар
жүктеу/скачать 1,14 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4. Аффиндық прекциялар
Аффиндық проекциялар аксонометриялық проекциялар сияқты параллель жобалаудыңи жеке түрі болып есептеледі және тау-кен және барлау қазбаларын, пайдалы байлықтардың геометриялық пішіндерін көлемдік түрде көрнекті бейнелеу үшін қызмет етеді. Тәжірибиеден белгілі сандық белгілер проекциясында салынған маркшейдерлік пландар мен графиктер кеністік көлемді бермейді. Көрнектікке қатысты афффиндық жобалау жолымен салынған заттардың бейнелері аксонометриялық проекциядағы дай болады, бірақ құру бойынша одан жеңіл болады. Тік паралель сызықтардың жиынтығымен Н 0 горизонталь жазықтықта жатқан АВСД денесін Р еркін алынған көлбеу жазықтығына жобалаймыз (сур.4.1). Н және Р жазықтарының арасындағы бұрыш Ų 0 -қа тең болады. Соның нәтижесінде Р жазықтығында АВСД жақын жалғыз αbcd денесі пайда болады. Сызба бойынша сол денелердің қандай да бір нүктелерінің арасында бірлікті жақын ұқсастыққа тең байланыс бар екенің көреміз. Осындай жобалау арқылы салынған денелер бір-біріне қатысты аффиндық деп аталады (Аffinitάt- латын тілінен жақындық деп аударылады). Аффиндық проекциялардағы тау-кен қазбалар бейнелерінің көрнектігі жобалау бағытына және планның негізгі горизонталь жазықтығына аффиндық жазықтықтың көлбеулігіне байланысты болады. Аффиндық жобалаудың элементтерін дұрыс таңдау арқылы дененің керекті көрнектігіне және толық көлемдік бейнесін табуға болады. Н 0 және Р жазықтықтардың қиылысу сызығын жақындасу осі деп атайды, ал α,b,c,d нүктелерін Линию пересечения плоскостей Н 0 и Р называют осью родства, а точки α,b,c,d – А,В,С,Д нүктелеріне жақын деп есептейді. Жалпы жағдайда параллель сәулелердің жиынтығын жақындасу осі мен Р жазықтығына қатысты еркін орналастырады. Көбінесе жобалау сәулелерінің бағыты жақындасу осі мен Р картиндық жазықтығына қатысты перпендикуляр орналасады. Сурет 4.1 Аффиндық жобалаудың мәні Бұл жағдайда тау-кен қазбалар планындағы нүктелердің тікбұрышты координаталары мен олардың афффиндық координаталары арасында қарапайым қатынас бекітіледі. Жазық аффиндық кординаталар жүйесі 21 ретінде келесі сызықтарды қабылдаймыз: жақындасы осің – аффиндық абсцисса деп, Р картиндық жазықтықта жатқан және оған перпендикуляр болатын бағытты – аффиндық ордината деп санаймыз. Жақындасу осі бойынша координат басы О – нүктесін еркін қабылдаймыз. Мысалы, 4.2 сур. пландағы А нүктесінің орны аффиндық өстердің бағыты бойынша Х А және У А координаталарымен сипатталады, ал Р жазықтығында - Х α және У α координаталарымен. . Х α аффиндық абцисса 0-1 кесіндісімен анықталады, қабылданған О нүктесінен жақындасу өсіндегі (1 нүктесі).А нүктесінің проекциясына дейінгі ара қашықтықпен. Нүктелердің аффиндық координаталары жақындасу өсінің және жобалау сәулелерінің көлбеу бұрыштары өзгеруіне қатысты өзгеріп отырады. Тау-кен қазбалар планында тікбұрышты координат торы және тау-кен қазбалардың негізгі бағытына қатысты жақындасу өсінің бағытын және φ бұрышынын шамасын дұрыс таңдауға байланысты денелер бейнелерінің көлемдігі мен көрнектігі жақсарады. Тау-кен қазбалар планында бейнеленген заттарды аффиндық проекцияларда үш тәсілмен құруға болады: нүктелердің аффиндық координаталары бойынша, графическалық тәсілмен және аффинографтын көмегімен механикалық жолммен. Бұл тақырып бойынша дәріс қысқаша берілгеге байланысты тау-кен қазбалардың көрнекті бейнесін (сур.4.4) бірінші тәсілмен құруды қарастырамыз. 1:2000 масштабты тау-кен жұмыстардың біріктірілген планы бойынша аффиндық проекцияларда тау- кен қазбалардың көрнекті бейнесін құру қажет. Құру келесі тәртіп бойынша орындалады: Тау-кен жұмыстардың маркшейдерлік планында (сур.4.4,α) тақтаның орташа созылым сызығына көбінесе 30-60 0 бұрышпен 0′-8′ жақындасу өсінің бағытын жүргізеді. Бұл кезде келесі шартты атап кету қажет, егер пайда байлық кенорын созылымынын орташа бағыты мен онымен байланысты тау-кен қазбалардың орташа бағыты негізі планнын координаталар тікбұрышты торына қатысты диагональ бойынша орналасқан болса, онда жақындасу өсін координат өстерінің біреуінің бағыты бойынша таңдаған ыңғайлы болады. Бұл қадамымыз болашақта аффиндық координаталардан жалпы қабылданған жүйедегі тікбұрышты координаталарға көшуді жеңілдетіреді және сандық белгілер проекциясында ортогональды бейнеленген заттын аффиндық бейнеге жаңадан жасалу барысы қарапайым жолмен жүргізіледі. Жақындасу өсіндегі О′ нүктесі аффиндық абцисссаларды есептеу үшін бастапқы нүкте болып қабылданады. Жобалау сәулулер бағытын тау-кен жұмыстар планына қатысты φ= 30 0 тең деп қабылдаймыз. Тау-кен жұмыстар планына төмен немесе жеке қағаз бетінде тау-кен жұмыстардың әрбір горизонтына (сур.4.4,б).горизоаталь жақындасу өстерін жүргізеді, оларда аффиндық бейненін сызбасы белгіленеді. Егер бірінші өстің орны еркін таңдалса, онда келесі жақындасу өстері 22 біріншіден әрбір горизонттын аффиндық координатасынын биіктігіне жоғар орналасады да, келесі формула бойынша анықталады (4.2). Жақындасу өсі екі жағынанда тау-кен жұмыстар горизонттарынын белгілері жазылады, (олар үшін біздің үлгіде (+200 м), (+300 м), (+400 м), және (+560 м)) сол ось жақындасу өсі болып қабылданған және бір ветрикаль сызықта жатқан координатарлардың басты нүктелерін (0′) белгілейді. Сурет 4.4 Тау-кен жұмыстардың аффиндық проекцияларын құру: а- тау-кен жұмыстар планы; б- аффиндық проекция жүктеу/скачать 1,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|