5 Мұғалімге арналған нұсқаулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен ӘОЖ
жүктеу/скачать 3,03 Mb. Pdf көрінісі
|
G5 Қазақстан тарихы THB KZ
- Бұл бет үшін навигация:
- Оқулық: Ботай мәдениеті, 26-27-бет. Зерттеу сұрағы: не себепті ботайлықтарды жылқыны алғашқы қолға үйретушілер деп атайды Сабаққа дайындық
- Сабақтың деректі материалдары
| 1.4.
Ботай мәдениеті (2-сабақ) Оқу мақсаты 5.4.1.1 ежелгі адамдардың кәсібін сипаттау. Тірек сөздер ауыздық Ресурстар 1. Қазақстан тарихы. Көне заманнан бүгінге дей- ін. I том. – Алматы: Атамұра, 2010. 2. Зайберт В.Ф. Ботай мәдениеті. – Алматы: ҚазАқпарат, 2009. – 576 б. Оқулық: Ботай мәдениеті, 26-27-бет. Зерттеу сұрағы: не себепті ботайлықтарды жылқыны алғашқы қолға үйретушілер деп атайды? Сабаққа дайындық Сабақтың алдында жылқыны қолға үйрету- дің маңыздылығы жазылған 7 кеспеқағазды төрт топқа жеткілікті мөлшерде дайындап қойыңыз. 1-кеспеқағазда көлік ретінде маңызы, 2-кеспеқағаз- да қымыз сусыны алынатыны, саумалын емге қолда- натыны айтылады. 3-кеспеқағазда етінің азық ретін- де маңызы; 4-кеспеқағазда терісінің киім, ыдыс (саба, торсық) жасауға қолданылатыны; 5-кеспеқағазда жер жыртудағы және атты әскер құрудағы маңызы; 6-кеспеқағазда спорттық ойындарға қолданылаты- ны және 7-кеспеқағазда адамның ертедегі дүние- танымындағы өнер туындыларына арқау болғаны туралы жазыңыз. Сабақтың деректі материалдары Ботай тұрағының ашылуы энеолит кезеңінде- гі адамдардың өмірін білуде маңызды ақпараттар алуға мүмкіндік берді. Осы арқылы адамдардың жылқыны қолға үйретуі туралы тың зерттеулер жүргізілді. Жылқыны көлік ретінде қолдану мерзімі анықталды. Бұл оқиға адамдардың кәсібіне өзгеріс- тер әкелді. Аң аулау үшін көлік ретінде жылқы пай- даланылды, жылқының сүтінен құнарлы сусын дайындалды. Жылқыны қолға үйрету энеолитте- гі адамдардың тіршілігіне елеулі өзгерістер әкелді. Біріншіден, үлкен қашықтықтарды бағындыру мүм- кіндігі ашылды, екіншіден, тағам түрлері көбей- ді, үшіншіден, жылқыны пайдалы жануар ретінде құрметтеу адамдардың дүниетанымына әсер еткен. Мұны ботайлықтардың жерлеу дәстүрінен білеміз. Жылқыны қолға үйретумен байланысты қолөнер заттарын жасауда жаңалықтар болды. Энеолит за- манында аттың жабдықтары, жүген, ауыздық, кісен жасалды. Энеолиттен кейінгі кезеңдерде жылқыны бағу әдістері мен жүйесі қалыптасты. "Ботай тұрғын- дарының тұрмыс-салты" атты бірлескен бағдарлама негізінде М. Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті, Көкшетау Мемлекеттік университеті, Экзетер, Бристоль, Кембридж универ- ситеттерінің арасында бірлесе зерттеу туралы келісім жасалған болатын. Шетелдік ғалымдармен бірге Бо- тай мәдени қабатына палеографиялық және пале- омагниттік зерттеулер жүргізілді. Сол зерттеулердің негізінде 2009 жылы "SCIENCE" ғылыми журналында мақала жарияланды. Мақалада жылқы жануарының ең алғаш Солтүстік Қазақстанда қолға үйретілгені, б.з.д. IV-III мыңжылдықта ботайлықтардың жылқы сүтінен дайындалған қымыз сусынын тұтынғаны жа- зылды. Бұл туралы толық ақпаратты "Қазақстан та- рихы" (көне заманнан бүгінге дейін) І том. – Алматы 2010 ж.", "Зайберт В.Ф. Ботай мәдениеті. – Алматы, 2009 ж." еңбектерінен аласыз. жүктеу/скачать 3,03 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|