Біздің егемендігіміздің бір белгісі – ұлттық валютамыз. Осыған орай сұрайын дегенім

 

АЙБЫН

МЕРЕЙ

ПАЙЫМДАМА

Cпорттағы брендіміз

ТАМЫР

Тәуелсіздікті тойлаудың ұлттық үлгісін 

табуымыз керек

Жұмабике ШАҢҚАНОВА, журналист: 

– Әлемдік аренаға «Ұлытау» мен 

«МузАрт» сынды топтар жүруге лайық дер 

едім мен. Дәстүрлі әншілеріміз бар, солар-

дың ең мықты дегендерін неге көтермеске? 

Сондай-ақ Алтынай Жорабаева да қазақ 

атын әлемге таны ту ға үлес қосып жүр. 

Қайрат Нұртастың да көрермен жүрегіне 

жол таба біл 

генін мойындауға тиіспіз. 

Міне, мем лекет осыларға неге өзі продю-

сер бо лып, әлемге сүйремейді?

Дархан РАХЫМ-ЖАН: 

– Димаш Құдайбергенов лайық! Ол 

оны дәлелдеп жүр. 

Айгүл МАХАНОВА: 

– Бұл, шынында да, шымбайға бататын 

шындық. Сол шетелден келген әншсы мақ-

тар мән-мағынасы жоқ әндерін айтып, 

ақшаларын алып кетіп жатыр. Сонымен 

қой май тағы «қазақтар мәдениетсіз» деп 

айтып кетіп жатқандары қаншама?!. Бұл 

мәселені билік басында отырған азаматта-

рымыз біліп, қандай да бір заң қабылдап 

шешпесе, қарапайым халықтың қолынан 

не келер дейсіз?

Бұл осылай бола қойсын, енді Тәуел-

сіздік мерекесін қалай тойлауымыз керек? 

Ақұштап БАҚТЫГЕРЕЕВА, 

ақын, Халықаралық «Алаш» 

сыйлығының иегері: 

– Әуежайларда Ресейдің Биланы, бас-

қасы саң 

қылдап тұрса, қайдан бүгінгі 

ұрпақ Бибігүлі мен Розасына құрметпен 

қарап, домбы расын тыңдасын. Теледидар 

толы шетелдік клиптер болса, қалай ғана 

Тәуелсіздік үшін күрескен өз ерлерін қадір 

тұтсын?.. Таны 

майды ғой? Тәуелсіздік 

мерекесі бір-ақ күн де өтетін де кететін 

науқан болмауы тиіс. Желтоқсан қалай 

басталады, солай Тұңғыш Президент күні-

нен ары қарай іліп әкету керек те, күн 

сайын осы басты құнды лығымыздың қа-

дірін түсіндіретін бағдар ла малар беріліп 

отырса... Әсіресе Желтоқ сан ның оқиғасын 

жеңіл-желпі емес, кә 

дім 

гі шымбайға 

бататындай етіп, рухты оя татындай етіп 

көрсету керек. Олай етпей, жастардың 

санасына сіңіру мүмкін емес. Ал біз 

болсақ, «мінекей, Желтоқсан да ке ліп ті, 

егемендік алыппыз» деп желп-желп етіп 

тұрғанымыз. Тәуелсіздіктің мән-мағы насы 

мен тарихы жайлы ойлантудың ор нына 

тойлатып жатқан біз бүгінгі ұрпақ ты «ду-

ду думандатып» концертпен шы 

ғарып 

салып жатырмыз. Соған қарап үнемі «осы 

ұрпақ еркіндіктің не үшін келгенін, ата-ба-

бамыздың не үшін ғасырлап қан мен тер 

төккенін, жанын құрбандыққа шал ғанын 

түсінбей жүрген жоқ па?» деп қауіптенемін. 

Сондықтан «Егемендіктің келген күні» деп 

бір концерт беріп, үстірт өткеруді тоқтат қа-

нымыз жөн. Тәуелсіздікті тойлаудың ұлт-

тық үлгісін табуымыз керек.  Ұлт мақта-

ныш тарын көрсе те тін дұрыс арна таба ал-

май, қарным ашып жүргені... Мен, мыса-

лы, Тәуелсіздікті тойлауға арналған шара-

лардан осы жолда ұлтымыздың бастан 

өткерген қилы тағды рын бейне лейтін дү-

ниелерді көргім келеді. Ал ондай жоқ әзір-

ге. Концертке барған жұрт киім ілгіштен 

киімін алып шығып ба ра жат қанда-ақ өзі-

нің не көріп, не қой ғанын ұмытып қалады. 

Сонда біз не ұтамыз бұдан?!. 

Мәриям ЖАГОРҚЫЗЫ

Негізі, қазақ спортының беделін өсіріп, мерейін тасытқан бокс 

еді. Төрткіл дүние біздің елді «боксшылары мен балуандары 

қарымды, жекпе-жек өнерлеріне бейім халық» деп санайды. Ең 

аяғы біздің елге келіп, доп теуіп, біраз уақыт нәпақа тапқан шетел-

дік футболшылар да өз Отандарына барған соң «Қазақстанда фут-

бол нөмірі бірінші спорт емес екен, сақтың ұрпақтары бокс пен 

күресті бәрінен жоғары бағалайды» деп, өз түйгендерін айтып жүр.

Әлемде бокс дер жавасына айналғаны-

мыз ақиқат. Тә уел сіздігімізге қол жеткізгелі 

Олимпиада ой ындарынан алты алтын, бес 

күміс, алты қола алдық. Ал әлем чемпио-

наттарынан 10 алтын, 8 күміс, 14 қола ол-

жаладық. Бұл жұпыны жетістік емес, 

әрине.

Десек те, бүгінгі таңда заман талабына 

сай «Астана» президенттік кәсіби клубын 

спорт саласындағы брендімізге айналдыру 

қолға алынуда. «Астана» президенттік 

кәсіби спорт клубының басшылары мұны 

«негізгі мақсат – Қазақстанның, елордамыз 

Астананың атын шығару, халықаралық 

аре 

наға таныту. Елбасының саясатына 

сәй 

кес, дүниежүзіне танымал, іргелі 

брэнд ке айналдыру» деп түсіндіреді.

Аталмыш жаңа мультиспорттық жоба-

ның құрамына еліміздің спорттық менедж-

менті мен маркетингіндегі, кәсіби деңгейде 

дамып келе жатқан негізгі, жетекші және 

ин 

новациялық спорттық жобалардың 

бар лығы енгізілген. Жіктеп айтар болсақ, 

бірінші кезекте халықаралық аренада 

мейлінше танылған, әлеуеттерін паш ете 

біл ген, әлемге мәшһүр болған маңызды 

жо ба лардан бастағанымыз дұрыс болар. 

Олар – «Астана» велоклубы, «Астана ар-

лан дары» боксшылар клубы, Құрлықтық 

хоккей лигасындағы «Барыс» клубы және 

«Астана-Дакар» автоұжымы. Сондай-ақ 

«ВТБ бірегей» лигасындағы «Астана» бас-

кетбол клубын да атап өткеніміз жөн. Пост-

кеңестік кеңістікке танымал, Ресейдің 

ашық чемпионатында өнер көрсетіп жүр-

ген «Астана» су добы клубы да осы мульти-

жобаның құрамына кірген. Осы жерде 

айта кетуге тиіспіз, осы клубтардың басым 

көпшілігі ұлттық құрамаларымыздың негі-

зін қалайтын командалар. Ең бастысы, ел 

намысын қорғайтын спортшылары мызды 

деңгейі жоғары додада шыңдап, шебер-

лік терін ұштап жүр. 

Жалпы, «Астана» кәсіби президенттік 

спорт клубының құрамына жекелей жо ба-

лар да кіреді. Нақтырақ айтар болсақ, ел 

спортының жарық жұлдыздарына бөле-

жара қолдау көрсету мақсатында Илья 

Ильин мен Денис Тен де аталмыш мульти-

жобаның құрамына енгізілген. Сондай-ақ 

бұл жобаның ерекшелігі мен артықшылығы 

– ұлттық спортымызға қолдау көрсеті луін-

де. Атап айтқанда, қазақ күресінен «Қазақ-

стан Барысы» жобасына қолдау көрсетіп, 

бас демеуші ретінде қаржыландырып ке-

леді.

Жақында бұл мультижобаның құрамы-

на кәсіпқой бокс жұлдызы Геннадий Го-

лов кин де тартылды. Соңғы кездері тіпті 

«Астана» президенттік кәсіби спорт клу-

бының құрамына енгісі келетіндер қарасы 

көбейіп, «Қайрат» футзал клубына мемо-

рандум негізінде қолдау көрсетілді. Сон-

дай-ақ жағажай волейболынан Қазақстан 

құрамасына да көмек көрсетілетін болды. 

Футболдан «Еуропа лигасының» топтық 

кезеңіне іліккен Қарағандының «Шахте-

ріне» де келісімшарт негізінде демеп-же-

беу жүзеге асырылды.

Түйіндеп айтқанда, «Астана» прези-

дент тік кәсіби спорт клубы мемлекеттің 

жә не «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат 

қорының» құрамына кіретін компаниялар-

дың спортқа, әрбір жобаға бас демеуші 

ретінде бөліп отырған қаржыларының ба-

сын қосып, оны үнемдеп жұмсауды және 

бар лық  жобаны  бір  орталықта  басқаруды 

қолға алып отыр.

Бүгінде бүкіл әлем біздің елдің спортқа 

қара жаяу еместігімізді біледі. Енді спортқа 

бейім екендігімізді ғана емес, спортты 

ком 

мерциялық тұрғыда жетілдіруді де 

игеріп, спорттық менеджмент пен марке-

тинг ті де дөңгелетіп әкетсек, нұр үстіне нұр 

болады. Спорттық жаңа брендіміздің де 

көк сегені сол – еңсесін тіктеп келе жатқан 

жас мемлекетімізді үлкен спорт арқылы да 

дүниежүзіне мейлінше паш етіп, еліміздің 

абыройын өсіре беру.

Нұрғазы САСАЕВ

Қазақстанның намысын шетте қорғап жүрген оғландар

Тәуелсіздікпен келген әлемдік додалар

Бұрын әлемдік додалар біздің елде де өтсе екен деп армандаушы едім, қазір 

Аллаға шүкір, небір дүбірлі додаларды ұйымдастырып жүрміз. Менің білгім 

келетіні, қазақ жерінде қандай жаһандық ірі жарыстар өткіздік?

Ермек ІЛИЯСОВ, Астана қаласы

Бұрын қол жетпей жүрген небір әлемдік 

додалар, шынымен де, қазақ жеріне Тәуел-

сіз дік пен бірге есік ашып кіргендей. Әсіресе 

2011 жылы Астана мен Алматы қалаларында 

өткен VII қысқы Азия ойындары үлкен серпін 

беріп, Қа зақстанның қаншалықты әлеуетті ел 

екеніне көз жеткізген дүниежүзілік спорттық 

қауымдас тықтар бізге байрақты бәсекелер-

дің барлығын сеніп тапсырып жатыр. Бокс-

тан, бендиден әлем чемпионаттарын өткіз-

дік. Жыл сайын конькимен жүгіруден Әлем 

кубогының бір кезеңі дәстүрлі түрде Астанада 

өтіп тұрады. Одан бөлек, шаңғы мен тұғыр-

дан секіру, биатлон, шорт-трек сынды спорт-

тың қысқы түрлерінен де Әлем кубогының 

жарыстарын өткізіп жүрміз. Бокстан WSB до-

да сының ақтық айқасы мен футзалдан УЕФА 

кубогының финалы, дзюдодан «Әлем ше-

бер лері» додасы да Алматыда ұйымдасты-

рылған. Қанша мәрте Азия чемпионаттарын 

өткізгені міз ден жаңылып та қалдық. Тізе 

берсең, өте көп.

Елбасы Алаш арыстарының арманын жүзеге асырды

Кеңестік рух қазанда оянса, қазақы рух желтоқсанда жарып 

шығады-ау деп қаласыз кейде. Бұл ой өздігінен туа салмайды, 

яғни оған түрткі болар жайт бар, әрине, кәрі тарихта. 1986 

жылғы Желтоқсанды айтсақ та жеткілікті. Алайда ең басты бір 

дата бар, ол – Тәуелсіздігіміздің мейрамы – 16 желтоқсан. 

Және күні кеше біріміз ескерсек, біріміз елемей өткізіп алдық, 

желтоқсанның 12-сі – Алашорданың құрылған күні. Міне, 

керемет сәйкестік: қазақ сонау бір кездерде де «Ұранымыз – 

Алаш, керегеміз  – ағаш!» деп алғаш өз алдына автономия 

құрған кезі де, кейін 1991 жылы ресми түрде тәуелсіз республика 

атануы да осы желтоқсан айына тура келеді екен.

Тәуелсіздіктің мән-мағынасын терең 

түсініп, толыққанды тарихымызды зер-

делейміз десек, онда Алаш тақырыбын 

аттап не айналып өте алмасымыз айдан 

анық. Себебі қазақтың өзгеге кіріптар ұлт 

болмауын, қазақтың өз жері мен жерасты 

қазба байлығының өз мүддесіне жұм-

салуы на алғаш ашып айтып, сол жолда кү-

рескен үркердей топ болса, ол – осы 

алаш шыл ата-бабамыз. Бірақ сол жарқын 

мүдденің ащысы, азабы, адам айтса сен-

гісіз қасіретін тартқан олар, яғни Әлихан 

Бөкейханов бастаған қазақтың текті ерлері 

де шын мәнінде Тәуелсіздікті өз көзімізбен 

көріп, егемен елдің көк байрағының ас-

тын да өмір сүріп жатқан мына бүгінгі ұр-

пақ. Тұңғыш Елбасымыз сол Алаш арыс та-

ры армандап кеткен ұлы мұратты қазағына 

алып берді. 

Айгүл ІСМАҚОВА, 

филология ғылымының докторы, 

профессор: 

– 1988 жылы қайта оралған 

Алашорда мемлекет қайраткерлері, 

«Алаш» партиясының көшбасшылары, 

Алаш ғылымының басында тұрған қа-

зақ тың тұңғыш саяси элитасының мұ-

ра сы мен «Отанды сүю – иманнан» 

тұр ғысынан іске асқан текті істерін мақ-

таныш ететін тәуелсіз кездің жас ұрпағы 

қалыптасты. Алаш ардақтылары тура-

лы рухани әңгімелер бүгінгі қазақтың 

қазіргі жастарының жанына қажет. 

Себебі бұл рухани сабақтардың басты 

ойы – Отанды сүю, елге қызмет ету, 

Отан үшін отқа түсу. Мұндай мысалдар 

Отан емес, тек ақшаға табынып бара 

жатқан қазіргі қазақтарға ерекше қа-

жет екені айқын. 

Қазақ егемен ел болғанда да, Тәуел-

сіздік концепциясын ойдан шығарып, 

жоқ тан бар құраған жоқ. Яғни сонау бір 

кез дердегі Жәнібек пен Керей құрған 

хандық пен берісі Алаш автономиясы 

сал ған сүрлеу, ту еткен идеяны жалғас-

тырды. Ал Алаш көшбасшылары болса 

сол тұста қазақтың бойындағы қайсар-

лық рухты түртіп ояту үшін ешқандай 

езгіге жаншыл май, өз ұлттық ерекшелігін 

сақтап қалған елді іздеді. ХІХ ғасырдың 

соңы мен ХХ ға сырдың басында Еуразия 

кеңістігінде батыстың экспансиясына 

ұшырамаған бір ден-бір ел Жапония еді. 

М.Әуезов күншы ғыс елінің 1861 жылы 

жүзеге асырған әй гілі «Мэйдзи» рефор-

масын талдай келе, соның ішіндегі білім-

ге қатысты тұсына баса назар аударады. 

Алашорда үкіметін құрып, аяқтан тік 

тұрғызуға бізге сондай тәжірибе қажет 

еді. 

Алаштанушы ғалым Тұрсын Жұртбай 

да өзінің осы тақырыптағы мақалаларында 

ұлттық бірлік пен Тәуелсіздік жолында құ-

рылған «Алаш» партиясының негізгі бес 

ұс танымын талдай келе, «Бесінші – ең не-

гізгі ұстанымы бойынша ғылымға, соның 

ішінде тәуелсіз ғылымға, ұлттық дәстүрге 

негізделген, заңға сүйене отырып, Жапо-

ния үлгісіндегі ұлттық-демократиялық 

мем лекет құрылуы керек еді. Алаш қай-

рат керлерінің бұл ұстанымының дұрысты-

ғына самурайлық дәстүрге негізделген 

жапон ұлтының бар-жоғы 20 жылдың 

ішінде біртұтас империяға айналып шыға 

келуі дәлел болса керек. Дәстүрге беріктік 

деп отырғаны осы», – дейді. 

таққа отырған тұста Сталин өзін жа һан 

жаулаушысы Шыңғыс ханнан кем көр меді 

десек те болады, қолына қан шең гел деп, 

ысқырына іске кіріскен Йосифтің бе ті не 

қарсы келу деген байлаулы тұрған дар 

ағашына өз еркіңмен барып, мойныңа 

қыл арқан салумен бірдей еді десем ар тық 

айтпаспын, сірә. Алайда Смағұл Сәд уа қа-

сов, Сұлтанбек Қожанов, Әлихан Бө кей-

ханов сынды арғы тегі Ашина, Көк бөрі ден 

тарайтын қазақтың қасқыр жүрек ұлдары-

ның Кремль әміршісінің алдына именбей 

кіріп, тайсақтамай турасын айт қаны жай-

лы бүгінгіге аңыздай боп жеткен әңгімелер 

аз емес. Бұл шүбәсіз шындық, себебі арыс-

тарымыз «Ленин айтты – заң», «Сталинге 

құлдық» десе, оларды «теңізден сүзген 

мар жандай» теріп алып, итжеккенге ай-

дап, атып, ұрпағын қырып әуре болмас 

еді. Құлды кім өзіне теңдес дұшпан көруші 

еді? Ал біздің арыстарымыз Алашы үшін 

арпалысып, кеудесінде соңғы күші қал-

ғанша берілмеді. Құлдықтың қамытын 

киіп тірі жүргенше, ұяты мен ұлтының ал-

дында қасқайған күйі бақиға аттануды 

бақыт санады. 

Неге екені, қайталанбас тұлғалардың 

көбінің артында ұрпақ қалмайды. Бұл да 

болса өмірдің жазылмаған заңы ма бол-

ма са Тәңірдің тылсым құдіреті ме екен?!. 

Тарихта бұған мысал боларлық тұлғалар 

көп. Алаш көсемі Әлихан Бөкейхановтың 

Үгітай (Сергей) атты ұлы болғанын білсек 

те, олардан ұрпақ қалмаған. Елизавета 

Әли ханқызы Смағұл Сәдуақасовқа тұр-

мыс қа шықса да, олардан да ұрпақ қал-

мапты. Ахаң, Ахмет Байтұрсыновтай асыл 

азаматтың да, Мағжандай отты ақынның 

да, Сәкеннің де ошағының отын өшірмей-

тін бір перзенті қалмағаны өзекті өртерлік 

жайт. Алайда олар артында мәңгі өлмейтін 

мұра қалдырды, ол мұрамен сусындаған 

әрбір Алаш баласы, демек, мына біздер, 

сол Әлиханның, сол Ахаңның, Мағжан, 

Сәкен, Сұлтанмахмұттардың жалғасымыз. 

Біз бүгін тәуелсіз елде еркін өмір сүріп жат-

сақ, бұл бір кездегі Алаштың арманы ның 

орындалуы, солардың қыршыннан қи ыл-

ған ғұмырлары мен көрмей кеткен қызық-

тарының өтеуі деп білгеніміз жөн. Сон-

дықтан күнде айнаға қарағанда біз одан 

тек өз бейнемізді ғана көріп қоя салмауға 

тиіспіз, сол бақытты жүздің ар жағынан 

біздің асқақ кеудемізге күш-жігер беріп 

тұрған Алаш рухын көруге тиіспіз. Себебі 

біз әрқайсымыз – Алаш баласымыз! Мой-

нымызда Алаш аманаты, қолымызда 

Алаш туы бар. Біз сол тудың астында «Күн 

сөнгенше, сөнбейміз»!

жүктеу/скачать 12,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: