Бас редактор с. Ж. Пірәлиев
жүктеу/скачать 2,99 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- КОРПОРАТИВНАЯ КУЛЬТУРА УНИВЕРСИТЕТА Кулсариева А.Т.
- ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ
- «От принуждения к убеж дению».
- Торжество убеждения над силой – признак цивилизованного общества.
- Түйіндеме Мақалада Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің корпора тив- тік мәдениеті кеңінен қарастырылған. Summary
- Қазақстан Республиксының президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы
- Құрастырғандар: Пірәлиев С.Ж.
- Шолпанқұлова Г.К.
- Студент жастарға ұлттық тәрбие берудің негіздері» курсын оқытудың мақсаты
- Пәнді оқытудың міндеттері
- ПӘННІң ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ № Тақырыптары
- Оқу курсының рөлі мен маңызы
Пайдаланған әдебиет: 1. Беркімбаева Ш.К. Әлі де ізгілікті іздеп келем. – Алматы: Атамұра, 2011, –480 бет. 2. Беркімбаева Ш.К. Мен қазақтың қызымын. – Алматы: Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті. 2012, – 412 бет. 3. Белгілі қоғам қайраткері Ш.К.Беркімбаеваның мерей тойына арналған «Қазақстан қоғамын әлеуметтік жаңғырту жағдайындағы білім мен педагогикалық білім» атты Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары. – Алматы. Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті. 2012. – 544 бет. 4. Иманбаева С.Т. Ұлттық рухтың шамшырағы. //Алматы ақшамы. 2012. 9 қазан. №121. 5. Құрманбай Г. Шәмша жолы. //Егемен Қазақстан. 2012. 9 қазан. 6-бет. Резюме В статье расматривается трудовая деятельность общественного и государствен ного деятеля Республики Казахстан, академика Ш.К.Беркимбаевой. Анализируется воспита- тель ная ценность трудов академика, которые служат основой формирования националь- ных ценностей и интеллектуального потенциала будущего поколения. Summary In the article discusses the labour activity public and state figure of the Republic Kazakhstan, academician Sh.K.Berkimbaevoy. Analyzes the educational value of works of the academician that are the basis of formation of national values and intellectual potential of the next generation. КОРПОРАТИВНАЯ КУЛЬТУРА УНИВЕРСИТЕТА Кулсариева А.Т. – д.филос.н., профессор, проректор по учебной работе КазНПУ имени Абая Как видно из названия статьи, речь в ней пойдет о корпоративной культуре уни- вер ситета. В последнее время наиболее час то употребляемым термином является «корпоративная культура». Этот термин фи- гурирует как на страницах периодической печати, так и специальной литературы. Он также звучит в выступлениях менеджеров и политиков. Глава государства Н.А. На- зар баев в своей интерактивной лекции в Назарбаев университете, который был про читан 5 сентября 2012 года, тоже упомянул о корпоративности в контексте эко номического развития Казахстана. Он дословно сказал следующее: «В современ- ной экономической модели моти вация при- были и возврат инвестиций будет такой же, как в лучших мировых корпорациях. Пора в нашей стране начинать работать, чтобы каждый тенге принесло хотя бы 10 тиынов и каждая корпорация, каждая компания должна считать, что вложенные государством деньги должны приносить прибыль. И так, если весь Казахстан будет
Сегодня, когда ученые все больше говорят о том, что на смену нации-го- сударству грядет корпорация-государство, не остается в стороне от этого и универ- ситетское сообщество. Хотя в наше время корпоративную культуру как
явле ние чаще относят к организациям, направленным в первую очередь на полу- чение прибыли, с исторической точки зрения она существует в высших учебных заведениях, нацеленных изначально на раскрытие и развитие интеллектуально- твор ческого потенциала человека. Пытаясь быть в мейнстриме, нам не стоит забывать тот исторический факт, что сам термин “университет” (лат. universitas – целость, совокупность, общность) первоначально обозначал межнациональную корпорацию преподавателей и студентов. Сейчас перед университетами республики стоит огромная задача – трансформация из классического университета в ис- следовательский университет. Но встает резонный вопрос – ради чего они создаются? Если для развития фундаментальных исследований, то у нас это неплохо устроено, достаточно продолжить эту линию. По всей видимости, не в том только дело. Для начала небольшое отступление – когда Фарадей открыл единство магнитных и электрических явлений, кто мог тогда предсказать реальный эффект от этого фундаментального исследования для человечества? Однако те страны, которые увидели в этом, казалось бы, отвлеченно-научном изыскании реальные технологические перспективы, стали ли- дерами в социально-экономическом раз- витии того времени. Сейчас даже трудно себе представить, как выглядело бы современное общество без электричества. Этот пример показывает, что важны не столько сами по себе проводимые учеными из университетского сообщества фундаментальные исследования, сколь- ко инновативная чувствительность – готовность общества воспринять науч ные новшества и превратить их в технологии, повышающие качество жизни и приводящие к прорыву в социально- экономическом развитии. Такая готовность воспринимать новое и уметь извлечь из него практическую пользу как на уровне производства, так и на уровне потребления является продуктом образовательной системы. Целенаправленное формирование интеллектуальной базы для такого общества должно стать стратегической функцией исследовательского университета. Таким образом, если мы говорим об инновационной экономике и о роли вузов в её построении, то, безусловно, нужно активно трансформироваться в сторону иссле довательского университета. Для этого необходимо учитывать опыт развитых стран, имеющих исследовательские университеты не только национально-регионального, но и общечеловеческо-глобального уровня (например, Колумбийский, Массачусетский, Калифорнийский и т.д.). В национальном исследовательском университете тради- ционные функции классического уни- вер ситета – подготовка специалистов и проведение фундаментальных исследований – дополняются его активной инновационной деятельностью, т.е. быстрой реализацией новшества на практике. А действенным механизмом в этом служит трансфер (пе- ре дача) новых знаний, технологий в промышленность, бизнес, сферу услуг в интересах, в первую очередь, нации, страны. Как известно, об университетах в 37 36
ҰЛТТЫҚ МӘДЕНИЕТ собственном смысле слова можно говорить лишь с 12 века, начиная с Болонского и Па- риж ского университетов. В те времена уни- верситет обозначал определенную гильдию по аналогии с другими мастеровыми гиль- диями средневекового города. И именно с того времени университет представлял собой корпорацию: корпорацию магистров, как Парижский, или корпорацию школяр- ов, как Болонский. Университет как корпо- рация, будь он учрежден хоть папой, хоть императором, будь он городским или «канц- лерским» – всегда оставался «собствен- ностью» корпорации учащих и учащихся. В кор поратив ном университетском сообщес- тве образовательная задача по сути сов- пала с самой идеей университета. Ведь университет – это место, где основной целью являет ся отнюдь не производство знаний, а воспроизводство «образованных людей» –
Корпоративность университета была мощ ным регионообразующим фактором. Дело в том, что университет в средние века, да и сейчас тоже – это не только преподаватели и студенты, но и «члены и подданные университета», по современному говоря, сотрудники университета. Исследования пока зы вают, что каждая действующая ор- гани зация – это сложный механизм, основой жизненного потенциала которого является корпоративная культура: то ради чего люди стали членами организации, то как строятся отношения между ними; какие устойчивые нормы и принципы жизни и деятельности Определений корпоративной культуры существует очень много. Большинство из них может быть сведено к трем пунктам: это то, что организация имеет – поведения, символы, ритуалы, мифы, ценности, понимаемые и разделяемые членами ор га- ни зации; это то, чем организация являет- ся – какова миссия организации и как она реализуется организацией внутри и вне самой себя; это еще и коллективное программирование мозга сотрудников, отличающее членов одной организации от другой. Корпоративная культура в высшем учеб- ном заведении выполняет важную роль – объединяет всех в вузе в единую команду для эффективной реализации миссии учебного заведения. Культивируя такие ценности, как компетентность, творческая устремленность, коллективизм, гордость за свое учебное заведение, готовность к конкуренции, к ра- боте в команде, корпоративная культура повышает сплоченность внутренней общности, согласованность их поведения. Корпоративная культура строится на доктрине социальной ответственности. Социальная ответственность, как квинт- эс сенция корпоративной культуры, пред- полагает с необходимостью идею соли
гражданская свобода. Общество взаимной подозрительности, тотальных проверок, учета и контроля, пытаясь решить ту или иную проблему, прибегает к юридическому принуждению, а не к силе убеждения. Так, недоверие как принцип, примененный избыточно, разрушает идею солидарности и тем самым идею гражданской свободы. В книге британского философа, профессора Гарвардского университета Аль фреда Уайтхеда «Приключения идей» есть статья «От принуждения к убеж
это социальный порядок, поддерживаемый присущей ему силой убеждения, поскольку он воплощает благородную альтернативу. Применение силы, пусть и неизбежное – сви- детельство несовершенства цивилизации: либо общества в целом, либо отдельных его членов...» Концепцию профессора Уайтхеда, счита- ющего, что в цивилизованном обществе убеждение торжествует над принуждением, стоит усвоить всем людям, не лишенным чувства гражданской ответственности.
Поэтому в кодексе корпоративной культуры должны содержаться наши убеждения – это однозначно! Профессор Уайтхед не случайно выбрал слово «убеждение», а не «свобода» в качестве основополагающего идеала цивилизованного общества. Слишком
многие сбиваются с пути, путая свободу с вседозволенностью, воспринимая отсут- ствие запрета как руководство к действию и тем самым полагая, что свобода – это лишь право на безответственность. Понятие «убеждение» объединяет в себе свободу выбора и ответственность за свой выбор. Как заметил Алексис де Токвиль «деспотизм может править без убеждений, а свобода – нет».
Чтобы убеждать других, у нас должна быть собственная нравственная философия, представление о том, что хорошо, а что плохо. Если мы хотим сохранить индивидуальную свободу, то и нам следует вести себя ответственно. Характер и чувство ответственности формируются тем, что человек поступает правильно не по обязанности, подчиняясь предписаниям, а по доброй воле. Подобный подход не означает, что законы вообще не нужны. Без законов и норм – например, тех же правил дорожного движения – свободное общество существовать не может. Люди должны иметь право действовать в соответствии со своими желаниями, но лишь в той степени, в какой эти действия не посягают на права других. Долг каждого, кому дорога свобода – убеждать общественность в том, что «убеждение, а не принуждение харак- теризует цивилизованное общество», что наши проблемы следует решать методом убеждения, а не принуждения. Но это потребует долгого и кропотливого труда, но дело того стоит. Таким образом, в настоящее время корпоративная университетская культура – это своеобразная, достаточно эффективная форма жизнедеятельности университетов,
университетской свободы выражается фразой Вольтера: «Я не разделяю ваших взглядов, но отдам жизнь за то, чтобы вы могли их высказывать».
«XXI ғасырда білімін дамыта алмаған елдің тығырыққа тірелері анық. Біздің болашақтың жоғары технологиялық және ғылыми қамтымды өндірістері үшін кадрлар қорын жасақтауымыз қажет» Қазақстан Республиксының президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы 39 38
БАҒДАРЛАМА ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНА АРНАЛҒАН «ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ НЕГІЗДЕРІ» типтік оқу бағдарламасы Құрастырғандар: Пірәлиев С.Ж. – п.ғ.д., академик, Иманбаева С.Т. – п.ғ.д., профессор, Хан Н.Н. – п.ғ.д., профессор, Калиева С.И. – п.ғ.к., профессор, Шолпанқұлова Г.К. – п.ғ.к., профессор, Берикханова А.Е. – п.ғ.к., профессор Түсінік хат Тәуелсіз Қазақстанның белсенді азамат- тық ұстанымы, интеллектуалды әлеуе ті, ұлттық санасы дамыған және өз Отанының тарихы мен оның болаша ғына жауап - кершілікті қатынасы бар жаңа ұрпақ азаматын тәрбиелеу – қазақстандық қоғам- ның гүлденуінің негізі. Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуының объективті үдерістері, жоғары дәрежелі этникалық көптүрлілігі жас ұрпақ тәрбиесіндегі бірқатар мәселелерді: рухани даму дағдарысының байқалуын, ізгілік тапшылығының айқын сезілуін, жастардың жалпыадамзаттық құндылықтар, моралдық нормалар мен адамгершілік талаптардан алшақтауын айқындайды. Әрбір адамның өзінің белгілі бір ұлтқа жататынын және басқа адамды рухани мәдениетті сақтаушы ретінде
құрметтеуді саналы
сезінуі олардың ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтарды меңгеруінің негізі болып табылады. Объективті ақиқат тұлғаның ұлттық санасының жоғары деңгейі өзін мемлекеттің патриоты, азаматы ретінде саналы ұғынуымен байланысты екендігін көрсетеді. Бұл мәселелерді шешу тәрбие мазмұнын жаңартуды, оқу мекемелеріндегі білім беру үдерісінің тәрбиелік және әлеуметтендіру қызметтерін күшейтуді талап етеді. Сондық- тан қазіргі кезеңде ұлттық тәрбие мәселесі ерекше мәнге ие, оны шешуде жастарды әлеуметтендірудің маңызды институты ретін де жоғары оқу орындары ерекше орын алады. Осы бағдарлама Қазақстан Республи ка- сындағы білім беру жүйесінің қызметтерін анықтайтын қазіргі заманғы нормативті құжаттарға сәйкес қайтадан жасалды және толықтырылды. Бағдарлама сонымен
бірге «барлық білім беру ұйымдарында оқыту үдерісінің тәрбиелік құрамдасын күшейту бойынша типтік кешенді жоспар» мазмұнымен байланысты. Жоспардың негізіне «Мемлекет басшысының 2012 жылғы 27 қаңтардағы «Әлеуметтік-эко- но микалық жаңғырту – Қазақстан дамуы- ның басты бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауын іске асыру жөніндегі шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2012 жылғы 30 қаңтардағы № 261 Жарлығы алынады. Бұл бағдарламада жоғары оқу орнындағы ұлттық тәрбиенің мазмұндық негізі болып табылатын студент жастармен жүргізілетін тәрбиелік іс-әрекеттердің басымды
бағыттары (этникааралық толернатылыққа, ұлтаралық қарым-қатынас мәдениетіне тәрбиелеу, рухани-адамгершілік, патриоттық тәрбие, жас адамдардың девиантты, деструктивті мінез-құлқының алдын алу және т.б.) ұсынылады. Сонымен қатар ұсынылып отырған бағдарламада фактілер, құбылыстар, ұғым- дар таныстыру мақсатында ғана емес, студенттің дүниетанымдық ұстанымын, ұлт тық санасын қалыптастыру үшін аш- ып көрсетіледі. Курс бағдарламасы уни- верситеттің барлық мамандықтарына ар- налған және практикалық-бағдарлық ин те- гративті сипатқа ие. «Студент жастарға ұлттық тәрбие берудің негіздері» курсын оқытудың мақсаты – студент жастарда ұлттық сананың жоғары деңгейін, нәтижелі шығармашылық іс-әрекетке дайындығын, өзіне басқа мә- дениетті түсіну және құрметтеу сезімі дамы- ған, әлемде әр түрлі ұлт және сан алуан діни сенімі бар адамдармен өмір сүре білу ді енгізетін түйінді құзыреттіліктерді қалып- тастыру. Пәнді оқытудың міндеттері: 1. Студент жастардың өз республикасы- ның болашағына жауапкершілігін, белсен- ді азаматтық ұстанымын, патриотизмін, толернаттылығын қалыптастыру. 2. Студенттердің Қазақстан этностарының құндылықтарына, жалпыадамзаттық құнды- лықтарға сыйласымды қатынасын және ұлт- тық бедел, абырой сезімін қалыптастыру. 3. Студенттерге этнос өкілдерінің мем- лекеттік тілді меңгеруі қажеттілігін сана лы түсіндіру. 4. Тұлғаның салауатты өмір салтына құнды қатынасын және оған қажеттілігін қа- лып тастыру.
1 Студент жастарға ұлттық тәрбие беру – ұлттың интеллектуалды әлеуетін дамытудың негізі 2 Ұлттық тәрбиенің әдіснамалық негіздері 3 Ұлттық мәдениет – ұлттық тәрбиенің негізі 4 Ұлттық тәрбиедегі студент тұлғасының ұлттық санасы 5 Ұлттық тіл – ұлттық тәрбиенің өзегі 6 Әлеуметтену, тұлғаның этникалық әлеуметтенуі 7 Қазақстан Республикасында студент жастарға ұлттық тәрбие берудің факторлары 8 БАҚ-ң студент жастардың ұлттық санасын қалыптастыруға әсері 9 Ұлтаралық және конфессияаралық келісім – қазақстандық қоғам тұрақтылығының негізі 10 Ұлтаралық қарым-қатынас мәдениеті 11 ЖОО-ның білім беру кеңістігі – студент жастарға ұлттық тәрбие берудің шешуші факторы 12 Қазақстан Республикасындағы жастар саясаты 13 Студент жастардың әлеуметтік-тұлғалық мәселелері 14 Жастардың салауатты өмір салты – студенттің кәсіби-тұлғалық дамуының шарты 15 Жыныстық тәрбие және жастарды отбасылық өмірге даярлау мәселелері Жоғары кәсіби білім берудің мемлекеттік стандартының талаптарына сәйкес студент мін детті білуі қажет: • бітіруші түлектің пән бойынша құзы- рет тіліктерін; • ұлттық тәрбиеге жататын негіз гі ұғым дарды және олардың мәнді сипат тама- сын;
саналы түсінуі керек: • өзін Қазақстан Республикасының аза маты және патриоты ретінде; • ұлтаралық келісімнің маңызын және оны сақтаудың мәнін; • этникалық әлеуметтену үдерісінің маңызы – этникалық қауымдастықтың өзін- өзі сақтауының табиғи үдерісі және тұлғаны 41 40
БАҒДАРЛАМА этникалық өмір сүрудің белсенді субьектісі ретінде қалыптастыру екендігін; • этникалық әлеуметтендіру институт- тары мен негізгі факторлардың рөлдерін; • мемлекеттік тілді меңгеру – бұл қа- зақ стандықтардың парызы мен міндеттері екендігін; • Қазақстан халқының бірлігін сақ тау- дағы және нығайтудағы, ұлттың интел лек- туалды әлеуетін дамытудағы өзінің рөлін; • жастар арасындағы қазіргі мәсе- лелердің мәнін; меңгеруі тиіс: • ұлтаралық келісім мен қарым-қа- тынас мәдениетін; • этномәдени құзыреттілікті; • азаматтық қоғамда барлық қазақ- стандық этностарға ортақ құндылықтарды, тұлғаның құқығы мен еркіндігін құрметтей отырып, мәнді өмір сүре білуді.
кеге қабілетті мамандарды дайындаумен, сонымен қатар әлеуметтік-гуманитарлық пәндерді: философия, психология, саясат- тану, мәдениеттану, әлеуметтану, Қазақстан тарихы және т.б. шектес пәндерді оқып білумен; білім алушының дүниетанымдық ұс танымын нақтылап бекітумен анықталады. жүктеу/скачать 2,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|