За бележки

Материали за VIII международна научна практична конференция 

 

36 

стувачами, участь у дискусіях, пошук необхідної інформації, створення власних 

Web-сайтів тощо. Всі ці можливості можуть безпосередньо використовуватися 

на заняттях іноземної мови. «Інтернет – засіб навчання», зазначив Пьєр Сеген, 

викладач  Квебекського  коледжу.  Він  пропонує  такі  категорії  застосування 

мережі Інтернет у навчанні: 

  Міжособове спілкування (обмін інформацією, досвідом, обговорення однієї 

теми між різними людьми у той самий час, віртуальні зустрічі з відомими акто-

рами, співаками і т.д.). 

  Збір даних (пошук інформації, її обробка та аналіз, опитування, консультації 

з експертами, обговорення результатів з іншими). 

  Робота в команді (конкурс, колективна гра, симуляція, добровільне втручан-

ня в дебати, обговорення соціальних проблем). 

  Використання ресурсів (пошук конкретних документів: визначити тему по-

шуку, знайти ключові слова, вибрати інформацію серед отриманих результатів, 

написати бібліографію використаних документів). 

  Публікації в Інтернеті (власна сторінка: заповнення анкети, створення резю-

ме  з  урахуванням  власних  інтересів,  участь  у  створенні  сайту:  розвиток 

редакційних та графічних навичок, редагуванні статті, фотомонтаж тощо). 

  Самонавчання  (вибирати  інформацію,  використовувати  ресурси  Інтернету 

для самонавчання, публікувати власні документи). 

Інтернет не тільки сприяє розвитку вмінь та навичок у тих, хто навчається, 

а й надає багато можливостей викладачу, а саме: співпрацювати з викладачами 

цілого  світу,  обмінюватися  думками,  досвідом,  корисними  порадами  стосовно 

навчання  тощо.  Сайти  пропонують  викладачам  велику  кількість  інформації  та 

документів. Інтернет також дозволяє застосувати диференційовану педагогіку, 

цілі якої є: зміст, розвиток та оцінка, робота, вид навчання, організації навчан-

ня, пристосування навчання до слухачів. 

Можна  виділити  наступні  переваги  використання  Інтернету  при  навчанні 

іноземної  мови:  доступ  до  автентичних  сучасних  матеріалів  та  баз  даних, 

мотивація слухачів, впевненість в собі, самовираження, систематизація власних 

думок,  певна  незалежність,  колективна  робота  та  соціальні  зв’язки,  розвиток 

вмінь,  та  навичок  вирішувати  проблеми,  критично  оцінювати  надану 

інформацію, аналіз та творчий підхід тощо. Одним з головних факторів викори-

стання  комп’ютерних  мереж  є  можливість  якнайширшого  запровадження 

індивідуального  підходу  у  навчанні  іноземним  мовам.  Адже  пасивні  слухачі, 

особи, яким важко подолати мовний бар’єр, можуть показати вражаючі резуль-

тати  під  час  особисто  спрямованого,  індивідуалізованого  процесу  навчання. 

Водночас активні слухачі, які швидко сприймають і засвоюють матеріал, можуть 

повною  мірою реалізувати свій потенціал.  Крім  того, використання  технологій, 

що  базуються  на  застосуванні  комп’ютерно-інформаційних  мереж  значною 

мірою сприяє експериментальному навчанню (тобто такому, що тісно пов’язане 

з  реальними  повсякденними  ситуаціями),  засвоєнню  слухачами  загального 

«Бъдещето въпроси от света на науката – 2012» • Том 26. Филологични науки 

 

69

Белгілі  тілде  сөйлейтін  адамдар  сол  мəдениеттің  тұтынушысы  да  болады.  Сол 

себепті  тілдік  таңбалар  мəдени  болмыс  таңбасы  ретінде  қызмет  атқарып, 

мəдениетті  танытатын  негізгі  құрылымдардың  бірі  болып  табылады.  Осы 

тұрғыдан  алғанда,  тіл  оны  қолданушылардың  мəдени-ұлттық  менталитетін 

бейнелей  алады.  Тіл  мен  мəдениетті,  өркениетті  өзара  байланыста, 

сабақтастықта зерттеу ғана оң нəтижесін беріп, тілдің көпқырлы қызметі ашыла 

түседі.  Лингвомəдениеттануда  мəдениеттің  обьективті  элементі  ретінде 

дəстүрлі  түрде  қалыптасқан  тілдік  бірліктердің,  атап  айтқанда,  сөздердің 

фразеологизмдер  мен  мəтіндердің  мəні,  қызметтері  айқындалады.  Тіл – 

мəдениет  айнасы,  онда  адамды  қоршаған  ортадағы  нақты  жағдайларға  қоса 

халықтың  қоғамдық  танымы,  менталитеті,  ұлттық  мінезі,  өмір  салты,  əдет-

ғұрыптары, дəстүрлері, моральдық, құндылықтар жүйесі, дүниетанымы рухани 

мəдениеттің  символдары  түрінде  көрінеді.  Бұл  айтылғандар  қазақтың  ұлттық 

ойын  мəдениетінің  мəнінен  айқын  байқалады.  Мəселен,  алтыбақан,  ақсүйек, 

соқыртеке,  тоғызқұмалақ  сияқты  ойын  атаулары  нақты  таңбалық 

мағыналардың шегінен шығу нəтижесінде символдық мəнге ие болған. 

Ойын  атауларының  этномəдени  негіздерін  терең  түсіну  үшін,  ойын 

табиғатының  қалай  қалыптасқанын,  оның  мəдениетпен  байланысын,  өзіндік 

ерекшеліктерін  білу  қажет  деп  ойлаймыз.  Ойын  атауы  ойынның  дамуы 

нəтижесінде  туып,  сонымен  бірге  қалыптасатыны  белгілі.  Ойын  атауын 

ойынның  өзінен  бөліп  алып  қарастыру  негізсіз  зерттеу  болып  табылады. 

Ойынның  қалай  туып  қалыптасқанын  түсінбей,  оның  атауларының  мəнін  ашу 

мүмкін  емес.  Себебі,  ойын  атауында  оның  бір  белгісі  арқылы  ойынның 

мағыналық  тұтастығы,  мазмұны  жинақталып  берілген.  Осыған  орай  төменде 

ойын феномені жайындағы теориялық көзқарастарға тоқтауды жөн көрдік.  

Ойын  қай  заманда  болмасын  халықтың  мəдениетімен  шұғылданған 

ойшылдардың  назарында  болған.  Ойын  жайында  алғашқы  философиялық  ой 

тұжырымдар Ежелгі Грекияда туған. Онда ойын материалдық тұрғыда адамның 

пайда  табу  əрекетіне  жатпайтынына,  оның  нысаны  көңіл  көтеру  екеніне  мəн 

берілген.  Платон  ойынның  көңіл  көтерушілік  сипатының  екі  бағытын 

көрсеткен: бірі – «гимнастикалық шеберлік», оның мақсаты денені шынықтыру, 

денені  жетілдіру  деп  қарайды.  Екіншісі – «мусикалық  шеберлік» (гр.мusike 

жалпы білім, рухани мəдениет), ол адам жанын рухани жағынан дамытады деп 

есептеген.  Антикалық  ойшылдар  ойынды  адам  мен  космос  арасындағы 

гармониялық  үндестік  идеясы  ретінде  қарастырады.  Платон  ойынды,  би 

билеуді  құдайдың берген  сыйы  деп  бағалайды.  Аристотель  үшін  ойын  рухани 

жəне физиологиялық күшті қалыптастырушы құрал. 

Ойын  проблемасын  қарастырған  ойшылдар,  ғалымдар  одан  кейін  де 

болған.  Мысалы,  атақты  неміс  философы  И.Кант  ойынды  еркіндіктің  толық 

көрінісі  деп  бағалаған.  Өнер  мен  ойын  арасындағы  терең  байланысты  көрсете 

отырып,  поэзия  идеядан  туған  ойын  дейді.  Ағылшын  философы  Г.Спенсер, 

неміс ақыны Ф.Шиллер ойынды – күш-жігердің артық болуынан пайда болады 

Материали за VIII международна научна практична конференция 

 

68 

білімі – тілді жалпы когнитивтік механизм деп, ақпараттық мəліметтер беретін 

таңбалар  жүйесін  когнитивтік  құрал  деп  қарастыратын  лингвистикалық  бағыт 

[11:53].  Когнитивтік  тіл  білімі  ақпраттық  пікір  алмасулардың  негізі  болып 

табылады, ол тілдік қарым-қатынастардың моделін жасауға ерекше мəн береді. 

Когнитивтік  тіл  білімінде  тілдің  танымдық  қасиеттері  концептуалды  жүйеде 

түсіндіріледі. 

Этнолингвистика  этнос  мəдениетімен  тікелей  байланысты.  Этнос 

мəдениеті дегеніміз – белгілі бір этнос (ұлт, халық, тайпа) мəдениетінің дамуын 

жəне оның қоғамдық – əлеуметтік заңдылықтарын зерттейтін ғылым саласы. Ə. 

Қайдардың  пікірінше, « этнос  мəдениеті  əрбір  этносқа  тəн  табиғи,  əлеуметтік 

ортаға  сəйкес  қалыптасқан  құбылыс.  Өмір  тіршілік  салты,  ортақ  тіл,  ортақ 

дүниетаным,  ортақ  психология  т.б.  осының  бəрін  біз  этнос  мəдениетінен  таба 

аламыз.  Ал  соның  бəрін  танып  білудің  ең  басты  құралы-  тіл  екендігін 

мəдениеттанушы ғалымдардың бəрі мойындайды»[5:13].  

Қазақтың  спорт,  ойын-сауық  атаулары  қазақ  халқының  этностық 

мəдениетіне  кіретін  көп  саланың  бірі  болып  табылады.  Осы  саладағы  қазақ 

этносына  тəн  материалдық,  рухани  құндылықтарды  ондағы  атауларды,  яғни 

тілдік құралдарды зерттегенде ғана танып білуге болады. 

Спорттық,  ойын-сауық  атауларының  танымдық  сипаты  этнографиямен  де 

байланысты. Этнос тілі этнолингвистика мен этнографияның екеуіне де ортақ, 

бірақ  екеуінің  зерттеу  тəсілі  бірдей  емес.  Мысалы,  қазақтың  аңшылық, 

саятшылық, күрес ойындарын этнографтар этнос мəдениетінің көрінісі ретінде 

қарастырады. Ал этнолингвистер осы нысандарды жəне оларға қатысты ұғым, 

түсініктерді психикалық, этникалық тұрғыда олардың тілде қалай аталатынын, 

тілде  қалай  көрініс  табатынын  зерттейді. « Этнос  болмысына  қатысты  тіл 

фактілерін этнографияға қарағанда этнолингвистика əлдеқайда ауқымды да кең 

пайдаланылады,  олар  тілдегі  мəн-мағынасын  жан-жақты  да  терең  түсіндіруге 

тырысады» [5:15]. 

Сөйтіп, этнос тілі этномəдениет пен этнографияның, этнолингвистиканың 

үшеуіне ортақ нысан болып табылады, олардың əрқайсысы этнос тілін əртүрлі 

деңгейде, мақсатта қарастыра отырып, оның танымдық өрісін, сипатын түсінуге 

мүмкіндік береді. 

Тіл  мен  мəдениеттің,  тіл  мен  этностың,  тіл  мен  ұлттық  этностың 

арақатынасын  зерделеу  лингвомəдениеттану  ғылымының  нысаны  болып 

табылады.  Ұлттық  мəдениетті,  ұлттық  дəстүрді  сақтаушы,  оны  болашақ 

ұрпаққа  жеткізуші  ретінде  тіл  халықтың  ұлттық  болмысын,  тіршілігін, 

психологиясын  танытатын  қасиеттерін  белгілейді.  Тілде  бейнеленетін 

обьективті  болмыс  шындығы  танымның  нəтижелері.  Тілде  көрініс  тапқан 

танымның  ол  жайындағы  білім  жиынтығы « ғаламның  тілдік  бейнесі»  болып 

табылады.  Адам  əлемді,  тіпті  өзін-өзі  тіл  арқылы  таниды,  тілде 

жалпыадамзаттық  та,  белгілі  бір  ұлттық  та  құндылықтар  қоғамдық-тарихи 

тəжірибеде  тілдің  барлық  деңгейлерінде  оның  ерекшеліктерін  таныта  алады. 

«Бъдещето въпроси от света на науката – 2012» • Том 26. Филологични науки 

 

37

людського  досвіду.  Таким  чином,  слухачі  навчаються  шляхом  пошуку 

індивідуальних способів оволодіння знаннями. Вони стають авторами, а не лише 

пасивними  споживачами  нових  знань.  Інформація  ж,  що  засвоюється  подібним 

опосередкованим  шляхом  розвиває  креатинність  мислення  і  сприяє  пошуку 

прийнятих для кожного окремого слухача способів засвоєння нового матеріалу. 

Використання комп’ютерних мереж для впровадження індивідуального підходу 

у  процес  навчання  іноземних  мов  відзначається  ефективністю  результатів  кож-

ного окремого студента у вивченні іноземної мови.  

 

Література: 

1. В.В. Бублик, К. Генсген. «До питання розвитку освітніх інформаційних 

технологій», Наукові записки НаУКМА. Том 19-20. Комп’ютерні науки, 2002. 

2.  Войскунский  А.Е.  Преобазование  общение,  опосредованного 

комп’ютером: диск. канд. психол. наук. – М., 1990. – 195 с. 

3.  В.И.  Ильин  Интернет-технологии  в  Вузе //Высшие  образование  в  Рос-

сии, 2005, №8, с. 157-159 

*124046* 

 

 

Шепелєва О.В. 

Національний технічний університет України 

«Київський політехнічний інститут» 

 

КОМП’ЮТЕРНІ ТЕХНОЛОГІЇ ЯК ДЖЕРЕЛО ПІДВИЩЕННЯ 

ЕФЕКТИВНОСТІ ПРОЦЕСУ НАВЧАННЯ ІНОЗЕМНІЙ МОВІ 

 

Сучасні тенденції у викладанні іноземних мов пов’язані як з радикальною 

зміною  методичної  парадигми,  так  і  з  технічним  і  технологічним  оновленням 

процесу навчання, що виражається в масовому наступі нових засобів навчання 

– перш за все, мультимедійних комп’ютерних програм. 

Пріоритетом сьогодення у викладанні іноземних мов є орієнтація на фор-

мування комунікативної концепції . Комунікативна домінанта у викладанні мо-

ви ставить серйозні вимоги до складу форми навчального процесу. Відповідно, 

ефективність  будь-якого  мультимедійного  продукту  з  необхідністю 

визначається  тим,  наскільки  програма  (її  зміст,  методичний  апарат  і 

мультимедійне забезпечення) просуває нас на шляху до вміння використовува-

ти мову по її прямому призначенню,- як засіб комунікації.  

Технічний  розвиток  як  програмного,  так  і  апаратного  забезпечення  дає 

широкі можливості використання комп’ютерів для проведення тестування, тре-

нування граматичних навиків, навиків правопису, читання , перекладу і роботи 

з текстом. 

Материали за VIII международна научна практична конференция 

 

38 

Розглядаючи комп’ютерні технології як джерело нових засобів, що сприя-

ють підвищенню ефективності процесу навчання іноземній мові, необхідно за-

значити,  що комп’ютерні технології можуть перетворити вивчення мови в ви-

соко продуктивний, релевантний, мотивований і інноваційний процес. 

Серед  чисельних  проблем  методики  навчання  іноземним  мовам  особливо 

виділяється проблема індивідуалізації навчання. Незважаючи на постійну увагу 

до неї з боку дидактів, методистів і психологів, вона так само далека від свого 

розв’язання, як десять або двадцять років тому. Не виникає сумніву, однак, те, 

що індивідуалізація має велике значення саме у вивченні іноземних мов через 

особливості мови як засобу міжосібного спілкування, специфіку засвоєння мо-

ви,  різні  цілі  та  рівні  попередньої  підготовки.  Очевидно,  що  забезпечити 

індивідуальний підхід у навчанні іноземних мов за традиційних умов навчання 

не являється можливим. 

Мультимедіа набуває останнім часом все більш широкого застосування і не 

лише  в  одній  окремій  сфері  життя.  Мультимедіа  стає  засобом  інформації, 

комунікації, творчості, навчання та ін., починає набувати великого значення і при 

вивченні  іноземної  мови.  Позитивна  роль  мультимедіа  насамперед  наполягає  в 

тому, що її використання забезпечує методично правильну побудову заняття. 

Психологічним  аспектом  інтенсифікації  навчання  іноземним  мовам  є  по-

няття активного навчання. Активне навчання містить в собі думку, що навчання 

відбувається,  коли  студенти  активно  і  зацікавлено  займаються  предметом. 

Інтерактивні  та  нелінійні  можливості  мультимедійних  технологій  мають  ряд 

можливих переваг у цьому контексті. 

Зазначимо,  що  технологія  виступає  гарантом  того,  що  запланована  нав-

чальна діяльність відбувається належним чином. Коли впроваджуються підходи 

активного навчання у звичайній лекції та практичні зайняття (зокрема, наприк-

лад, під час навчання дуже малих студентських груп), для викладача може вия-

витись важко перевірити кожного студента на те, чи належним чином він зай-

нятий у запланованому навчальному процесі. 

Мультимедійне курсове забезпечення, однак, може бути розроблене таким 

чином, щоб розвиток комп’ютерних програм як знаряддя викладача підвищував 

незалежність студента: це може бути надзвичайно корисним і вигідним, тому, 

що навчання мовам – це процес, що вимагає багато чисельних повторень, особ-

ливо на початковому етапі.  

При вивченні іноземної мови комп’ютер може застосуватись для розв’язання 

наступних навчальних, методичних і наукових завдань: керівництво самостійною 

навчальною  діяльністю  студента;  надання  нової  навчальної  інформації; 

розв’язання  різноманітних  навчальних  і  пізнавальних  задач;  організація 

тренувальної діяльності по формуванню різних вмінь і навичок; повторення нав-

чального  матеріалу;  контроль  за  навчальною  діяльністю  студента  та  тестування 

знань,  вмінь  і  навичок;  підготовка  і  обробка  різноманітної  текстової  інформації; 

зберігання інформації; інформаціійно-довідкове забезпечення навчального проце-

«Бъдещето въпроси от света на науката – 2012» • Том 26. Филологични науки 

 

67

таным теориясы дамыды. Антропоцентризм идеясының дамуына Гумбольдтың 

тіл философиясының ықпалы күшті болды.  

Антрополингвистика содан бері Батыс Еуропа, Америка сияқты өркениетті 

елдерде  тіл  мен  мəдениетті,  тіл  мен  этносты,  тіл  мен  танымды  адаммен 

байланыстырып  зерттеуде  интеграциялық  жаңа  үрдістегі  ғылым  салаларының 

тууына  ықпал  етті.  Антрополингвистиканың  негізі  В.Гумбольдт [3:68-86], 

Ф.Боас,  Э.Сепир,  Б.Л.Уорф,  Ф.де  Соссюр,  Ф.И.Буслаев,  А.А.Потебня  т.б. 

[10:597-598] 

еңбектерінен 

басталып, 

В.Г.Колшанский, 

В.Н.Телия, 

Ю.С.Степанов, Л.Вайсгербер т.б. зерттеулерінде ары қарай дамытылды. 

В.  Гумбольдт  тілді  тек  адамдардың  қарым-қатынас  құралы  ғана  емес, 

ойлаудың  аса  қажетті  шарты  екенін  айтқан.  Оның  пікірінше,  ақыл-ой  тек 

рухани  əрекеттің  жемісі,  ол  сезімдік  қабылдау  арқылы  түсінілетін  құбылыс. 

Адамдағы  ішкі  ойлау  процесі  дегеннің  өзі  тілдің  көмегімен  жүзеге  асады.  Тіл 

ойлауды ұйымдастыратын құрал болып табылады. Тіл адам ойының танымдық 

əрекетін, бағыты мен мазмұнын анықтайды. Тілде заттың, құбылыстың тікелей 

бейнесі  емес,  адамның  субъективті  жан  дүниесінің,  сезімі  мен  түйсігінің 

қабылдауынан өткен, қалыптасқан бейнелері қолданылады. [3:78].  

Адамның  ойлау  қабілетінің  осындай  ерекшелігі  туралы  В.Гумбольдт 

ілімінен  кейін  Еуропа  мен  Америкада  оның  идеясын  байытып,  ары  қарай 

тереңдетті. Американ ғалымдары Э.Сепир мен Б.Уорфтың XX ғасырда жасаған 

«Сепир  –Уорф  болжамы»  деп  аталатын  теориялық  тұжырымы  бойынша, 

сыртқы  əлемді  танып  білу  тəсілдері  мен  ой  жүйесі  тіл  арқылы  анықталады, 

болмыстың  танылу  сипаты  оны  танып  білуші,  субъект  ойлайтын,  қолданатын 

тілге  байланысты.  Адамдар  дүниені  бөлшектеп,  саралап  тани  отырып,  оның 

ұғымын  тудырып  мағынасын  түрлендіреді.  Танымның  объективті  жалпы 

мағыналық  сипаты  жоқ,  физикалық  ұқсас  құбылыстар  тілдің  қатыстылығына 

байланысты əлемде ұқсас көріністердің жасалуына мүмкіндік береді [10:443]. 

Сөйтіп, «Сепир  –Уорф»  болжамынан  В.  Гумбольдтың  тіл  ойлауды 

ұйымдастырушы  құрал,  əрбір  жеке  адам  өзіндік  ерекшелігі  бар  дүниетаным 

иесі деген қағидаларына сүйеніп, оны ары қарай дамытқанын көреміз. 

Қазіргі  кезде  таным  теориясы  негізінде  тілдік  таным  ұғымы  қалыптасты. 

Тілдік  таным  проблемасын  адамның  танымдық  əрекетімен  байланысты 

когнитивтік  тіл  білімі  қарастырады.  Тілдің  коммуникативтік,  когнитивтік, 

эмоционалдық,  метатілдік  қызметтерде  жұмсалуының  негізінде  тілдік  таным 

жатыр.  Тілдің  бұл  сияқты  қызметтер  атқаруы  адамның  дүниені,  болмысты 

танып  білудегі  əрекетінен  барып  туған.  Осы  тұрғыда  когнитивтік  тіл  білімін 

тілдік таным туралы білім деуге болады. 

Адамзаттың  өмір  сүруі,  əрекеті  мен  қызмет  ету  процесінде  дүниені 

айналаны, əлемді, танып білуі, оны қабылдауы туралы ғылым когнитивизм деп 

аталады, оның нысаны адамның ақыл, ой-санасы, соған байланысты менталдық 

процестер.  Танып  білумен,  оған  қатысты  ақиқаттық  процестер  когнитивтік 

немесе  когниция  деп  аталады.  Е.С.Кубрякованың  пікірінше,  когнитивтік  тіл 

Материали за VIII международна научна практична конференция 

 

66 

байланысты: аламан бəйге, ошақ бəйге, айдау ат, құнан жарыс, жорға жарыс, 

көкпар,  ат  омыраулату,  аударыспақ,  қызқуу,  күміс  алу  т.б.,  күрес  түрлері: 

қазақша  күрес,  тауық  күрес,  ырғақ,  ұстау,  шалу,  ілу  т.б.  ашық  даладағы 

ойындар:  соқыртеке,  қызылту,  ақсерек-көксерек,  бестас,  асық,  үштабан, 

құмар,  алакүшік,  ақсүйек,  əйгөлек,  алтыбақан,  əткеншек,  арқан  тарту, 

қашпадоп  т.б.;  үй  ішінде  ойналатын  ойындар:  белбеу  тастау,  ұшты-ұшты, 

білектесу,  көрші,  тоғызқұмалақ,  дойбы,  санамақ,  инемтап  т.б.;  спорт,  ойын 

түрлеріне  байланысты  салт-жоралғы  атаулары,  тұрақты  тіркестер  [ҚТФС], 

мақал-мəтелдер,  жаңылтпаштар  т.б. – бəрі  бұрыннан  келе  жатқан,  халықтық 

сипат  алған  тіл  бірліктері  болып  табылады.  Бұл  сияқты  атаулар  халықтық 

спорт,  ойын  түрлерін  бірнеше  ғасыр  бойы  ұрпақтан-ұрпаққа  жеткізуші  тіл 

құралдары қызметін атқарады. 

Ұлттық  спорт,  ойын-сауық  атауларынан  халықтың  салт-санасы  мен 

дүниетанымындағы түсінігін, өзіндік ерекшелігін көруге болады. 

Қазақ халқында ежелгі салт бойынша, сегіз қырлы, бір сырлы жігіттің бағы 

жанып,  арманы  орындалуы  үшін,  «жеті  қазына»  қажет  деген  түсінік 

қалыптасқан. Этнографиялық деректерде олар былайша таралады: 1) жүйрік ат, 

2) қыран бүркіт, 3) құмай тазы, 4) берен мылтық, 5) өткір кездік, 6) ау – жылым, 

7)  қандыауыз  қақпан.  Қазақта  жеті  қазынаның  бұдан  басқа  да  нұсқалары  бар. 

Солардың  ішінде  жүйрік  ат,  қыран  бүркіт,  құмай  тазы  міндетті  түрде 

қайталанып  отырады,  қалғандары  садақ  (мылтық  орнына),  сұлу  əйел,  ілім-

біліммен ауыстырылып, түрлі нұсқада өзгеріп отырады. «Жеті қазынаның бірі – 

ит» деп, қазақта итті басқалардан бөліп айтады [5:47-48]. 

Жоғарыдағыдай тіл бірліктерінің қай-қайсысы болсын дүниені, болмысты, 

заттар  мен  құбылыстардың  қыр-сырын  жан-жақты  танып  білудің  нəтижесінде 

қалыптасады. Таным арқылы шындық болмыс санада бейнеленеді, объект пен 

субъектінің  əрекеттестік  байланысын  білуге  болады.  Сол  себепті  таным 

шындық  болмысты  танып  білудің  негізі  жəне  басты  шарты  болып  табылады. 

Адамдардың  болмыс  туралы  білігі  мен  түсінігі  танымның  қоғамдық  өмір 

тəжірибесінде дамып, іске асуынан пайда болады. 

Таным теориясы (гносеология гр. гносис таным жəне логос ілім) танымның 

заңдылықтары  мен  мүмкіндіктерін,  шындық  болмысқа  сезім,  түсінік,  ұғым 

сияқты  категориялардың  қарым-қатынасын  зерттейді [9:1330]. Танымның, 

таным  теориясының  қалыптасуында  ХХ  ғасырдың  алғашқы  ширегінде 

этнолингвистикамен  байланысты  Америка  ғалымы  Ф.Боас  жəне  оның 

шəкірттері  негізін  салған  антрополингвистикалық  бағыттың  зор  мəні  болды 

[9:597]. Антрополингвистикалық бағыттың дамуы көне грек заманынан бастау 

алып XVI-XVII ғасырларда  негізі  салынған  антропоцентризм  жайындағы 

көзқараспен байланысты. Антропоцентризмнің (гр. аntropos адам жəне centrum 

орталық) мəні – адамды əлемдегі ең басты тұлға, əлемнің кіндігі деп тану, оның 

жоғарғы  мақсаты  адам,  адамды  деп  түсіну.  Кеңес  дəуірінде  антропоцентризм 

идеалистік теория ретінде қабылданып дамымады. Антропоцентризм негізінде 

«Бъдещето въпроси от света на науката – 2012» • Том 26. Филологични науки 

 

39

су; виконання досліджень у галузі лінгвістики та методики викладання іноземних 

мов; взаємодія з віддаленими комунікантами. 

Знання,  отримані  в  результаті  використання  телекомунікаційних 

технологій  будуть  якісно  відрізнятись  від  знань,  які  дають  класичні 

університетські курси. Спілкуючись по електронній пошті, студенти не тільки 

покращують  знання  іноземної  мови,  а  й  отримують  навички  міжнародного 

спілкування, співпраці, що виводить їх на більш високий якісних рівень. 

 

Література: 

1.  В.И.  Ильин  Интернет-технологии  в  Вузе //Высшие  образование  в  Рос-

сии, 2005, №8, с. 157-159 

2.  Р.С.  Гуревич,  М.Ю.  Академія.  Інформаційно-телекомунікаційні  технології  у 

наукових дослідженнях – Вінниця: ООО «Планер» 2005 – ст. 366-368 

3. Халяпина Л.П. Методическая система формирования поликультурной языко-

вой личности посредством Интернет – коммуникации в процессе обучения Иностран-

ным Языкам: Автореф. Дис. Докт. Пед. Наук: 13.00.02 – С – Пб. 2006 – 47 ст. 

*124047* 

жүктеу/скачать 1,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: