ІІІ ТАРАУ Еуразия мен түркі мемлекеттерінің даму болашағы кемелері мен айлақсыз порттары да болды. Түйелер – даланың желкенді соғыс
кемесі, ал жылқылар – көп ескекті қайықтар ретінде саналса, керуен сарайлар
жазирадағы аралық – дала порттары ретінде қабылданды, ал құрғақ айдынның
соңғы табан тірер жеріндегі – «сахараның» бұйра құм толқындары «егілген
жердің» көкорай шалғын жиегіне келіп соғылады. Теңізді арылы-берілі
бораздаған желкенді кемелердің орнына, далаға айқұш-ұйқыш із қалдырған
тұяқты жануар жылқылар құрғақтағы кемелер тәрізді, сол уақыттың негізгі
мініс көлігі саналды. Олар осыдан 1500 жыл бұрын пайда болып, тіршілігін
жандандырған жекелеген өркениеттерді өз ара байланыстырды. Оның өзінде де
осал және әлсіз дәрежеде, нақтылап айтқанда, арадағы қатынастар деңгейінің
көлемінде ғана байланыстырды.
Өздеріңіз көріп отырғандай, Бабырдың Ферғанасы (Бабыр өз жорығын
Ферғанадан бастап, арада 22 жыл өткенде Үндістанды жаулап алды және осы
жерден Ұлы Моғол империясының негізін қалады – Дж.Ф.) әлемнің орталығы
атанса, түркілер де тап сол Бабырдың уақытында үлкен ұлттар ордасының
орталығы ретінде танылды.
Әлемнің түркіорталықтандырылған тарихы (
Turkic-serıtred history of world ) ең соңғы рет ұлы батысшыл осман түркі, президент Мұстафа Кемел
Ататүріктің кезінде жарияланды.
Бұл өз отандастарының адамгершілік рухын көтерудің ең жарқын әдісі,
тіпті шын мәніндегі тарихи ішкі түйсігінің айқын үлгісі болып табылды.
Христиандық дәуірдің IV ғасырынан бастап, ұлы даладан үндіеуропалық
халықтардың ең соңғы адамы қуылғанға, яғни XVII ғасырына дейін, Османдар,
Сефевидтер және Тимуридтер, тиісінше Кіші Азия, Иран және Индиядағы
түркі әулеттерінің құлағанын көрген, «Васко-да Гамаға дейінгі» өркениетінің
белдеуін өздерінде ұстаған сол уақыттағы түркі тілдес халықтар шындығында
да
