Оқулық «Желілік және жүйелік әкімшілендіру»

Әр жұмыс орнын, оның ішінде ақпараттандырудың техникалық 
құралдары негізінде қалыптастыру эргономика талаптарына сəйкес 
жүргізу қажет. Эргономика –жоғары өнімділік еңбектің оңтайлы 
жəне қауіпсіз жағдайларын құру мақсатында адам мен машинаның 
өзара əрекеттесу процессін анықтайтын ғылым. 
Ақпараттандырудың техникалық құралдары жұмыс үстелінде 
орналасады. 
Үстел 
құрылымы 
пайдаланатын 
техникалық 
құралдардың 
кешені 
олардың 
саны 
мен 
құрылымдық 
ерекшеліктерін (ДК көлемі, пернетақта, принтер) есепке алумен, 
сондай-ақ орындайтын жұмыстың маңызына қарай үстел үстінде 
оңтайлы орналасуы. 
Техникалық құралдардан басқа жұмыс үстелінде құжаттар да 
орналасуы керек, жазба жұмыстарын да жүргізу керек, сондақтан 
тұрақты пайдаланатын заттар мен монитор экраны көзден бірдей 
арақашықтықта орналасуы керек. 
Жұмыс үсті мынадай минималды көлемде болады: үстел 
тақтайы — 500 мм; белгілерді орналасатыру үшін бос алаң — 
100 200 мм; сызба-графикалық жұмыстар үшін жазықтық —
450 650 мм. 
Жұмыс үстелініе нысанын орындалатын жұмыстардың 
маңызына қарай таңдау қажет. Ол тікбұрышты болуы мүмкін, 
жұмыстағы оператор үшін ойығы, ендеу немесе басқа 
ақпараттандыру құралдары үшін бет болады. 
Үстелдің жұмыс бетінің биіктігі ересек пайдаланушылар үшін 
680 ... 800 мм шегінде реттелуі керек; осындай мүмкіндік жоқ болса, 
жұмыс 
үстелінің 
биіктігі 
отандық 
антропометрикалық 
сипаттамаларға сəйкес 725 мм құрау керек. Бұл ретте, монитор 
экраны көздердің деңгейінен 28 см төмен орналасуы қажет. 
Жұмыс үстелінің биіктігі 600 мм артық, ені 500 мм кем болмауы 
керек, тізелер деңгейінің тереңдігі 450 мм кем емес, жəне созылған 
аяқтар үшін 650 мм кем емес аяқтар үшін кеңістігі болуы керек. 
Мəтінді құжаттармен жұмыс істеген кезіе жұмыс орны оларды 
орналастыру 
үшін 
жеңіл 
тасымалданатын 
пюпитрмен 
жабдықталғаны жөн. Жұмыс орны тұрып тұру жағдайында 
ұйымдастыру кезінде, мысалы құрамына ДК, бағдарламлық басқару 
станоктары, роботтау мен технологиялық кешендер, иілгіш 
автоматтандырылған өндіріс, басқарудың диспетчерлік путьттары 
кіретін, технологиялық жабдықтауда мыналарды қарастырған 
дұрыс: 
337 

■
Оператор адамның тұру орны үшін шығыңқы жабдықтар 
бөліктерін ескерумен 850 мм кем емес тереңдіктегі кеңістік; 
■
Табандар үшін тереңдігі мен биіктігі 150 мм жəне ені 530 мм кем 
емес кеңістік; 
■
Экранның оңтайлы көрінуін қамтамасыз ететін ақпаратты енгізу- 
шығару құрылғысын позициялау; 
■
Моторлық алаңда қолмен басқаруға органның жетуі: биіктігі 900 
... 1 300 мм, тереңдігі 400 ... 500 мм; 
■
Көріп қадағалаудың ыңғайын қамтамасыз ететін жұмыс 
орнындағы ДК экранының орналасуы, оператордың қолайлы 
көру сызығынан ±30° тік бұрыш жазықтықта, сондай-ақ негізгі 
өндірістік операцияларды орындаумен бірге (роботталған 
технологиялық кешендердің жəне т.б. қызмет көрсету кезінде 
бағдарламалық басқарумен станоктарда өңдеу аясын қадағалау) 
ДК ыңғайлы пайдалану (технологиялық процесстің негізгі 
параметрлерін түзету кезінде ақпаратты енгізу-шығару). 
Мектеп алды жастағы балалар үшін ДК негізінде ойын 
кешенлерін 
қондыратын 
орын-жай 
бір 
орындықтармен 
жабдықталғаны дұрыс, 
Ойын кешендері үстелдің бңр орындық құрылымы екі бөліктен 
немесе бір-біріне біріктірілген үстелден жасалады: үстелдің бұр 
жағында 
бейнемонитор, 
басқа 
жағында 
– 
пернетақта 
орналастрылады. 
ДК 
визуалды 
эргономикалық 
параметрлері 
қауіпсіздік 
параметрлері болып табылады, жəне оларды дұрыс пайдаланбау, 
пайдаланушының денсаулығы нашар əсерін тигізеді. Ең негізгі 
параметрлердің бірі –тік, немесе кадрлы, ұңғылы жиілігі (жағалану 
жиілігі) 
болып 
табылады, 
оның 
қалаулы 
масималды 
ажыратымдылық режимі 85 Гц төмен болмауы керек, максималды 
ажыратымдылығы болуы керек. Бұл əсіресе графикалық 
пакеттермен жұмыс істегенде маңызды. 
Монитор экранының көлемін эргономикалық талаптарды 
ескерумен тағдаған жөн. Егер бұрындары стандарт экранының 
диагоналі 14 дюйм болса, қазіргі заманда 17- жəне 19-дюймді 
мониторлар кеңінен таралған. 
Ақпараттандырудың техникалық құралдар кешенінде принтер 
орналастыру эргономика жəне қауіпсіздік талаптарына сəйкес 
болғаны жөн. 
338 

Осы талаптарды қамтамасыз ету үшін еденнен 700 мм биіктікте принтерді 
жазық көлденең үстіне орнатылады, бұл кезде оның айналасында ыңғайлы 
жұмыс жəне техникалық қызмет көрсету үшін бос кеңістік болғаны жөн. 
Осы ретте, желі кебелінің айыры резеткеден жеңіл ажыратылады. 
Принтердің қызмет мерзімінің қысқаруына жол ермеу үшін оны терезе мен 
есік, конционерлер қасына, вибрациясы жоғарылаған жерлерде, желілік, 
электромагнитті жəне радиожиілікті кедергілердің, сондай-ақ ДК жүйе 
блогының жоғары деңгей жерлерінде орнатуға болмайды. 

жүктеу/скачать 7,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: