Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53

жүктеу/скачать 11,51 Mb.

Pdf көрінісі

бет	200/292
Дата	06.10.2023
өлшемі	11,51 Mb.
	#113253
түрі	Оқулық

1 ... 196 197 198 199 200 201 202 203 ... 292

Байланысты:
tokpanov-kartografia

9.7 сурет.

9.6 сурет
.
Беткейлердің негізгі түрлерінің жазықтықта горизонтальдармен
кескінделу ерекшеліктері
Жер бедеренің иілу сызықтары табиғатта көбінесе көлбеу не-
месе иілген күйде болады. Күрделі емесе беткейлердің үйлесуі
нəтижесінде жер бедерінің қарапайым пішіндері түзіледі. Олардың
қатарына жергілікті жердің көтеріңкі пішіндері
төбелер, жолдар,
кемелер мен жылғалар, сайлар, шұңқырлар
сияқты жер бедерінің
теріс пішіндері жатады.
Беткейлері көлбеу немесе тік болатын жер бедерінің күмбез
тəрізді пішіні
тау
деп аталады. Тау беткейлерінің тегістеліп
өзін қоршаған жазықтарға ұласатын бөлігі
етегі
деп атала-
ды. Төбелер сияқты таулар да горизонтальдармен кескінделіп,
созылған бағыттары сыртқа қарай бағытталған бергштрихтармен
белгіленеді.
Біршама көлбеу немесе тік болып келетін тұйықталған
беткейлермен шектелген шұңқыр
ойыс
деп аталады. Таулар
сияқты ойыстар да тұйықталған горизонтальдармен кескінделеді.

339
Бірақ, таудан айырмашылығы бергштрихтар сыртқа емес ішке
бағытталады. Суайрық сызығында бір-бірімен түйілісетін белгілі
бағытқа созылған тау тізбегін
жота
деп атайды. Жоталар
∪
тəріз
тұйықталған белгілі бір бағытқа созылып жатқан горизонтальдар
жүйесімен кескінделеді.
Жылға
мен
сайлар
сияқты аңғарларда су айрық сызықтардың
етегіне қарай біртіндеп аласаратын екі беткейден тұратын белгілі
бір бағытқа созылған тау аралық иін болып табылады.Аңғарлар
да
∪
тəрізді горизонтальдар жүйесімен кескінделеді [9.7-сурет].
9.7 сурет.

Жер бедері элементтерінің ірі масштабты карталарда
кескінделу ерекшеліктері

жүктеу/скачать 11,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 196 197 198 199 200 201 202 203 ... 292