Асқазанның рентгенанатомиясы.
Асқазанның тірі адамдарда бұлшықеттік
кабығынын жиы рылуы на және тамақпен
толық толуына байланысты орналасу орны
мен сырткы пішіні өте өзгермелі келеді. Сон-
дыктан, тірі адам асказанының даму белгі-
леріне және типологиялык түр ерекшелікте-
ріне байланы сты 3 типті рентген түрлері
ажыратылады.
-Адам денесінің брахиморфты түрінде ас-
қазаннын сырткы пішіні “мүйізтүрінде” кез-
деседі ( №43—А, 43-В суретгерді қараныз).
-Мезаморфты типті адамдарда, асқазан-
н ы ң сы ртқы р ен т ген о л о ги ял ы к сыртқы
1-hepar
2-sp h in cter
pylorici
3-fundus
ventriculi
43-B сурет. А ск азан н ы ң рентген көрінісі. (А. А. И дрисов б ой ы н ш а)
пішіні “қармақ” тәрізденіп келген. Рентге-
нологиялық асқазанның мұндай түрінде, ас-
казанның денесі вертикалді жағдайда орна-
ласып, төменгі пилорикалык бөлігі шұгыл
бұрыш кұрап, омыртқа бағанасының он жа-
ғында өрлеме бағытта орналаскан.
-А дам дарды ң д о л и х о м о р ф ты типті
түрінде, а сқ а зан н ы ң р ен тген о л о ги ял ы к
сыртқы пішіні “шұлық” тәрізденіп келген.
Жіңішке ішек
Жіңішке ішек,
intestinum tenue,
ас корыту
жүйесі мүшелерінің ішіндегі асказан мен ток
іш ектің аралығында орналаскан ең ұзын
бөлігі ( №44, 45 сурет). Жіңішке ішектің ұзын-
дығы 2,2-4,4 м., ерлерде ұзындау әйелдерге
Караганда, өлген адамдарда (мәйітгерде) ұзын-
дығы 5-6 м-ге жетеді.
Жіңішке ішек топографиялық орналасуы-
на және атқаратын кызметіне карай шартты
түрде: он екі елі ішекке, аш және мықын ішек-
терге бөлінеді.
Он екі елі ішек
Он екі елі ішек,
duodenum,
жіңішке ішектің
бастапқы бөлігі. Ұзындыгы тірі адамдарда 17-
21 см, мәйіттерде 25-30 см. Сырткы пішіні
өзгермелі болып келеді. Топографиялық ор-
1. О ң өкпе
1. Pulm o dext
2. К өкет
2. Diaphragm a
10
3. Бауы рды ң о рактәрізді
3. Lig. falciforme hepatic
байламы
4. Jejunum
4. Аш іш ек
5. Plica iliocaecalis
5. М ы к ы н -со к ы р іш ек
6. M esoappendix
11
катпары
7. Appendix vermiformis
6. Құртгәрізді өсіндінін
8. Ileum
12
ш аж ы ркай ы
9. C aecum
7. Құртгәрізді өсінді
10. Pericardium
8. М ы кы н іш ек
11. Proc.xiphoideus
9. С о к ы р іш ек
12. Arcus costalis
13
10. Ж үреккап
13. Lobus sin.hepatis
11. С ем сертәрізді өсінді
14. G aster
12. Қ абы рға доғасы
15. C olon
13. Бауы рды н сол үлесі
16. Flexura
14
14. А сказан
duodenojejunalis
15. К ел д ен ен ж иек іш ек
17. Plica duodenalis inf.
16. О н екі елі аш іш ек иілімі
18. M esenterium
15
17. О н екі елі іш ектің төм енгі
19. Ren sin.
катпары
20. C o lo n descendens
16
18. Ж ін іш к е іш ек
21. A. iliaca com m unis sin.
ш аж ы ркай ы
22. Prom ontorium
17
19. С ол бүйрек
23. M esocolon
20. Төм ендеген ж иек іш ек
sigmoideum
21. С о л ж ақ ж алпы м ы кы н
24. C olon sigmoideum
18
іш ек артериялары
25. Rectum
22. М үйіс
26. Jejunum
19
23. С и гм атэрізді ж и ек
27. Peritoneum parietale
іш ектің ш аж ы ркай ы
28. M esocolon transversum
24. С игм атәрізді ж и е к іш ек
29. Plica duodenalis sup.
25. Т ік іш ек
30. Rec. duodenalis sup.
26. А ш іш ек
31. Rec. retroduodenalis
20
27. П ариетальді іш астар
sup.
28. К ел д ен ен ж и ек іш ектін
32. Taenia libera colonis
ш аж ы ркай ы
ascendentis
29. О н екі елі іш ектін
33. Valva ileocaecalis
21
жоғарғы катпары
34. Frenulum valvae
30. О н екі елі іш ектін
ileocaecalis
калтасы
35. Ostium appendices
22
31. Он екі елі іш ектін а рткы
vermiformis
жоғарғы калтасы
36. A. ileocolica
23
32. Ж оғары лаған ж иек
37. Appendix vermiformis
іш ектің бо с таспасы
et a. append icularis
33. М ы к ы н -со к ы р іш ек
38. C olon ascendens
24
какпағы
34. М ы к ы н -со к ы р іш ек
как п ағы н ы н ж үгенш ігі
25
35. Қ ұртгәріэді өсін дін ін
тесігі
36. М ы қ ы н -ж и е к артери ясы
37. Құртгэріэді өсінді ж ән е
кұрттәріэді өсін дін ін
артериясы
38. Ж оғары лаған ж и ек іш ек
Іш қуысы. Ш ажырқай көрінетіндей жіңішке ішек шетке ығыстырылған.
28
29
30
31
17
Он екі елі ішек және аш ішек иілімдері.
Мықын және сокыр ішектерінің қақпағы (алдынгы корініс)
Соқыр ішек және мықын ішектің терминалді бөлігі ашылып
көрсетілген.
наласуына қарай: жоғарғы, төмендеген, го-
ризонталді (төм енгі) ж ән е ж оғары лаған
бөліктерге бөлінеді.
Он екі елі ішектің сыртқы пішініне және
орналасуына қарай үш түрі ажыратылады:
- “Тағатәрізді” түрінде он екі елі ішектің
барлық бөліктері сақталған.
- “Ілмектәрізді” иіліп орналасқан түрі он
екі елі ішек иіндерінің іщғыл иіліп орналас-
қан жағдайда байқалады. Он екі елі ішектін
сыртқы піш інінін бұл түрінде төмендеген
және жоғарылаған бөліктері сақталады.
- “Иілген ілмектәрізді”.-түрінде он екі елі
ішектің жоғарғы және төменгі горизонталді
бөліктері сақталады. Он екі елі ішектің сырт
кы пішінінін озгермелі және қозғалмалы бо-
лып келуі сыртқы бетін жауып орналасқан
ф иксациялы қ ішастардың жалғамаларына
және дамуына тәуелді.
Он екі елі ішектің дамуына жэне орнала
суына қарай 3 варианты ажыратылады:
-“Situs inversus partialis duodeni”,
он екі елі
ішектің қалыпты жағдайда орналасуы.
Duodenum mobile
” он екі елі ішектің бұл
түрінде ұзындау келіп қозғалмалы орналасады.
~‘4nversio duodeni
” , бұл жағдайда он екі елі
ішектің төмендеген бөлігі томен қарай, одан
|