Xxii республикалық студенттер мен жас ғалымдардың ғылыми конференция материалдары


жылқы сөзіне мынадай түсініктеме берілген:  ЖЫЛҚЫ з а т.  Төрт түлік малдың көлік үшін пайдаланылатын тақ тұяқты



Pdf көрінісі
бет142/267
Дата18.10.2023
өлшемі8,13 Mb.
#117865
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   267
Байланысты:
Сборник материалов конференции (продолжение)

жылқы
сөзіне мынадай түсініктеме берілген: 
ЖЫЛҚЫ з а т. 
Төрт түлік малдың көлік үшін пайдаланылатын тақ тұяқты 
түрі

Әрине жылқының лексикалық мағынасы толық ашылған, 
төрт түлік, тақ 
тұяқты
деген семалар лексикалық мағынасын жеткілікті дәрежеде беріп тұр. Басқа 
ұлттың тілі, мәдениеті үшін бұл түсіндірме, бәлкім, дұрыс та шығар, ал мәдени мәнділікке 
байланысты ақпарат қазақ тілінің сөздігі үшін толық болмай тұр. Өйткені жылқы сүтінен 


305 
жасалатын қымыз – қазақ мәдениетінде астың асылы, ардақтысы. Сондай-ақ жылқының 
қазы-қарта, жал-жаясы да астың ең сыйлысы. Олай болса, 
жылқы
сөзінің мәдени 
семантикасына қатысты негізгі ақпараттар дефиницияда мүмкіндігінше қамтылуға тиіс.
Мысалы: ЖЫЛҚЫ з а т. 
Көлік үшін, еті, сүті тағам үшін пайдаланылатын 
төрт түліктің тақ тұяқты түрі
деген нұсқада беру тілдік семантиканы әрі мәдени 
семантиканы қамти түсер еді.[3]
Егер сөз мағынасының құрылымы денотаттық және сигнификаттық екі деңгейден 
тұратынын ескерсек, мәдени семантиканың сигнификаттық компоненттен орын тепкені 
байқалады. Халық тілінде кездесетін, этномәдени танымның мифологиялық санамен 
байланысын көрсететін фразеологизмдер мен паремологизмдердің өзі сақталғанмен, 
прототиптарі, архетиптері көмескіленіп, жоғала бастады. Мәселенің қиындайтыны да осы 
арада. Сөзқолданыста қате-кемшіліктердің жиі кездесетін, сөз мәдениетіндегі қауіпті 
аймақтың бірі осы тұста деуге болады. Өйткені этномәдени лексиканың мән-мағынасын 
жете түсінбегендіктен, мәдени семантикаға қайшы келетін сөз қолданыстар жиі кездесе 
бастағаны байқалады. Мысалы, газет бетінен қайсыбір мектепте эстетикалық тәрбие 
мақсатында 
үкілі қыз
байқауын өткізгені жайында айтылған. Ал шынында 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   267




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет