51
Сондықтан көпшілік алдында жауапты сөз сөйлеуге дейін кері байланыс
кезінде өздерін конструктивті ұстайтын мұғалімнің, ата-аналардың немесе бір-
екі сыныптастардың алдында өз баяндамасын алдын ала дайындау қажет [12].
Сұрақтарға қалай жауап беру керек?
Ең басты жағдайда егер аудиторияда баяндамашы сөз сөйлегеннен кейін
сұрақтар қойылса – бұл жақсы. Демек, сөйлеушінің тақырыбы тыңдаушыларды
«қызықтырды», ол олар үшін өзекті, қызықты болды және олар кейбір сәттерді
нақтылағысы келеді.
Аудиторияның сұрақтарына жауап берудің бірнеше қағидасы бар.
Сұраққа жауап – бұл көбінесе диалог. Иә, қазылар алқасы қандай да бір
сөйлеушінің дайындық деңгейіне байланысты әр түрлі сұрақтар қоя алады.
Бастауыш сыныптарда – өз тақырыбын түсіну деңгейін анықтауға бағытталған
сұрақтар, орта сыныптарда – қандай да бір аспектісі бойынша өз ұстанымын
анықтайтын сұрақтар, жоғарғы сыныптарда – жұмыс нәтижелерін
күмәнданатын және сөйлеушіні өз ұстанымын қорғауға итермелеуге
бағытталған сұрақтар.
Бұл жағдайда да – сұраққа жауап диалогты білдіреді:
сөйлеушіге сұрақ
қойған адамның не білгісі келетінін түсіну керек (қазылар алқасының
мүшелерінен немесе сол сөйлеушілердің ішінен маңызды емес) және осы
сауалға сәйкес жауап беру керек. Жалпы, конференция өз мәні бойынша – бұл
әртүрлі идеялар,
пікірлер, көзқарастар және т. б. – ғылым мен қоғамды
жақсарта алатындардың барлығы талқыланатын диалог алаңы болып табылады.
Егер сұрақ қойылса,
оны қойған адамға ғана емес, барлық аудиторияға
жауап беру керек. Сұрақты нақты ол адам емес,
аудитория атынан сол адам
қойып отырғанын түсіну маңызды. Адамдардың көпшілігі дәл сондай сұрақ
қойғысы келген болуы мүмкін, бірақ біреу олардан бұрын қойып отыр.
Сондықтан қойылған сұраққа жауап бергенде сұрақ қойған адамға емес, залда
отырған барлық адамға жауап беру керек: сіз аудиторияны үнемі көру аясында
ұстауға тырысуыңыз керек, себебі адамдардың бет әлпеті мен реакцияларынан
жауаптың барлығына қаншалықты түсінікті болғанын түсінесіз.
Егер сөз сөйлеу мәтінінде бұрын жауап берілген сұрақ қойылса, «Мен бұл
туралы айтқанмын!» деп айтуға болмайды. Сұраққа жауап беру керек:
Достарыңызбен бөлісу: