1 Өзін-өзі бағалауды қалыптастыратын бірнеше маңызды факторлар бар

Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті 
ОБӨЖ №1 
Тақырып: Дене шынықтыру пәні бойынша формативтік бағалаудың 
мысалдарын көрсету 
Тексерген:Хакимова З.А. 
Орындаған:ДШжС-207
студенті:Ақжігіт.А
Ақтөбе 2024 

Жоспар: 
1.Өзін өзі бағалаудың қалыптастырушы бірнеше факторлар
2.Өзін-өзі бағалау құрлымы 
3.Өзін-өзі тәрбиелеу өзін-өзі бағалаудан басталады 
Қолданылған әдебиеттер тізімі: 
1.
https://qazdauiri.kz/news/bilim-berudegi-bagalaudyn-zana-zuiesi 
2.
http://sc0007.atbasar.aqmoedu.kz/news/open/id-14941 
3.
https://infolesson.kz/dene-shyny%D2%9Btyru-p%D3%99n%D1%96-bojynsha-
o%D2%9Bu-zhet%D1%96st%D1%96kter%D1%96n-ba%D2%93alau-
t%D3%99s%D1%96lder%D1%96-men-o%D2%9Bytu-model%D1%96n-saraptau-
4667475.html 

1)Өзін-өзі бағалауды қалыптастыратын бірнеше маңызды факторлар 
бар: 
1.
Отбасы және тәрбиелеу:
Баланың өзін-өзі бағалауы негізінен оның ата-анасына алған 
тәрбиесіне байланысты. Қолдау, мақұлдау, сын немесе шектеулер 
баланың өзін қабылдауына әсер етеді. 
2.
Қоршаған орта: 
Мектеп, достар, жұмыс және әлеуметтік орта адамның өзін бағалауда 
маңызды рөл атқарады. Мақтау мен сын, салыстырулар адамға әсер етуі 
мүмкін. 
3.
Жеке жетістіктер мен сәтсіздіктер: 
Адамның өткен тәжірибелері, яғни жетістіктері мен сәтсіздіктері оның өзіне 
деген сенімділігіне ықпал етеді. Жетістіктер көбіне өз-өзіне сенімділікті 
арттырады, ал сәтсіздіктер кейде сенімсіздік тудыруы мүмкін. 
4. 
Мақсаттар мен құндылықтар: 
Адамның өз алдына қойған мақсаттары және құндылықтар жүйесі де өзін 
бағалауда маңызды рөл атқарады. Жеке мақсаттарына жету деңгейі өзін 
бағалауға тікелей әсер етеді. 
5.
Денсаулық пен сыртқы келбет:
Денсаулық жағдайы мен сыртқы келбетке қанағаттану да өзін-өзі бағалауға 
әсер ететін факторлар қатарында. 
6.
Мәдениет пен қоғам: 
Әртүрлі мәдениеттерде өзін-өзі бағалау стандарттары әртүрлі болуы мүмкін. 
Қоғамдық көзқарастар, дәстүрлер мен нормалар өзін-өзі қабылдауға ықпал 
етеді. 

2)Өзін-өзі бағалаудың құрылымы бірнеше негізгі компоненттерден 
тұрады: 
 
1.
Когнитивті компонент (танымдық): 
Бұл адамның өз қабілеттері, қасиеттері, мінез-құлқы туралы ойлары 
мен сенімдері. Адам өз мүмкіндіктерін, күшті және әлсіз жақтарын 
таниды, түсінеді. Танымдық компонент адам өзіне қандай баға 
беретінін анықтайды. 
2.
Эмоционалды компонент: 
Бұл адамның өзіне деген эмоционалдық қатынасы. Адам өзіне қанағаттанған 
немесе қанағаттанбаған сезімдер арқылы өзін бағалайды. Бұл компонент 
адамда өзін жақсы көру, өзіне сенім арту немесе өзін-өзі сынау және төмен 
бағалау сияқты сезімдер тудырады. 
3.
Мотивациялық компонент: 
Өзін-өзі бағалау адамның әрекеттері мен мінез-құлқына әсер етеді. Жоғары 
өзін-өзі бағалау адамды алға ұмтылуға, жаңа биіктерге жетуге 
ынталандырады, ал төмен өзін-өзі бағалау кейде әрекетсіздікке, сенімсіздікке 
әкелуі мүмкін. 
4.
Әлеуметтік компонент: 
Адамның өзін басқалардың көзімен көруі және қоршаған ортаның әсерінен 
өзіне баға беруі. Әлеуметтік салыстыру және басқа адамдардың бағалауы да 
өзін-өзі бағалаудың маңызды бөлігі болып табылады. 
5.
Моральдық компонент: 
Адамның өз әрекеттерін моральдық және этикалық тұрғыдан бағалауы. Бұл 
компонентте адам өз мінез-құлқын қоғамның құндылықтарымен және 
нормаларымен салыстырады. 
3)Өзін-өзі тәрбиелеу өзін-өзі бағалаудан басталады 
Иә, өзін-өзі тәрбиелеу көбінесе өзін-өзі бағалаудан басталады. Өзін-өзі 
тәрбиелеу – адамның өз мінез-құлқын, әдеттерін және өмірлік ұстанымдарын 

өзгертуге немесе жетілдіруге бағытталған саналы әрекет. Бұл үдеріс өзін-өзі 
бағалаудың негізінде басталады, себебі адам өз-өзіне сыни көзқараспен 
қарап, қандай жақтарын жақсартуға болатынын түсінеді. 
 
Өзін-өзі тәрбиелеу өзін-өзі бағалаумен келесі жолдар арқылы 
байланысады: 
 
1.Таным және рефлексия: 
 
Өзін-өзі бағалағанда адам өз күшті және әлсіз жақтарын, жетістіктерін 
және кемшіліктерін байқай бастайды. Осылайша, ол өзіне не нәрсені 
өзгерту қажет екенін анықтап, өзін-өзі тәрбиелеуге қадам жасайды. 
2.Мақсат қою: 
Өзін-өзі бағалау арқылы адам болашақта қандай қасиеттерін дамытқысы 
келетінін немесе қандай әдеттерден арылғысы келетінін анықтайды. Мақсат 
қою өзін-өзі тәрбиелеудің басты қадамы. 
3.Өзіндік мотивация: 
 
Жоғары өзін-өзі бағалау адамды өзіне сенуге, алға ұмтылуға және дамуға 
ынталандырады. Керісінше, төмен өзін-өзі бағалау адамды өзгерістерден бас 
тартуға немесе өзін-өзі сынауға алып келуі мүмкін. 
 
4.Жеке жауапкершілік: 
 
Өзін-өзі бағалау арқылы адам өзінің әрекеттері үшін жауапкершілік ала 
бастайды. Өзінің мінез-құлқына сыни тұрғыдан қарап, жауапкершілікті 
сезіну өзін-өзі тәрбиелеудің маңызды аспектісі болып табылады. 
Сонымен, өзін-өзі тәрбиелеудің тиімділігі адамның өзіне деген көзқарасына, 
өзін қалай бағалайтынына тікелей байланысты.