Бағдарламасы Нысан пму ұС 18. 2/07 Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 249,22 Kb. Pdf көрінісі
|
ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ 050119 Шет тілі; ағылшын филологиясы Сырттай кәсіби оқыту студенттеріне арналған
№ Пән тақырыбының атаулары Сағат саны Дәріс.
Тәж Зерт.
СӨЖ 1
Кіріспе. Экологияның ғылым саласы ретіндегі анықтамасы. Экологияның мақсаты, міндеттері және зерттеу әдістері. Экологиялық білімдердің қалыптасуы мен дамуының қысқаша тарихы. Экологияның бөлімдері: аутэкология, демэкология, синэкология, глобалдық экология. Экологияның өзге ғылым салаларымен өзара байланыстылығы. Экологияның практикалық міндет-терді шешудегі рөлі. Экологиялық проблемалар, олардың осы заманғы экономикалық және саяси үрдістердегі алатын орны мен рөлі. “Тұрақты даму” ұғымына анықтама және тұрақты даму тұжырымдамасын іске асырудағы экологияның рөлі. Экология – табиғатты қорғау мен табиғатты ұтымды пайдаланудың теориялық негізі. 1 5
Жалпы экология негіздері. Дара организмдер экологиясы – аутэкология. Биологиялық жүйелердің ұйымдастырылу деңгейлері. Организм және оның тіршілік ету жағдайлары. Экологиялық факторлар және олардың классификациясы. Антропогендік фактордың әсерінің өзіндік ерекше-ліктері. Ю.Либихтың минимум заңы. В.Шелфордтың толерантылық заңы. Толеранттық диапазоны. Стенобио-ттық және эврибионттық организмдер. Организмдердің тіршілігі үшін негізгі абиотикалық факторлардың экология-лық мәні. Қоршаған ортаның экологиялық сыйымдылығы. Негізігі тіршілік орталары, олардың сипаттамалары. 1 1
2.1 Популяциялық экология-дем-экология. Популяциялар экологиясы -демэкология Популяция туралы түсінік. Популяцияның статикалық сипаттамалары: популяцияның саны (тығыздығы) және биомассасы, жастық және жыныстық құрамы. Организмдердің кеңістікте орналасу, орналасудың негізгі типтері: кездейсоқ, біркелкі, топтасып орналасу. Олли принципі. Популяция-ның динамикалық сипаттамалары: туылымы, өлім-жітімі, тірі қалу қисық сызықтары, өсуі жылдамдығы. Популяция санының экспотенциалдық және логистикалық өсуі. Популяция санының реттелуі. Популяция тығыздығына тәуелді және тәуелсіз факторлар. Популяция – түрдің тіршілік ету формасы, популяцияның негізгі критерийлері. 5 2.2
Қауымдастық экологиясы-син-экология. Қауымдастықтар экология-сы – синэкология. Биоценоз, биогеоценоз, экожүйе туралы түсінік. Экожүйедегі түраралық байланыстардың негізгі формалары (нейтрализм, комменсализм, протоко-операция, мутуализм, 5
жыртқыштық, паразитизм). Түр аралық бәсекелестік – қауымдастықтың түрлік құрылымын сақтаушы негізгі механизмдердің бірі. Г.Ф. Гаузенің бәсекелестік арқылы жою принципі. Экологиялық қуыс: потенциалдық және іске асырылған экологиялық қуыс. Экожүйедегі энергия ағыны және химиялық элементтердің айналымы. Негізгі биогендік элементтердің экожүйедегі айналымы. 2.3
Қауымдастық экологиясы-син-экология. Термодинамиканың бірінші және екінші бастамалары. Линдеман-ның энергия тасымалының 1% және 10% ережелері. Биоценоздың трофикалық құрылымы (продуценттер, консументтер, редуценттер). Қоректік тізбектер және трофикалық деңгейлер, қоректік торлар. Экологиялық пирамидалар (сандар, биомасса, энергия пирамидасы). Экожүйелердің өнімділігі (бастапқы және туындаушы өнім). Экожүйелердің табиғи дамуы: бастапқы және қайталанған сукцес-сиялар. Экожүйелердің біртұ- тастығы және тұрақтылығы, экожүйелердің тұрақтылық механизмдері. Табиғи экожүелердің тұрақтылық критерий- лері және тұрақтылығының негізгі көрсеткіштері. Экожүйелердің орта түзушілік рөлі және бұзылған экожүйелерді қалпына келтіру. 5 3 Биосфера және оның ресурстары. Биосфера және оның тұрақтылығы Биосфера тұжырымдамасының қалып-тасуы. В.И.Вернадский биосфера және ноосфера туралы ілімі. Тірі зат тұжырымдамасы. Тірі заттың ғаламдық рөлінің анықталуы. Антро-погендік әрекетті қуатты геологиялық және геохимиялық факторлар ретінде мойындау тұжырымдамасы. Адамның экожүйедегі орны. Биосферадағы заттар айналымы. әлемдік биогео-химиялық циклдар. В.И.Вернад-скийдің негізгі биогеохимиялық заңдары. Қазіргі биосфера. Өндірістің дамуы және қоршаған ортаға түсетін салмақтың артуы. Биосфераның құрылысы және биосфера шекаралары. 5 4
“Тұрақты даму” ұғымының пайда болу тарихы: Рим клубы, Медоуз және Форестер еңбектері (Өсу шектері, 1972). БҰҰ-ның Қоршаған орта жөніндегі бірінші конференциясының Декларациясы (Стокгольм, 1972). Рио- де-Жанейрода (1992) және Йоханнес-бургте (2002) өткен Дүниежүзілік саммиттер. Еуропа қалаларының тұрақты даму хартиясы (Ольборг қ., Дания, 1994). Тұрақты даму фактор-лары: экологиялық фактор (өркениет дами алатын дәліз шекаралары), экономикалық фактор (нарық жүйесін қайта құру), әлеуметтік фактор (ауылшаруашылық өндірісі, адам құқықтары, демография). Тұрақты дамудың стратегиясы мен принциптері. В.И.Вернадскийдің ноос- фера туралы ілімінің Тұрақты даму тұжырымдамасын қалыптастырудағы бағыттаушы ролі. 1 1
4.1 Тұрақты даму тұжырымдамасы. Тұрақты даму деңгейлері – жергілікті, аймақтық, ұлттық, мемлекетаралық, әлемдік деңгейлер. әр деңгейдегі тұрақты даму мүмкіншіліктерін анықтаушы факторлар. Тұрақты дамуды қамтамасыз ету жолындағы халықаралық ынтымақтастық. Тұрақ-ты дамудың ғылыми теориясын жасау жолындағы халықаралық ұйымдардың қызметі. Табиғи ресурстар және табиғатты ұтымды пайдалану – тұрақты даму аспектілерінің бірі. Қоршаған ортаны оңтайландыру – табиғатты ұтымды пайдаланудың теориялық негізі. Тұрақты қоғам моделі, оның белгілері және қызмет атқару принциптері. 5
4.2 Тұрақты даму тұжырымдамасы. Жердің табиғи ресурстарының сипаттамалары: литосфера, гидрос-фера және атмосфера ресурстары. Табиғи ресурстардың
классификация-сы: сарқылатын, сарқылмайтын, қалпына келетін, қалпына келмейтін ресурстар. Биологиялық ресурстар және азық-түлік қауіпсіздігі. Табиғатты қорғау. Табиғатты ұтымды пайдалану, аз қалдықты және қалдықсыз технологиялар. Экология-лық тұрғыдан таза, альтернативті энергия көздерін пайдалану – экожүйелер мен қоғамның тұрақты дамуының маңызды құрамдас бөлігі. Биосферадағы тұрақсыздықтың пайда болуының антропогендік факторлары. Адамзат қоғамының табиғи ресурстармен қамтамасыз етілу проблемасы. 1 1
4.3 Қоршаған ортаға түсетін антропогендік салмақтың өркениет түрлерінің олардың даму сатыларына байланысты жіктелуі. Адамзат қоғамының қалыптасуы мен дамуындағы табиғаттың ролі. Табиғат пен қоғамның өзара қарым- қатынас тарихы: негізгі кезеңдері (биогендік, аграрлық, өнеркәсіптік, ақпараттық), өзгешеліктері және сабақтары. Қазіргі заманның әлемдік экологиялық проблемалары (климаттың өзгеруі, озон қабатының бұзылуы, қышқыл жаңбырлар, шөлдену, биологиялық әралуандылықтың кемуі, әлемдік мұхиттың ластануы және т.б.) олардың пайда болу себептері және зардаптары. Қоршаған орта және тұрғындардың денсаулығы. 1 5 4.4 Ауыл шаруашылығы мен өнерк.сіптің қарқынды дамуына байланысты пайда болған экологиялық проблемалар. Қоршаған ортаның физикалық, химиялық, биологиялық ластануы және олардың экологиялық-генетикалық зардаптары. Қазіргі заманның әлеуметтік-экологиялық проблемалары және тұрақты даму әлеуметтік-экологиялық дағдарыс және тұрақты даму. Халық санының өсуі және оның сапалық көрсеткіштерінің өзгеруі.Туылым мөлшеріне әсер ететін факторлар, отбасын жоспарлау әдістері. Урбандалу проблемалары. Кедейшілік және табыстың әділетсіз бөлінуі. Энергетикалық дағдарыс проблемалары және олардың шешілу жолдары. әлемдік азық-түлік проблемасы, шешілу жолдары. Ресурстық дағдарыс, себептері мен салдарлары, шешілу жолдары. Жер генофондының өзгеруі, ортаның жалпы агрессивтілігінің артуы, тірі организмдерге көрсетілетін әсерлердің жаңа түрлері.
5 4.5
Соғыстар және лаңкестік: экологиялық зардаптары. әскери- өнеркәсіптік кешен және тіршілік ету ортасы. Табиғатты қорғау және тұрақты даму Қоршаған ортаны қорғаудың принциптері мен әдістері. Ерекше қорғалатын табиғи территориялар – қоршаған ортаны қорғау шараларының бір түрі. Генетикалық әралуандылық-ты қорғау. Биосфералық резерваттар. Қызыл кітап және оның биологиялық әралуандылықты сақтаудағы рөлі. Табиғатты ұтымды пайдалану мен қоршаған ортаны қорғаудың теориялық негіздерін құру – тұрақты дамуға көшудің міндетті шарттарының бірі. Қазіргі заманның әлемдік экологиялық проблемалары бойынша халықаралық конвенциялар мен келісім шарттар. 1 5 4.6 Экологиялық білім мен экологиялық сауаттылықтың адамзаттың тұрақты дамуын қамтамасыз етудегі рөлі. Қазақстан Республикасының тұрақты дамуының өзекті экологиялық проблемалары Қазақстан Республика-сының табиғи ортасын тұрақсыз-дандыру процестері, себептері мен салдарлары. Арал аймағының әлеуметтік-экологиялық 1 9 пробле-малары. Ядролық сынақтардың адамзатқа тигізген зардаптары. ҚР территоориясындағы Семей ядролық сынақ алаңы және өзге де полигондар. Ядролық қаруға қарсы Невада-Семей қозғалысы. Қоршаған ортаның күйін бағалаудың әдістері мен критерийлері. Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи территориялары. Қоршаған ортаның сапасы және тұрғындардың денсаулығы. 4.7
Экологиялық мониторинг, ұйымдас-тырылу принциптері. Химиялық, физикалық, биологиялық мониторинг. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңдары. Қазақстан Республикасындағы халық-қа экологиялық білім және экологиялық тәрбие беру. Қазақстан Республикасының тұрақты дамуын қамтамасыз ету: Тұрақты даму тұжырымдамасы. Тұрақты даму стратегиясы және Қазақстанның тұрақты дамуын қамтамасыз ету механизмдері. “Үшінші әлем” пробле- малары. Мешеуліктен құтылу -тұрақты дамудың өзекті мәселесі. Өмір шындығы және тұрақты дамуды қамтамасыз етудің ықтимал уақыт кезеңдері. 1 9
3 6 3 78 Пән бойынша барлығы 90 Пәннің тақырыптық жоспары Нысан ПМУ ҮС Н 7.18.1/13 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ 050509-Қаржы, 050106-Музыкалық білім, 050301-Құқықтану, 050718- СЭлектроэнергетика мамандықтарына Сырттай кәсіби оқыту студенттеріне арналған ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ № Пән тақырыбының атаулары Сағат саны Дәріс
Тәж СӨЖ
1 Кіріспе. Экологияның ғылым саласы ретіндегі анықтамасы. Экологияның мақсаты, міндеттері және зерттеу әдістері. Экологиялық білімдердің қалыптасуы мен дамуының қысқаша тарихы. Экологияның бөлімдері: аутэкология, демэкология, синэкология, глобалдық экология. Экологияның өзге ғылым салаларымен өзара байланыстылығы. Экологияның практикалық міндет-терді шешудегі рөлі. Экологиялық проблемалар, олардың осы заманғы экономикалық және саяси үрдістердегі алатын орны мен рөлі. “Тұрақты даму” ұғымына анықтама және тұрақты даму тұжырымдамасын іске асырудағы экологияның рөлі. Экология – табиғатты қорғау мен табиғатты ұтымды пайдаланудың теориялық негізі. 1 1
2 Жалпы экология негіздері. Дара организмдер экологиясы – аутэкология. Биологиялық жүйелердің ұйымдастырылу деңгейлері. Организм және оның тіршілік ету жағдайлары. Экологиялық факторлар және олардың классификациясы. Антропогендік фактордың әсерінің өзіндік ерекше- ліктері. Ю.Либихтың минимум заңы. В.Шелфордтың толерантылық 5
заңы. Толеранттық диапазоны. Стенобио-ттық және эврибионттық организмдер. Организмдердің тіршілігі үшін негізгі абиотикалық факторлардың экология-лық мәні. Қоршаған ортаның экологиялық сыйымдылығы. Негізігі тіршілік орталары, олардың сипаттамалары. 2.1
экологиясы -демэкология Популяция туралы түсінік. Популяцияның статикалық сипаттамалары: популяцияның саны (тығыздығы) және биомассасы, жастық және жыныстық құрамы. Организмдердің кеңістікте орналасу, орналасудың негізгі типтері: кездейсоқ, біркелкі, топтасып орналасу. Олли принципі. Популяция-ның динамикалық сипаттамалары: туылымы, өлім-жітімі, тірі қалу қисық сызықтары, өсуі жылдамдығы. Популяция санының экспотенциалдық және логистикалық өсуі. Популяция санының реттелуі. Популяция тығыздығына тәуелді және тәуелсіз факторлар. Популяция – түрдің тіршілік ету формасы, популяцияның негізгі критерийлері. 1 1 5 2.2
Қауымдастық экологиясы-син-экология. Қауымдастықтар экология-сы – синэкология. Биоценоз, биогеоценоз, экожүйе туралы түсінік. Экожүйедегі түраралық байланыстардың негізгі формалары (нейтрализм, комменсализм, протоко-операция, мутуализм, жыртқыштық, паразитизм). Түр аралық бәсекелестік – қауымдастықтың түрлік құрылымын сақтаушы негізгі механизмдердің бірі. Г.Ф. Гаузенің бәсекелестік арқылы жою принципі. Экологиялық қуыс: потенциалдық және іске асырылған экологиялық қуыс. Экожүйедегі энергия ағыны және химиялық элементтердің айналымы. Негізгі биогендік элементтердің экожүйедегі айналымы. 5 2.3 Қауымдастық экологиясы-син-экология. Термодинамиканың бірінші және екінші бастамалары. Линдеман-ның энергия тасымалының 1% және 10% ережелері. Биоценоздың трофикалық құрылымы (продуценттер, консументтер, редуценттер). Қоректік тізбектер және трофикалық деңгейлер, қоректік торлар. Экологиялық пирамидалар (сандар, биомасса, энергия пирамидасы). Экожүйелердің өнімділігі (бастапқы және туындаушы өнім). Экожүйелердің табиғи дамуы: бастапқы және қайталанған сукцес- сиялар. Экожүйелердің біртұ-тастығы және тұрақтылығы, экожүйелердің тұрақтылық механизмдері. Табиғи экожүелердің тұрақтылық критерий-лері және тұрақтылығының негізгі көрсеткіштері. Экожүйелердің орта түзушілік рөлі және бұзылған экожүйелерді қалпына келтіру. 1 1 5 3
тұрақтылығы Биосфера тұжырымдамасының қалып-тасуы. В.И.Вернадский биосфера және ноосфера туралы ілімі. Тірі зат тұжырымдамасы. Тірі заттың ғаламдық рөлінің анықталуы. Антро- погендік әрекетті қуатты геологиялық және геохимиялық факторлар ретінде мойындау тұжырымдамасы. Адамның экожүйедегі орны. Биосферадағы заттар айналымы. әлемдік биогео-химиялық циклдар. В.И.Вернад-скийдің негізгі биогеохимиялық заңдары. Қазіргі биосфера. Өндірістің дамуы және қоршаған ортаға түсетін салмақтың артуы. Биосфераның құрылысы және биосфера шекаралары. 1 1 5 4
“Тұрақты даму” ұғымының пайда болу тарихы: Рим клубы, Медоуз және Форестер еңбектері (Өсу шектері, 1972). БҰҰ-ның Қоршаған орта жөніндегі бірінші конференциясының Декларациясы (Стокгольм, 1972). Рио-де-Жанейрода (1992) және Йоханнес-бургте (2002) өткен Дүниежүзілік саммиттер. Еуропа қалаларының тұрақты даму хартиясы (Ольборг қ., Дания, 1994). Тұрақты даму фактор-лары: экологиялық фактор (өркениет дами алатын дәліз шекаралары), экономикалық фактор (нарық жүйесін қайта құру), әлеуметтік фактор (ауылшаруашылық өндірісі, адам құқықтары, демография). Тұрақты дамудың стратегиясы мен принциптері. В.И.Вернадскийдің ноос-фера туралы ілімінің Тұрақты даму тұжырымдамасын қалыптастырудағы бағыттаушы ролі. 1 1
4.1 Тұрақты даму тұжырымдамасы. Тұрақты даму деңгейлері – жергілікті, аймақтық, ұлттық, мемлекетаралық, әлемдік деңгейлер. әр деңгейдегі тұрақты даму мүмкіншіліктерін анықтаушы факторлар. Тұрақты дамуды қамтамасыз ету жолындағы халықаралық ынтымақтастық. Тұрақ-ты дамудың ғылыми теориясын жасау жолындағы халықаралық ұйымдардың қызметі. Табиғи ресурстар және табиғатты ұтымды пайдалану – тұрақты даму аспектілерінің бірі. Қоршаған ортаны оңтайландыру – табиғатты ұтымды пайдаланудың теориялық негізі. Тұрақты қоғам моделі, оның белгілері және қызмет атқару принциптері. 1 1 5 4.2
Тұрақты даму тұжырымдамасы. Жердің табиғи ресурстарының сипаттамалары: литосфера, гидрос- фера және атмосфера ресурстары. Табиғи ресурстардың классификация-сы: сарқылатын, сарқылмайтын, қалпына келетін, қалпына келмейтін ресурстар. Биологиялық ресурстар және азық- түлік қауіпсіздігі. Табиғатты қорғау. Табиғатты ұтымды пайдалану, аз қалдықты және қалдықсыз технологиялар. Экология-лық тұрғыдан таза, альтернативті энергия көздерін пайдалану – экожүйелер мен қоғамның тұрақты дамуының маңызды құрамдас бөлігі. Биосферадағы тұрақсыздықтың пайда болуының антропогендік факторлары. Адамзат қоғамының табиғи ресурстармен қамтамасыз етілу проблемасы. 5 4.3
Қоршаған ортаға түсетін антропогендік салмақтың өркениет түрлерінің олардың даму сатыларына байланысты жіктелуі. Адамзат қоғамының қалыптасуы мен дамуындағы табиғаттың ролі. Табиғат пен қоғамның өзара қарым-қатынас тарихы: негізгі кезеңдері (биогендік, аграрлық, өнеркәсіптік, ақпараттық), өзгешеліктері және сабақтары. Қазіргі заманның әлемдік экологиялық проблемалары (климаттың өзгеруі, озон қабатының бұзылуы, қышқыл жаңбырлар, шөлдену, биологиялық әралуандылықтың кемуі, әлемдік мұхиттың ластануы және т.б.) олардың пайда болу себептері және зардаптары. Қоршаған орта және тұрғындардың денсаулығы. 5 4.4
Ауыл шаруашылығы мен өнерк.сіптің қарқынды дамуына байланысты пайда болған экологиялық проблемалар. Қоршаған ортаның физикалық, химиялық, биологиялық ластануы және олардың экологиялық-генетикалық зардаптары. Қазіргі заманның әлеуметтік- экологиялық проблемалары және тұрақты даму әлеуметтік- экологиялық дағдарыс және тұрақты даму. Халық санының өсуі және оның сапалық көрсеткіштерінің өзгеруі.Туылым мөлшеріне әсер ететін факторлар, отбасын жоспарлау әдістері. Урбандалу проблемалары. Кедейшілік және табыстың әділетсіз бөлінуі. Энергетикалық дағдарыс проблемалары және олардың шешілу жолдары. әлемдік азық-түлік проблемасы, шешілу жолдары. Ресурстық дағдарыс, себептері мен салдарлары, шешілу жолдары. Жер генофондының өзгеруі, ортаның жалпы агрессивтілігінің артуы, тірі организмдерге көрсетілетін әсерлердің жаңа түрлері. 5 4.5
Соғыстар және лаңкестік: экологиялық зардаптары. әскери- өнеркәсіптік кешен және тіршілік ету ортасы. Табиғатты қорғау және тұрақты даму Қоршаған ортаны қорғаудың принциптері мен әдістері. Ерекше қорғалатын табиғи территориялар – қоршаған ортаны қорғау шараларының бір түрі. Генетикалық әралуандылық-ты қорғау. Биосфералық резерваттар. Қызыл кітап және оның биологиялық әралуандылықты сақтаудағы рөлі. Табиғатты ұтымды пайдалану мен қоршаған ортаны қорғаудың теориялық негіздерін құру – тұрақты дамуға көшудің міндетті шарттарының бірі. Қазіргі заманның әлемдік экологиялық проблемалары бойынша халықаралық конвенциялар мен келісім шарттар. 5 4.6 Экологиялық білім мен экологиялық сауаттылықтың адамзаттың тұрақты дамуын қамтамасыз етудегі рөлі. Қазақстан 9
Республикасының тұрақты дамуының өзекті экологиялық проблемалары Қазақстан Республика-сының табиғи ортасын тұрақсыз-дандыру процестері, себептері мен салдарлары. Арал аймағының әлеуметтік-экологиялық пробле-малары. Ядролық сынақтардың адамзатқа тигізген зардаптары. ҚР территоориясындағы Семей ядролық сынақ алаңы және өзге де полигондар. Ядролық қаруға қарсы Невада-Семей қозғалысы. Қоршаған ортаның күйін бағалаудың әдістері мен критерийлері. Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи территориялары. Қоршаған ортаның сапасы және тұрғындардың денсаулығы. 4.7 Экологиялық мониторинг, ұйымдас-тырылу принциптері. Химиялық, физикалық, биологиялық мониторинг. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңдары. Қазақстан Республикасындағы халық-қа экологиялық білім және экологиялық тәрбие беру. Қазақстан Республикасының тұрақты дамуын қамтамасыз ету: Тұрақты даму тұжырымдамасы. Тұрақты даму стратегиясы және Қазақстанның тұрақты дамуын қамтамасыз ету механизмдері. “Үшінші әлем” пробле-малары. Мешеуліктен құтылу -тұрақты дамудың өзекті мәселесі. Өмір шындығы және тұрақты дамуды қамтамасыз етудің ықтимал уақыт кезеңдері. 9
6 6 78 Пән бойынша барлығы 90 Пәннің теориялық бөлімінің мазмұны Дәріс сабақтарының мазмұны Тақырып 1. Экология пән ретінде. Экологияның ғылым саласы ретіндегі анықтамасы. Экологияның мақсаты, міндеттері және зерттеу әдістері. Экологиялық білімдердің қалыптасуы мен дамуының қысқаша тарихы. Экологияның бөлімдері: аутэкология, демэкология, синэкология, глобалдық экология. Экологияның өзге ғылым салаларымен өзара байланыстылығы. Экологияның практикалық міндет- терді шешудегі рөлі. Экологиялық проблемалар, олардың осы заманғы экономикалық және саяси үрдістердегі алатын орны мен рөлі. “Тұрақты даму” ұғымына анықтама және тұрақты даму тұжырымдамасын іске асырудағы экологияның рөлі. Әдебиеттер (1,2,3,4,5,6,7,8) Тақырып 2. Жалпы экология негіздері. Организм және орта. Жер бетіндегі тіршіліктің пайда болуының қысқаша тарихы. Дж. Берналдың биопоэз теориясы, оның негізі. Тірі емес материядан тіршіліктің пайда болу мүмкіндігінің негізгі жағдайлары. Жер бетіндегі химиялық және биологиялық эволюцияның кезеңдері. Әдебиеттер (1,2,3,4,5,6,7,8)
жағдайлары. Экологиялық факторлар және олардың жүйесі. Шектеуші факторлар. Ю. Либихтың минимум заңы. В. Шелфордтың толеранттылық заңы. Толеранттық диопазоны. Стенобионты және эврибионты организмдер. Әдебиеттер (2,3,4,5,6,7,8,9)
түсінік. Кеңістікте орналасу және оның өзгешелігі, кездейсоқ, біркелкі, топтасып. Популяцияның тығыздығы мен байланысты және байланысты емес факторлар. Әдебиеттер (3,4,5,6,7,8,9,10) Тақырып 5. Қауымдастық экологиясы-синэкология. Биоценоз, биогеоценоз, экожүйе туралы түсініктер. Экожүйенің энергетикалық балансы. Көмірсутек, азот,оттегі және басқа химиялық элементтердің айналымы. Биоценоздың трофикалық құрылымы (продуценттер, консументтер, реду-центтер). Қоректену тізбектері және трофикалық деңгейлер, қоректену жүйесі. Әдебиеттер (1,2,3,4,5,6) Тақырып 6. Биосфера және оның ресурстары. Биосфера туралы концепцияның қалыптасуы. Биосфера және ноосфера туралы В.И. Вернадскийдің ілімі, тірі зат концепциясы. Тірі заттың әлемдік ролін анықтау. Антропогендік әрекеттік концепциясы күшті геологиялық және геохимиялық факторлар ретінде. Экожүйедегі адамның орны мен ролі. Қазіргі кезең биосферасы.
Әдебиеттер (3,4,5,6,7,8,9,10) Тақырып 7. Табиғи қорлар және тиімді пайдалану. Жердің табиғи қорларының сипаттамасы: литосфера, гидросфера және атмосфера. Су ресурстары және оны қорғау. Жер бетіндегі су ресурстары. Адамның шаруашылық қызметіндегі судың маңыздылығы. Әдебиеттер (1,2,3,4,5,6,7,8)
мәселелері; климаттық өзгерістер, озон қабатының азаюы, қышқыл жаңбырлар, шөлдену, биологиялық әртүрліліктің азаюы. Қазіргі кезеңнің әлеуметтік-экологиялық мәселелері: халық санының өсуі, ресурсты кризис, генофондтың өзгеруі, ортаның жалпы агрессивтілігінің ұлғаюы, әсерлердің жаңа түрлері. Әдебиеттер (3,4,5,6,7,8,9,10) Практикалық жұмыстардың мазмұны Тақырып 1. Экология – табиғатты қорғау мен табиғатты ұтымды пайдаланудың теориялық негізі.
Тақырып 2. Негізігі тіршілік орталары, олардың сипаттамалары. Тақырып 3. Популяция – түрдің тіршілік ету формасы, популяцияның негізгі критерийлері. Тақырып 4. Негізгі биогендік элементтердің экожүйедегі айналымы. Тақырып 5.Экожүйелердің орта түзушілік рөлі және бұзылған экожүйелерді қалпына келтіру. Тақырып 6. Биосфераның құрылысы және биосфера шекаралары. Тақырып 7. В.И.Вернадскийдің ноосфера туралы ілімінің Тұрақты даму тұжырымдамасын қалыптастырудағы бағыттаушы ролі. Тақырып 8. Тұрақты қоғам моделі, оның белгілері және қызмет атқару принциптері. Тақырып 9. Адамзат қоғамының табиғи ресурстармен қамтамасыз етілу проблемасы. Тақырып 10. Қоршаған орта және тұрғындардың денсаулығы. Тақырып 11. Қазіргі заманның әлемдік экологиялық проблемалары бойынша халықаралық конвенциялар мен келісімшарттар. Тақырып 12. Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи территориялары. Тақырып 13. Қоршаған ортаның сапасы және тұрғындардың денсаулығы. Тақырып 14. “Үшінші әлем” проблемалары. Мешеуліктен құтылу -тұрақты дамудың өзекті мәселесі. Тақырып 15. Өмір шындығы және тұрақты дамуды қамтамасыз етудің ықтимал уақыт кезеңдері. Әдебиеттер (1,2,3,4,5,6,7,8,9,10)
негізі.
Тақырып 2. Негізігі тіршілік орталары, олардың сипаттамалары. Тақырып 3. Популяция – түрдің тіршілік ету формасы, популяцияның негізгі критерийлері. Тақырып 4. Негізгі биогендік элементтердің экожүйедегі айналымы. Тақырып 5.Экожүйелердің орта түзушілік рөлі және бұзылған экожүйелерді қалпына келтіру. Тақырып 6. Биосфераның құрылысы және биосфера шекаралары. Тақырып 7. В.И.Вернадскийдің ноосфера туралы ілімінің Тұрақты даму тұжырымдамасын қалыптастырудағы бағыттаушы ролі. Тақырып 8. Тұрақты қоғам моделі, оның белгілері және қызмет атқару принциптері. Тақырып 9. Адамзат қоғамының табиғи ресурстармен қамтамасыз етілу проблемасы. Тақырып 10. Қоршаған орта және тұрғындардың денсаулығы. Тақырып 11. Қазіргі заманның әлемдік экологиялық проблемалары бойынша халықаралық конвенциялар мен келісімшарттар. Тақырып 12. Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи территориялары. Тақырып 13. Қоршаған ортаның сапасы және тұрғындардың денсаулығы. Тақырып 14. “Үшінші әлем” проблемалары. Мешеуліктен құтылу -тұрақты дамудың өзекті мәселесі. Тақырып 15. Өмір шындығы және тұрақты дамуды қамтамасыз етудің ықтимал уақыт кезеңдері. Әдебиеттер (1,2,3,4,5,6,7,8,9,10)
№ р/с
СӨЖ түрі Есеп түрі Бақылау түрі Сағат
көлемі 1 Дәрістік сабақтарға дайындық Сабаққа қатысу 15 2
сабақтарға дайындық Суретін салу ЗЖ-ға жіберу 15 3 Тәжірибелік сабақтарға дайындық
Конспект ТС-ға жіберу 15 4
дайындық Бақылау жұмысы МБ1, МБ2 15 5 Аудиториялық сабақтарға кірмеген материалды зерттеу Конспект Аызша сұрау 15 6 Реферат Конспект Реферат қорғау 15
90 050509-Қаржы, 050106-Музыкалық білім, 050301-Құқықтану, 050718- СЭлектроэнергетика мамандықтарына Сырттай кәсіби оқыту студенттеріне арналған Студенттердің өздік жұмысының мазмұны № р/с СӨЖ түрі Есеп түрі Бақылау түрі Сағат
көлемі 1 Дәрістік сабақтарға дайындық Сабаққа қатысу 13 2
сабақтарға дайындық Суретін салу ЗЖ-ға жіберу 13 3 Тәжірибелік сабақтарға дайындық
Конспект ТС-ға жіберу 13 4
дайындық Бақылау жұмысы МБ1, МБ2 13 5 Аудиториялық сабақтарға кірмеген материалды зерттеу Конспект Аызша сұрау 13 6 Реферат Конспект Реферат қорғау 13
78 Студенттердің өздік жұмыстарына арналған тақыраптар Тақырып 1. Экологиялық проблемалар, олардың осы заманғы экономикалық және саяси үрдістердегі алатын орны мен рөлі. “Тұрақты даму” ұғымына анықтама және тұрақты даму тұжырымдамасын іске асырудағы экологияның рөлі. Әдебиеттер (1,2,3,4,5,6,7,8) Тақырып 2. Тірі емес материядан тіршіліктің пайда болу мүмкіндігінің негізгі жағдайлары. Жер бетіндегі химиялық және биологиялық эволюцияның кезеңдері. Әдебиеттер (1,2,3,4,5,6,7,8) Тақырып 3. Шектеуші факторлар. Ю. Либихтың минимум заңы. В. Шелфордтың толеранттылық заңы. Толеранттық диопазоны. Стенобионты және эврибионты организмдер. Әдебиеттер (2,3,4,5,6,7,8,9) Тақырып 4. Популяцияның тығыздығы мен байланысты және байланысты емес факторлар. Әдебиеттер (3,4,5,6,7,8,9,10)
азот,оттегі және басқа химиялық элементтердің айналымы. Биоценоздың трофикалық құрылымы (продуценттер, консументтер, реду-центтер). Қоректену тізбектері және трофикалық деңгейлер, қоректену жүйесі. Әдебиеттер (1,2,3,4,5,6) Тақырып 6. Антропогендік әрекеттік концепциясы күшті геологиялық және геохимиялық факторлар ретінде. Экожүйедегі адамның орны мен ролі. Қазіргі кезең биосферасы. Әдебиеттер (3,4,5,6,7,8,9,10) Тақырып 7. Су ресурстары және оны қорғау. Жер бетіндегі су ресурстары. Адамның шаруашылық қызметіндегі судың маңыздылығы. Әдебиеттер (1,2,3,4,5,6,7,8)
халық санының өсуі, ресурсты кризис, генофондтың өзгеруі, ортаның жалпы агрессивтілігінің ұлғаюы, әсерлердің жаңа түрлері. Әдебиеттер (3,4,5,6,7,8,9,10) Өтпелі бақылау мен қорытынды түрлерінің өлшем бірліктері (1-семестр) № Қорытынды бақылау түрі Бақылау түрлері Үлес 1 Емтихан Емтихан 0,4
Ағымдағы үлгерімді бақылау 0,6
Бақылау шараларының күнтізбелік кестесі 1 меже (6 семестр) Барл . Апталар
1 2 3 4 5 6 7 8 Бақылау түрлері бойынша жоғарғы балл
Дәріс
сабақтарына қатысу,
аудиторияда жұмыс
СӨЖ түрі ҮТ ҮТ ҮТ ҮТ ҮТ ҮТ ҮТ
Бақылау түрі
А А А А А А А Жоғ. балл 2 2 2 2 2 2 2 2 Сарамандық сабақтарға қатысу және дайындалу СӨЖ түрі
СС 7 СД 7 СС 7 СД 7 СС 7 СД 7 СС 7
Бақылау түрі
А А А А А А А Жоғ. балл 7 7 7 7 7 7 7 Зертханалық сабақтарға қатысу және дайындалу СӨЖ түрі
Бақылау
түрі Жоғ. балл Қосымша материалды жасау СӨЖ түрі
СС 5 СД 5 СС 5 СД 5 СС 5 СД 5 СС 5
Бақылау түрі
А А А А А А А Жоғ. балл 5 5 5 5 5 5 5 Тақырып
бойынша өтпелі
бақылау СӨЖ түрі
100 Бақылау
түрі МБ 1 Жоғ. балл 100 2 меже (6семестр) Барл. Апталар
9 10 11 12 13 14 15 Бақылау түрлері бойынша жоғарғы балл
Дәріс
сабақтарына қатысу,
аудиторияда жұмыс
СӨЖ түрі ҮТ ҮТ ҮТ ҮТ ҮТ ҮТ ҮТ
Бақылау түрі
А А А А А А А Жоғ. балл 2 2 2 2 2 2 2 Сарамандық сабақтарға қатысу және дайындалу СӨЖ түрі
СС 7 СД 7 СС 7 СД 7 СС 7 СД 7 СС 7
Бақылау түрі
А А А А А А А Жоғ. балл 7 7 7 7 7 8 8 Зертханалық сабақтарға қатысу және дайындалу СӨЖ түрі
Бақылау түрі
Жоғ. балл Қосымша
материалды жасау
СӨЖ түрі СС 5 СД 5 СС 5 СД 5 СС 5 СД 5 СС 5 35 Бақылау
түрі А А А А А А А Жоғ. балл 5 5 5 5 5 5 5 СӨЖ түрі
100 Тақырып бойынша өтпелі бақылау Бақылау
түрі МБ 2 Жоғ. балл 100 Шартты белгілер: ҮТ№1 – үй тапсырмасы №1, А- ауызша, СҚ – сабаққа қатысу, СС, СД №1 – сарамандық сабаққақатысу және дайындық №1, ЗЖ- зертханалық жұмыс, К№1 – конспект №1, Қ – конспектіні корғау, МБ1 – межелік бақылау №1, МБ2 – межелік бақылау №2
Экология және тұрақты даму (сырттай оқу түрі) (1,2 семестр) Апта
1 2 3 Барлығы Апта бойнша жоғары балл 40 20
100 Дәріске
қатысу және дайындығы СӨЖ түрі ҮТ1
ҮТ 2 ҮТ3
15 Бақылау түрі Қ Қ Қ Мак. балл 5 5 5 Зертханалық сабақтарына қатысуы
және дайындалуы СӨЖ түрі ЗД 1
ЗД 2 ЗД 3
55 Бақылау түрі Қ Қ Қ Мак. балл 20 15 20 ОСӨЖ
сабақтарға орындау
және қорғау СӨЖ түрі СОӨЖ
1 СОӨЖ 2
30 Бақылау түрі Қ Қ Мак. балл 15 15 Курс тақырыптары бойынша білімін
тексеру Бақылау түрі АБ 1
100 Мак. балл 100 Курс саясаты Бірігіп жұмыс істеудің арқасында төмендегідей ережелерді орындауға тиістіміз: 1 Оқытушы мен студент бір-біріне қайырымды болу. 1 Қателесуге қорықпаңыз. Ештеме істемейтін адам ғана қателеспейді. 2 Сабақта ережені бұзатын кез келген іс-әрекеттерге шара қолданылады, аудиториядан қуып жіберуге дейін болады. 3 Сабақты босатқаны үшін айып салынады: дәріс немесе практикалық сабақтарды себепсіз босатқаны үшін 1 балл шегеріледі. 4 Сабаққа белсенді қатысыңдар. Оқытушыға сұрақтар қойыңдар. Сабаққа жай қатысып қана қоймай, әртүрлі сұрақтарды пікірталас ретінде шешуге тырысыңдар. 5 Әрбір сабаққа міндетті түрде жауапты дайындалыңдар. 6 Сіздердің дайындықтарыңыз бақылау жұмыстары мен тестпен, сұрақтармен тексеріледі. 7 Барлық тапсырмалар уақытында орындалуы тиіс. 8 СӨЖ уақытынан кеш орындалса, автоматты түрде 2 балл алынып тасталады. 9 Сабаққа келу міндетті түрде. егер сіз себепсіз үш немесе одан көп сабақ босатсаңыз, оқытушы сізден деканаттан рұқсат қағазын әкелуді талап етуге құқылы. Есіңізде сақтаңыз: сабаққа қатысу қорытынды бағаға кіреді. 10 Босатылған сабақтар оқытушының айтқан сағатында тапсырылады. 11 Аудиториялық сабаққа 5 минут кешігуге болады, одан әрі кешіксе студент сабаққа жіберілмейді. Себепті жағдайлар болып қалса, оқытушыны алдын ала ескерту қажет. 12 Оқытушы сөйлеп тұрғанда қатты сөйлеуге болмайды. Студентке екінші рет ескерту жасалса, студент аудиториядан босатылады. 13 Студент сабаққа міндетті түрде дайындалып, берілген әдебиеттерді пайдалана білуі тиіс. 14 Университетте қабылданған ережелердің барлығы орындалуға тиіс. 15 Басқа адамнан көшіруге үзілді-кесілді тиым салынады.. 16 Семестрде 2 шеттік бақылау қарастырылады. 17 Аудиторияға сыртқы киіммен кіруге тиым салынады. 18 Сабақ кезінде сөйлеуге, газет оқуға, сағыз шайнауға, телефонмен сойлесуге тиым салынады.. 19 Оқу бөлмелерінде жаман сөздер айтуға, темекі тартуға тиым салынады. Соңғы қорытынды баға төменднгідей негіздер бойынша қойылады: 1. Сабаққа қатысу және дәріс конспектісін тексеру. 2. Дәріс, практикалық, өздік жұмыстарға белсенді қатысып, жауап беру.
3. Білімді шеттік бақылау бойынша тексеру. 4. Емтихан бағасы Білімді бағалау баллдық-рейтингті жүйемен жүргізіледі, күнтізбелік шаралар бойынша студент өз бағасын өзі шығарып алады. Өзіңе керекті балл жинау үшін практикалық сабақтарға белсенді қатысу керек. Егер осы айтылған жағдайлар жасалмаса, студент семестрдің соңында өткен тақырыптардың барлығын айтуға тиіс. Сонда ғана барып емтиханға жіберіледі. Емтихан ауызша билет түрінде алынады. Билет үш сұрақтан тұрады. Емтихан баллмен бағаланады: - 100 балл – 3 сұраққа да дұрыс жауап берсе; - 75 балл – 1 сұраққа толық, қалған 2 сұраққа жартылай жауап берсе; - 50 балл – 2 сұраққа жартылай жауап берсе; - 35 балл – 1 сұраққа толық жауап берсе; - 0 балл – жауап болмаса Семестр бойы білімді бақылау жүргізіледі. Кез келген ереже бұзушылық аудиториядан шығару мен баллды төмендетуге дейін әкеледі. Жұмыстарды тапсыру күнтізбелік шаралар бойынша уақытында тапсырылуы тиіс.
Мамандықтың оқу жоспарының көшірмесі Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.1/10 Мамандығының жұмыс жоспарының көшірмесі 050724 Технологиялық машина жасау, 050709 Металлургия, 050712 Машина жасау, 050713 Көлік,техника, 050901 Көлікті пайдалану және жүк қозғалысын тасымалдауды ұйымдастыру, 050207- Аударма ісі, 050301-Құқықтану, 050604-Физика, 050114-Тарих(бакалавр), 050203- Тарих, 050204 -Мәдениеттану, 050704-Есептегіш техника және басқару, 050716-Аспап жасау, 050509-СҚаржы, 050508-СЕсеп және аудит, 050731-СӨмірге қауіпсіздік, 0500106-СМузыкалық білім, 050718- СЭлектроэнергетика мамандықтарының жұмыс жоспарынан Пәннің аты: Экология және тұрақты даму № Оқу түрі Бақылау түрлері Студ.жұм
ыс көлемі,сағ ат б/ша Курс және семестр б-ша сағат бөлу. (сағат) е м т и х сы н а қ к п к ж . Р Г Р Б а қ . Ж ұ м всего
д ә р п р . З е р сө ж С Ө Ж О д ә р п р . З е р сө ж С О Ө Ж ж а л п ы а у д с ө ж 1. Күндізгі орта 1,2
90 30 60 1 семестр 2 семестр 15 15
60 30 15 15
60 30 2. Кәсіби орта білім
1 90 12 78 3 6 3 78
12 3. Кәсіби орта білім
1 90 12 78 6 6 78
Жұмыс бағдарламасының келісім парағы Нысан ПМУ ҰС Н 7.18.1/11 2009-2010 оқу жылына арналған Экология және тұрақты даму пәні бойынша жұмыс бағдарламасының келісім парағы КЕЛІСІМ ПАРАҒЫ Факультет Факультет деканының аты-жөні Қолы Келісілген күні Физика, математика және ақпараттық технологиялар Тлеукенов С.К. Филология, журналистика, өнер және шеттілдер Сарбалаев Ж.Т. Металлургия, машина жасау және Токтаганов Т.Т.
транспорт Тарих және құқық Акишев А.А. Қаржы, экономика Ерназаров Т.Я. Электроэнергетика Кислов А.П.
Document Outline
жүктеу/скачать 249,22 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|