50 жылдығына арналған аймақТЫҚ Ғылыми практикалық конференция материалдары «педагогические чтения»

251 

 

тиімді  білімге  құлаш  ұруы  қашанда  маңызды.  Бүгінде  байрағы  желбіреген 

еліміздің жаһандану үрдісіне үн қосып, кезеңдік шектеулікке бой алдырмай, 

дүние  жүзінің  маңдайалды  мемлекеттердің  білім  жүйесіне  ден  қойып,  білім 

сапасын  ұлы  заманның  мұратына  сай  етіп  отыру  әр  мұғалімнің  алдына 

қойылған мақсаты болуы тиіс. 

Еліміздің  басшысы  Н.Ә. Назарбаев  та  жыл  сайынғы  Жолдауында 

қазақстандық ұландардың білімі бәсекеге қабілетті болу керектігін айтып,осы 

салаға  баса  назар  аударылды.  Сондай-ақ  мемелекет  тарапынан  талантты 

жастарға жан-жақты қолдау көрсетіп, білім сапасын арттыру көзделуде. 

Осы  мақсатта  бүгінгі  еліміздегі  мектептер  12  жылдық  білімге  көшудің 

жұмыс мазмұнын белгілейтін нормативтік құжаттармен қамтамасыз етілген. 

Бұл  бағдарламада  құзыреттілік  ұғымына  көп  көңіл  болінген.  Кей 

зерттеушілер біліктілік ұғымына құзыреттілік аталымымен нақтылайды. 

Коммуникативтік  құзыреттілік-оқушылардың  озара  әрекет  пен  қарым-

қатынас  тәсілдерін  білуді,  түрлі  жағдаяттарда  топпен  жұмыс  істеу  дағды- 

ларын,  сыныпта  әртүрлі  рөлдерді  орындауда,  өмірдегі  нақты  жағдайларда 

шешім  қабылдау  үшін  алған  білімді  байланыстыра  отырып  қолдана  білу, 

мемлекеттік тіл ретінде қазақ тілінде, халықаралық қатынаста шетел тілінде 

қатынас дағдылары болуын қарастырады. 

Құзыреттілікті  игерудің  3  деңгейі  жалпы  білім  беру  деңгейін 

аяқтағаннан  кейін  енгізілген  негізгі  құзыреттілікті  құрайтын  қызметтер 

түрінің ең аз көлемін көрсету тиіс. 

Біліктіліктің  құзыреттіліктің  маңызды  белгілері  болып,  мынадай 

критерийлердің комбинациясымен белгілейтін деңгей саналады: 

– іскерлік пен білімді меңгеру деңгейі; 

– іскерлік пен білімнің кеңдігі және диапазоны; 

– өз жұмысын ұтымды ұйымдастырып, жоспарлау қабілеті; 

– тосын жағдайларда өз білімін қолдана білуге қабілеттілігі. 

Қазіргі таңда адам туғаннан бастап жеке тұлға ретінде қабылданып, ата-

анасына  баласы  үшін  жауапкершілік  жүктеледі,  сонымен  қатар  біз  сияқты 

кәсіби  педагогтер  де  баланың  бойындағы  қабілеттерді  барынша  дамытуға 

көмектесу керектігін берік ұстану қажет. 

Балаға  өмірлік  қажетті  дағдыларды  үйретуші  бірінші  ата-анасы  болса, 

екінші ұстазы болмақ. 

Жақсы мұғалім-оқушының оқуына, өз күшіне сенуіне көмектесетін және 

ашық – жарқын жан. 

«Құзырет-алға  қойылған  мақсаттарға  жету  үшін  ішкі,  сыртқы  ресурс- 

тарды  тиімді  іске  асыруға  дайындық.  Ол  ресурстарды  былай  анықтауға 

болады: 

Ішкі ресурс – ата-анасының қанымен келеді, яғни генетикалық. 

Сыртқы  ресурс  –  оқушының  қай  жерде  өмір  сүруіне,  тұрған  жеріне, 

білім алған орнына байланысты болып келеді. 

Баланың  бойындағы  осындай  ресурстарды  анықтай  отырып,  педагог 

мынадай ұстанымды сақтауы қажет: 

252 

 

– бала өзіне қажетті іс-қимыл түрі мен сипатын өзі табуына уақыт беру 

керек,  көмектес,  бірақ  баланың  өз  шамасына  келетін  істі  жасап  бермей, 

балалардың  өзара  қарым-қатынасына  араласпай  тек  назарда  болу  керек. 

Олардың қарым-қатнасында басшылық қажеттілігі туындаған жағдайда ғана 

ұстазы табыла білсе, ақыл-кеңес пен үлгі көрсете білуі керек. 

Құзыреттілік  –  оқушыларың  іс-әрекеттерінің  әмбебап  тәсілдерін 

меңгеруінен көрінетін білім нәтижесі. 

Бастауыш  білім  –  үздіксіз  білім  берудің  алғашқы  басқышы.  Осыған 

сәйкес  оқушыға  белгілі  бір  көлемдегі,  білік  дағдыларын  меңгертуге,  өз 

ойларын еркін жеткізуге дағдыландыру әр сабақта мақсат болуға тиіс. 

Тілді  игеру,  анықтау  тілдік  құбылыстарға  қарым-қатынасында  баланың 

әдеттен  тыс  белсенділігімен  анықталады.  Бұл  белсенділік  сөздік  біліммен, 

тапсырылған  жағдайға  сәйкес  керекті  сөздерді  іріктеп  алуынан  көрінеді. 

6 жасқа  келгенде  бала  күнделікті  әнгімелесу  кезінде  грамматикалық  қиын 

жүйесін белгілі деңгейде игереді.  

Сөздің негізгі қызметі қарым-қатынас жеткізу немесе коммуникация. 

Бастауыш  сынып  оқушыларыңың  тілін  дамыту  қазірге  дейін  күн 

тәртібінен  түскен  жоқ.  Тілді  дамыту  немесе  тіл  саясаты  әлі  өзекті  мәселе 

болып  табылады.  Оқушының  тілін,  сөйлеуін  дамыту  –  оқу-тәрбие  ісінде 

басты мәселе. 

Сауатты  сөйлеу  және  жазу  тілін  қалыптастыру,  өз  ойын,  пікірін 

жеткізуде  коммуникативтік  қызметте  еркін  сезінетіндей  оқырмандық 

мәдениетке  тәрбиелей  отырып,  көркемдік  эстетикалық  талғамын,  рухани 

дүниесін кеңейту керек. 

Бастауыш  сыныптардың  барлық  сабақтарында  оқушылар  мынадай 

өмірлік маңызды біліктерді меңгерулері тиіс: 

1. Оқушылардың суретті кітапшаларға арнап мәтін жаза алуы. 

2. Хат, жеделхат, шақыру, хабарландыру, құттықтау жаза алуы. 

3. Ақпараттық үзінділер мәтіндерін жаза алуы. 

4. Болған оқиғаны, табиғат көріністерін жазбаша әңгімелеуі. 

5. Оқыған әдеби кітабы, суреті бойынша өз пікірін жаза білуі. 

6. Диалог құрастыра алу. 

7. Топпен жұмыс істей алу қабілеті. 

9. Бір-бірін әділ түрде бағалай алу. 

10. Өз ойын ашық және толық дәлелдей алуы. 

Қазіргі  таңда  шығармашылықпен  жұмыс  істейтін  мұғалімдердің 

тынымсыз  ізденуі  нәтижесінде  оқу  –  тәрбие  жұмысының  тиімділігін 

арттырудың  жаңа  технологиялары  өмірге  келді.  Қазіргі  таңда  әлемдік  оқу 

үрдісінің  өзегі  –  жаңа  технологиялар.  Әлемнің  бірнеше  елінен  сынақтан 

өткен жаңаша оқыту төрт бағытты қамтиды. Олар: 

1. Модульдік технология. 

2. Рейтингтік жүйе. 

3. Дамыта оқыту технологиясы. 

4. Сын тұрғысынан ойлау. 

253 

 

Толығырақ  бір  технологияға  тоқталатын  болсақ,  оқушылардың 

коммуникативтік  құзыреттілігін  қалыптастыруда  оқушылардың  бұрын 

білетінін  жаңа  біліммен  ұштастыра  отырып,  белгілі  бір  идеяны  қабылдап, 

оның неге қатысты екенін зерттеп, оларды салыстыра отырып, сол идеяларды 

қарсы  көзқарастармен  тепе-теңдікте  зерттеуге  бағытталған  оқыту  техно- 

логиясының бірі – Сын тұрғысынан ойлауды дамыту технологиясы. 

Мысалы:  Бір  тақырып  бойынша  екі  оқушы  шығып,  пікірталас  өткізеді. 

(Тақырып  жайында  шолу  жасап,  оқушының  пікірін  тыңдап,  таңдауларын 

жасағаннан кейін мұғалім немесе оқушы өз пікірін білдіру керек). 

Бірі  сол  берілген  тақырып  бойынша  теріс  пікір  (яғни  жақтамайды, 

немесе  келіспейді)  айтса,  ал  екіншісі  тура  пікірде  (яғни  жақтайды,  немесе 

келісетінін білдіреді). 

Міне,  осындай  әдіс-тәсілдері  арқылы  бала  сабақта  өзі  жұмыс  жасайды. 

Біз  оқытпаймыз,  біз  қалай  оқу  жолын  үйретеміз.  Балалар  барлық  мәселелер 

мен тапсырмаларды өздері шешеді. 

Қорыта айтатын болсақ, мұғалімнің табысты жұмыс істеуінің көрсеткіші 

мыналар:  оқушы  басқару  обьектісі  емес,  тұтас  оқу  ситуациясы,  мұндай 

басқарудың  масаты оқушының мәнді  құзыреттерін дамыту  және дамытудың 

тежегіштерін  болдырмау;  негізгі  қару  –  мадақтау,  оқушының  өздік 

қызығушылықтарын қолдау, оқу процесінің мазмұны мен мотивін қоюы.  

 

Әдебиет 

1. ҚР  Президенті  Н.Ә.  Назарбаевтың  «Қазақстанның  әлемдегі  бәсекеге  барынша 

қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясы» атты халыққа Жолдауы. – Астана, 2006. – 

78-б. 

2. Жұмабаев М. Педагогика. – Алматы: Рауан, 1992. 

3. Тәттібаева  Ж.  Педагогикалық  технологияны  пайдалану  ерекшеліктері  //Бастауыш 

мектеп, 2006. – №3. – 6-б. 

 

 

МАТЕМАТИКА САБАҒЫНДА АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ 

ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕМЕСІ 

 

Т.А. Сакенова 

Абай атындағы орта мектеп, Ақтоғай ауылы 

 

Әлемдік білім алу кеңістігінде интеграциялық үрдістердің тереңдеп, кең 

қанат жайған жағдайында ақапараттық технологияларды меңгеру өзекті екені 

сөзсіз.  Осы  кезеңде  біліктілігі  жоғары  дәрежеде  дамыған,  білімі  жағынан 

бәсекеге  түсе  алатын,  өзін  халықаралық  еңбек  жәрмеңкесінде  еркін  сезініп, 

жүре  алатын  мамандар  дайындау  мәселесі  Қазақстан  оқу  орындарының  ең 

маңызды міндеттерінің бірі болып табылады. 

Сапалы  білім  беру  қазіргі  уақытта,  білім  алушылардың  жұмысын 

ұйымдастыруда  жаңа  әдістер  мен  технологияларды  кеңінен  пайдалануды, 

білім  беруді  ақпараттандыруды  талап  етеді.  Ақпараттық  технологияларды 

254 

 

пайдалану  бұрыннан  пайдаланатын  жүйелерге  қосымша  болғанда  емес, 

дәстүрлі жүйелермен тұрақты байланыста, оқыту процесінде қатысушыларға 

жаңа мүмкіндіктерімен ұйымдастырылғанда ғана тиімді.  

Математика пәні адамның ой – өрісін, ойлау, талдау қабілетін дамытады 

және  білім  қазынасын  игеру,  әсіресе  математиканы  оқыту,  оқып  -үйрену 

дәйектілікті,  табандылықты,  сонымен  бірге  қажырлы  еңбекті  талап  етеді. 

Сондықтан  барлық  оқушыларды  жүйелі  дайындықсыз  жоғары  нәтиже 

көрсету мүмкін емес. 

Оқушыларды  сырттай  мемлекеттік  бақылауларға  дайындауда  пән 

мұғалімі математика пәніне деген өзінің көзқарасын түсіндіріп жеткізуі және 

математиканы санақ жүйесі немесе қандайда бір өлшеуші құрал ретінде қана 

қарастырмай,  біріншіден,  ғылым  екендігін  түсіндіріп,  ал,  екіншіден,  кез 

келген  оқушы  жігерлік  танытып,  бар  күш-қайратын  салып  талаптанса  ғана 

меңгеретіңдігі туралы бойларына сезім тудыру қазіргі кезеңдегі мектептің ең 

күрделі  психологиялық  мақсаты  деп  білу  өте  орынды.  Математика  арқылы 

оқушыға  мұғалім  күнделікті  іс-әрекетін  ғылыми  стильмен  жеткізу,  оларды 

адамгершілікке, өз-өзіне сын көзімен қарауға, сонымен қатар, жауапкершілік 

пен адалдыққа бейімдейді. Бұл қасиеттерді бойына сіңірген оқушы келешекте 

қиындыққа және уақытша психологиялық қолайсыздыққа төзімді болады. 

Білім  беру  жүйесін  ақпараттандырудың  бағыты  жаңа  ақпараттық 

технологияларды  пайдалану  арқылы  дамыта  оқыту,  дара  тұлғаға  бағыттап 

оқыту  мақсаттарын  жүзеге  асыра  отырып,  оқу-тәрбие  үрдісінің  барлық 

деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарлатуды көздейді. 

Компьютер  – оқу  үрдісінде  қолданылатын оқытудың  тиімді  құралдары- 

ның  бірі.  Ол  оқытудың  әдістері  мен  мазмұнын  анықтамайды.  Оқытудың 

компьютерлік  технологиясы  дегеніміз  білім  алушыларға  ақпаратты  компью- 

тер арқылы дайындау және беру процесі. Компьютерлік технологияға әртүрлі 

оқыту әдістері жатады: бағдарламалық оқыту, танымдық оқыту және т.б. 

Қазіргі  уақытта  әрбір  жаңа  заманғы  адам  копьютерді  біледі,  оны 

жұмыста  да,  үйде  де  қолданады.  Компьютерлік  технологиялардың  жаңа 

заманғы әлем бізге өте үлкен көлемді есептерді шешуге мүмкіндік береді, аз 

уақыт  ішінде  ақпараттың  өте  үлкен  санын  өңдеуге  көмектеседі.  Компьютер 

құрамдастардың  даму  жылдамдығы  тек  математикалық,  графикалық 

есептерді  шешіп  қана  қоймайды.  Бүгінгі  күні  видео  және  аудио  ақпаратты 

өңдеу және бейнероликтерді құру аса қиындыққа соқпайды.  

Компьютерлік  оқыту  дегеніміз  –  оқытудың  техникалық  құралдарының 

бірі  компьютер  мүмкіндіктерін  қолдану  болып  табылады.  Оны  келешекте 

электронды оқыту  деп  атауды  кейбір маман  ғалымдар ұсынуда.  Электронды 

оқыту  жүйесі  рецептивті  және  интерактивті  болып  екіге  бөлінеді. 

Интерактивті  жүйе  дербес  компьютерді  қолдану,  бейнемагнитофон,  бейне 

дискілі  құрал,  теледидар  кешендері  негізінде  құрылады,  білім  алушы  мен 

техника  құралдары  арасында  екі  жақты  қарым-қатынас  орнайды,  көрнекілік 

пен  кері  байланысты  қамтамасыз  етеді.  Олай  болса,  оқытудың  жаңа 

ақпараттық  технологияларын  техникалық  және  адам  ресурстарын  олардың 

255 

 

өзара  әрекеттесуін  ескере  отырып,  білім  беру  формаларын  оңтайландыру 

үшін  рецептивті  немесе  интерактивті  түрдегі  электронды  оқытуды  жасау 

және жүзеге асырудың жүйелі әдісі деп санауға болады. 

Қазіргі  кезде  компьютерлік  технологияның  даму  деңгейі  жаңа  дәуірдің 

мультимедиалық,  телекоммуникациялық  мүмкіндіктері  мен  артықшылық- 

тарын көрсететін, толыққанды сапалы, нақты алғышарттар болып табылады. 

Осылайша сабақ тақырыбына сәйкес оқулықтан тыс қосымша материал 

пайдалану  студенттердің  ой-өрісін  өсіреді,  шетелдік  әріптестерін  қиналмай 

түсінуге көмегін тигізеді. 

Қазіргі  уақытта  автоматтандырылған  оқыту  жүйеснің  бір  жіктелуі  жоқ. 

Бірақ,  көп  жұмыстарда  әдістемелік  мақсатына  қарай  олардың  жүзеге 

асырылуы  компьютерлік  оқыту  бағдарламаларын  енгізуде  олардың 

ортасында келесі типтер ерекшеленеді: 

1. Тренажер-бағдарламалар  іскерлік  пен  дағдыны  қалыптастыру  және 

бекіту  үшін  тағайындалған  және  де  оқытылатындардың  өздерін  дайындау 

үшін.  Бұл  бағдарламаларды  қолданған  кезде  оқытылатындар  теориялық 

материалды біледі деп жорамалданады. 

2. Бақылаушы  бағдарламалар  нақты  білім  немесе  іскерлік  деңгейін 

бақылау  үшін  тағайындалған.  Белгілі,  оқытылатындардың  білімін  бақылау 

өзімен ең бір маңызды және сол уақытта ұйымдастыру мінездемесі бойынша 

және зерттеудің теориялық деңгейі бойынша оқыту процесінің ең бір нашар 

тізбегін ұсынады. Қазіргі бақылау формалары мен әдістердің негізгі кемшілігі 

мынада:  олар  көп  жағдайларды,  қажетті  тұрақтылықты  және  оқу  ақпаратын 

меңгеру  сапасындағы  бағаның  инварианттылығын  және  де  осы  бағаны, 

ақиқат  білім  деңгейінің  адекваттығын  қамтамасыз  етпейді.  Оқу  барысын 

бақылауды  жетілдіру  түйік  проблемасының  құрастырылатын  білім,  іскерлік 

және  дағды  бағасының  ақиқатының  жоғарылау  проблемасы  айналасында 

концентрациялануы  керек.  Бұл  проблеманы  екі  аспектіде  қарастыруға 

болады:  біріншіден,  оқытылатындардың  шын  білім  деңгейлерінің  педагоги- 

калық  бағасының  сәйкестік  дәрежесінің  өсуі  ретінде;  екіншіден,  мынадай 

құрастыру  және  тарату  әдіс-тәсілдерімен  бақылау,  олар  мұғалімнің 

субъективті  орнатуларынан  және  кездейсоқ  факторлар  бағасынан  тәуелсіз 

болуын  қамтамасыз  етуден  тұрады.  Сәйкес  бақылаушы  бағдарламалар 

дестелерін  қолдану,  оқыту  нәтижесін  және  оқытушы  еңбегінің  үнемділігін 

көтеруге  мүмкіндік  береді,  сонымен  бірге  бақылауға  талап  етілетін 

тұрақтылықты  және  мұғалімнің  субъективті  орнатуларынан  тәуелсіздерін 

береді.  

3. Жаңа  түсініктерді  меңгеру  –  артықшылығымен  бағдарланған 

тәлімгерлік  бағдарламалар.  Бұл  бағдарламалардың  көмегімен  оқыту  диалог 

формасында жүргізіледі, бірақ үлкен бөлікте диалог оқытылатынның немесе 

түрлендіру жауабы негізінде құрастырылған фактілік диалогты құрайды. 

4. Көрсетуші бағдарламалар оқу материалын көрнекі көрсетуде бейнелеп 

түсіндіру үшін тағайындалған. Оқытушы жаңа материалды түсіндірген кезде 

көрнекі құралдар ретінде компьютерді табысты қолдана алады. Оқу процесін 

256 

 

интенсификациялау  кезінде  диалогты  немесе  интербелсенді  графикада 

көрсетуші бағдарламаларды қолданудың үлкен мүмкіндіктері бар. 

5. Ақпараттық-анықтамалық  бағдарламалар  қажетті  ақпаратты  шығару 

үшін тағайындалған. 

Келешекте  оқытылатын  оқуға  дайындалған  кезде  немесе  оқу  кезінде 

модем  және  телефон  байланысы  жолы  арқылы  басқа  компьютерлерге  және 

кітапханаға  қосылған  дербес  компьютерді  қолдануға.  Бұл  жағдайда  ол 

компьютерленген  кітап  каталогына  немесе  кезеңдік  баспаға  қатынауда  ие 

болатын  қажетті  ақпаратты  ала  алады.  Компьютер  көмегімен  оқушы 

ұйымдастырылған  ақпарат  қоймасына  көптеген  әртүрлі  мәліметтер  банкісі- 

мен  қатынастар  ұйымдастыра  алады.  Энциклопедия  немесе  кітапханалық 

қолдануды  білу  қалай  маңызды  болса,  компьютер  көмегімен  ақпаратты  алу 

солай керек екенін білу керек. 

6. Имитациялық  және  модельдеуші  бағдарламалары  объекттер  және 

оқиға «симуляция» үшін тағайындалған. 

Егер оқиғаны іске асыру мүмкін болмаса немесе қиынға түссе, онда бұл 

бағдарламаларды  қолданудың  маңызы  өте  зор.  Бұндай  бағдарламаларды 

қолдану  кезінде  абстрактілі  түсінік  нақты  болады  және  оқытылатындардың 

арқасында  жеңіл  қабылданады.  Одан  басқа  оқушылар  жай  массивті 

ақпаратты есте сақтауға қарағанда материалды белсенді меңгерген жағдайда 

көп білім алады. 

Қорыта  келе  айтарымыз,  компьютердің  мүмкіндіктерін  пайдалана 

отырып,  математика  сабағында  көрсету,  түсіндіру,  жаттықтыру,  түзету  және 

бағалауды жүзеге асыруға болады. Математика пәні мұғалімі педагогикалық 

жұмыста  белгілі  бір  нәтижеге  жетуді  көздеп,  компьютерлік  техниканы 

математика  пәнін  оқытуда  тиімді  пайдаланып  сабақ  өткізсе,  сапалы  білім 

беруге қол жеткізуге болатындығы айқын. 

Интерактивті тақтаның мүмкіндіктерін математика сабағында пайдалану 

ақпаратты  жеткізуге  арналған  уақытты  үнемдеумен  қатар,  жаңа  тақырыпты 

пысықтауға, есептерді көптеп шығаруға уақытты көбейтеді. Математика пәні 

мұғалімдерінің  алдында  тұрған  негізгі  мақсаттардың  бірі  –  ҰБТ-ға 

оқушыларды  сапалы  түрде  дайындап,  жоғарғы  деңгейге  жеткізу.  ҰБТ-ға 

дайындау кезінде де ақпараттық технологияның көмегімен уақытты үнемдеп, 

есептердің тиімді жолдарын бейнелерге бейнелеп түсіндіруге қолайлы. 

 

Әдебиет 

1. Кручинин  В.В.  Разработка  компьютерных  учебных  программ.  –  Томск:  Изд-во 

Том. гос. университета, 1998. – 211 с 

 

 

257 

 

МЕТОДЫ ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ КАК ФОРМЫ 

РАЗВИТИЯ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ КОМПЕТЕНЦИЙ В СИСТЕМЕ 

ПРОФЕССИОНАЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ 

 

Е.П. Санжарова 

ГУ «Профессиональный лицей №3», г. Аксу  

 

Главное изменение в обществе, влияющее на ситуацию в сфере образо- 

вания  –  ускорение темпов  развития общества.  В  результате  учебные  заведе- 

ния должны готовить своих учеников к жизни, к переменам, развивать у них 

такие качества, как динамизм, конструктивность. Такая подготовка не может 

быть обеспечена  за  счёт  усвоения определённого  количества  знаний.  На со-

временном этапе требуется: выработка умений делать выбор, эффективно ис-

пользовать ресурсы, сопоставлять теорию с практикой и другие способности, 

необходимые  для  жизни  в  быстро  меняющемся  обществе.  Все  эти  качества 

можно  развивать  в  учащихся  на  уроках  естественно-математических  дисци-

плин. Современный работодатель заинтересован в таком работнике, который 

умеет  думать  самостоятельно  и  решать  различные  проблемы,  обладает  кри-

тическим и творческим мышлением, владеет богатым словарным запасом. 

Исходя из этого, лицей должен научить решать проблемы в сфере учеб-

ной  деятельности,  объяснять  явления  действительности,  их  сущность,  при-

чины, взаимосвязи. 

Развитие  становится  ключевым  словом  педагогического  процесса,  глу-

бинным понятием обучения. Поэтому задача учителя на современном этапе – 

применяя новые педагогические технологии, научить учиться.  

Одна из важных задач естественно-математических дисциплин состоит в 

том, чтобы привить учащимся умения, позволяющие им активно включаться 

в творческую, исследовательскую деятельность для развития компетентности 

учащихся.  

По  мнению  А.В.  Хуторского,  образовательная  компетенция  –  это  сово-

купность  взаимосвязанных  смысловых  ориентацией,  знаний,  умений,  навы-

ков  и  опыта  деятельности  ученика  по  отношению  к  определенному  кругу 

объектов реальной действительности, необходимых для осуществления лич-

ностно  и  социально  значимой  продуктивной  деятельности.  В  образователь-

ном процессе можно выделить следующие ключевые компетенции: 

– коммуникативные – умение вступать в диалог с целью быть понятым; 

– информационные – владение информационными технологиями; 

– социальные – умение жить и работать в коллективе; 

– автономизационные  –  способность  к  самоопределению  и  самообразо-

ванию; 

– нравственные  –  способность  жить  по  нравственным,  общечеловече-

ским законам. 

258 

 

В  настоящее  время  одной  из  главных  проблем  учителя  является  поиск 

средств  и  методов  развития  образовательных  компетенций  учащихся,  как 

условие, обеспечивающее качественное усвоение программы. 

Выбирать нужно задания, которые предлагается выполнить различными 

способами.  Они  не  только  содействуют  формированию  умений  переносить 

ранее  усвоенные  знания  в  новую  ситуацию,  но  и  приучают  видеть  новые 

функции рассматриваемого объекта, комбинировать известные способы дея-

тельности. Для развития творческого мышления постепенно формируются у 

учеников  умения  определять,  какие  частные  случаи  необходимо  выделить  в 

исследовании. 

Приведу  некоторые  примеры  исследовательской  деятельности,  которые 

можно применять на уроках естественно-математических дисциплин для раз-

вития компетенции учащихся.  

Одной  из  форм  исследовательской  работы  являются  рефераты,  которые 

ученики готовят по различным темам. Реферат предоставляет собой краткое 

устное или письменное изложение научной работы, содержание прочитанной 

книги или статьи. Это не конспект литературного источника. Жанр этой рабо- 

ты требует от учащихся анализа используемой информации и самостоятель-

ных выводов. К такой работе привлекаются учащиеся, склонные к исследова-

тельской  деятельности,  обладающие  аналитическими  способностями  и  кри-

тическим  мышлением.  Функции  учителя  при  руководстве  реферативной  ра-

боты учеников состоят в оказании помощи при выборе темы, консультирова-

нии в процессе работы, оформлении текста и процедуре защиты. Конечно же, 

ученики  не  делают  новых  открытий,  но,  работая  с  литературой,  создавая 

«банк данных» по теме своей работы, выдвигая различные гипотезы, форму-

лируя задачи, которые им предстоит решить, они учатся методам исследова-

тельской работы, достижения цели исследования. 

Метод учебного проекта – это одна из личностно-ориентированных тех-

нологий,  способ  организации  самостоятельной  деятельности  учащихся, 

направленной  на  решение  задачи  учебного  проекта,  интегрирующей  в  себе 

проблемный подход, групповые методы, рефлексивные, презентативные, ис-

следовательские и другие методики. Участие в проектной деятельности поз-

воляет  формировать  способность  брать  ответственность  на  себя,  совместно 

принимать решение, извлекать пользу из опыта, уметь решать проблемы, за-

ниматься  самостоятельно  своим  обучением,  учит  отстаивать  своё  мнение, 

вступать  в  дискуссию.  Эта  деятельность  учащихся  –  партнёров,  имеющих 

общую цель, согласованные методы и способы, направленные на достижение 

общего результата. 

Использование  на  уроках  информационно-компьютерных  технологий 

позволяет моделировать различные условия учебного процесса, которым ре-

бенку  необходимо  адаптироваться.  Оптимальное  сочетание  традиционных  и 

интерактивных  уроков  формирует  положительную  мотивацию  к  изучению 

предметов. 

259 

 

Презентации, FLSH-презентации, электронные учебники для нас стано-

вятся удобной формой сопровождения занятий. При участии учащихся можно 

разработать ряд уроков и внеклассных мероприятий. 

Создание  тематических  презентаций  по  вопросам  естественно  матема-

тических дисциплин есть суть творческой деятельности на уроках. Через та-

кой  вид  работы  развиваются  компетенции,  обеспечивающие  интеграцию 

личности  в обществе:  способность  включаться  в  деятельность  групп,  готов-

ность сотрудничать и вступать в продуктивный диалог с другими учащимися. 

В ходе защиты своих работ ребята учатся аргументировано отстаивать свою 

позицию и оценку различных событий. 

Одним  из  эффективных  путей  воспитания  у  школьников  интереса  к 

предмету  является  организация  их  игровой  деятельности,  которую  можно 

осуществлять с помощью составления тестов. 

Тесты помогают совершенствовать мышление, внимание, творческое во-

ображение, а также формируют социальные компетенции: умение работать в 

команде,  ответственность  за  результат.  Помимо  этого  они  позволяют  прове-

рить предметные знания, коммуникативные навыки, адекватность самооцен-

ки. Организуя на уроке работу с тестами, формируем основные информаци-

онные компетенции, а для многих именно они сегодня наиболее актуальны и 

необходимы во взрослой завтрашней жизни.  

В результате применения данных методов обучения  учащиеся приобре-

тают  определенные  качества  личности.  Они  гибко  адаптируются  в  меняю-

щихся  жизненных  ситуациях,  самостоятельно  приобретая  необходимые  зна-

ния, умело применяют их на практике для решения проблем, учатся самосто-

ятельно критически мыслить, видеть возникающие в реальном мире трудно-

сти  и  искать  пути  рационального  их  преодоления;  грамотно  работают  с  ин-

формацией. 

 

жүктеу/скачать 6,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: