Қазақстан республикасы денсаулық сақтау министрлігі

~16~ 
Қазіргі уақытта шетелде кең тараған «Экономикс» оқулығының авторы 
Пол Самуэльсон экономикалық теорияның бірнеше анықтамасын келтірген:
1.
Экономикалық теория
 
- 
бұл ақшалай іс 
- 
əрекетке байланысты 
айырбас жəне адамдар арасындағы қызмет түрлері туралы ғылым
. 
2.
Экономикалық теория
 
- 
адамдардың сирек немесе шектеулі өндіргіш 
ресурстарын қолдану арқылы жəне əртүрлі тауарды өндіру мен тұтыну 
мақсатында, оларды қоғам мүшелері арасында бөлу туралы ғылым.
3.
Экономикалық теория
 
- 
адамзаттың тұтыну мен өндіру саласындағы 
өзінің міндеттерімен қалай айналасатыны туралы ғылым.
4.
Экономикалық теория
 
- 
адамдардың өмірлік қызметінің күнделікті 
іскерлігін жəне өздеріне өмір сүру мүмкіндігін таба отырып осы жолды қолдану 
туралы ғылым.
5.
Экономикалық теория
 
- 
байлық туралы ғылым ретінде.
6.
Экономикалық теория
 
- 
сирек өндіруші ресурстарды адам мен қоғам 
уақыттың өтуіне қарай, ақшаның көмегімен немесе олардың қатысуынсыз, 
əртүрлі тауарды өндіру үшін таңдайды жəне оларды қазір мен болашақта тұтыну 
мақсатында əртүрлі адам мен қоғам топтары арасында бөлуді қолдану туралы 
ғылым.
Экономикалық теория микроэкономика жəне макроэкономикадан тұрады. 
Микроэкономика жеке субьектілер (фирма, салалар, т.с.с) деңгейдегі
шектеулі 
ресурстарды тиімді пайдалану мəселелерін зерттейді. Макроэкономика 
экономиканы жалпы зерттейді. 
Енді экономикалық теорияның даму кезеңдеріне тоқталып өтейік. 
«Меркантилизм»
(итальян сөзі «мерканте»
- 
саудагер, көпес деген ұғымды 
білдіреді) бірінші экономикалық ілім болып табылады. Осы ілімінің негізгі 
мазмұны мынада: меркантилистер байлықтың қайнар көзі тауар мен ақша 
айналымы саласында болады деп есептеген.
Олардың ойынша, қоғамның əл
- 
ауқаттылығына сыртқы сауданы реттеу, тауарды сыртқа шығару басқа елден 
əкелуінен артып тұруы мен елдегі ақша капиталының (алтын, күміс) жинақталуы 
арқасында қол жеткізіледі. Меркантилистік саясат елге барынша көп мөлшерде 
алтын мен күмісті жинауды көздейді. Меркантилизмнің нағыз өкілдері
- 
Вильям 
Стаффорд (1554
-
1612 жж.)
жəне Томас Мен (1571
-
1641жж.) болып табылады.
Қоғам байлығы саудада емес, ол өндірісте пайда болатындығы туралы 
идеяны алғашқы рет 
физиократтар 
(«физиократ» гректің «физис»
- 
табиғат, 
«кратос»
- 
өкімет деген екі сөзінен шыққан) мектебінің еңбектерінде пайда 
болды. Осы мектептің басты тұлғасы
- 
Франсуа Кенэ (1694
-
1774жж.). Ол ұлттық 
байлықтың қайнар көзі
- 
ауыл шаруашылығындағы еңбек деп есептеді. 
Кейінірек осы сұрақтар Уильям Петти (1623
-
1687 жж.), Адам Cмит (1723
-
1790жж.) жəне Давид Рикардо (1772
-
1823жж.) еңбектерінде де қарастырылды. 
Олар ұлттық байлықтың қайнар көзі 
- 
тек ауыл шаруашылығының еңбегі арқылы 
емес, барлық өндіріс саласындағы еңбектерде (өнеркəсіп, құрылыс өндірісі) деп 
айтқан. Осы идеялар «классикалық» деген атқа иеленді, сондықтан да бұл ілімнің 
өкілдері классикалық экономикалық мектептің негізін қалаушылар деп аталды. 

жүктеу/скачать 2,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: