Қазақ тілі лексика, фонетика, морфология мен синтаксис


Себеп-салдар салалас. Жалғаулықсыз байланысқан екі жай



Pdf көрінісі
бет360/406
Дата21.10.2023
өлшемі3,22 Mb.
#120381
түріОқулық
1   ...   356   357   358   359   360   361   362   363   ...   406
Байланысты:
Абуханов-лексика

Себеп-салдар салалас. Жалғаулықсыз байланысқан екі жай 
сөйлемнің алдыңғысы оқиғаның себебін, соңғысы алдыңғы сөйлемдегі 
айтылған ойдың нәтижесін білдіріп тұрса, ондай құрмаластың түрін
с е б е п – с а л д а р с а л а л а с с ө й л е м дейді.
Мысалы: 1)
Алдарындағы жаяуға жетіп қалган екен, Олжабек сөзін 
аяқтамай тоқтады. (Ғ. М.) 2) Менің қолым тимес, өз книжкаңды апарып 
сақтық кассасынан ақша алғаның дұрыс. (К. 0.) 
3) 
Жаз шықты, күн жылына 
бастады. 
Тақырып бойынша сұрақтар: 
1)
 
Қандай сөйлем құрмалас сөйлем деп аталады? 
2)
 
Сөйлем құрмалас болу үшін, оның қандай белгілері болуы шарт? 
3)
 
Құрмалас сөйлемдер құрамындағы жай сөйлемдерінің мағыналық 
қарым-қатынасына және байланысу тәсілдеріне қарай нешеге бөлінеді? 
4)
 
Құрмаластың қандай түрін салалас құрмалас дейді? 
5)
 
Салалас құрмаластар өз ішінен нешеге бөлінеді ? 
6)
 
Жалғаулықсыз салалас құмаластың құрамындағы жай сөйлемдері 
өзара қандай мағыналық қарым-қатынаста байланысады? 
§ 146. 
Жалғаулықты салалас құрмалас сөйлемдер 
 


327 
Белгілі жалғаулықтардың дәнекер болуы арқылы бір – бірімен тең 
дәрежеде байланысып, бір күрделі ойды білдіріп тұратын жай сөйлем-
дердің тобын ж а л ғ а у л ы қ т ы с а л а л а с қ ұ р м а л а с с ө й л е м
дейді. 
Жалғаулықты салалас құрмалас сөйлемдер жай сөйлемдерінің мағыналық 
қарым-қатынасына және жалғаулық шылаулардың түріне қарай мына сияқты
бес түрге бөлінеді: 1) ыңғайлас салалас, 2) қарсылықты салалас , 3) себеп-
салдар салалас.4) талғаулықты салалас, 5) кезектес салалас,


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   356   357   358   359   360   361   362   363   ...   406




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет