Құрастырушылар: б.ғ. к. Утаубаева А. У., оқытушы, магистр Сарсенова А. Н



Pdf көрінісі
бет48/82
Дата04.11.2023
өлшемі5,89 Mb.
#122157
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   82
Байланысты:
38. Силл - Молекулалык биология

терминация, 
синтезделген РНҚ-ның босап шығуы ж
белокты субъбірліктерден тұрады: екі α-субъбірліктері (бұлар кішкен
үлкен субъбірліктер) жəне ω-субъбірліктері. Б
бірігіп минимальды фермент немесе кор-фермент түзеді. Бұл кор-ферментке 
субъбірлік РНҚ синтезінің басталуына, транскрипция 
ферментерді атаныз? 
ызметі 
(3 сағат).
зілу процесі№ 
зілу процесі. РНҚ-дағы ДНҚ 
станымдары мен механизмі. Транскрипцияның инициация, 
Қ синтезі 
шіріп жазу) – тірі клеткалардағы 
зоксирибонуклеин қышқылы (ДНҚ) 
тимин жəне цитозиннің 
ы генетикалық ақпараттың іске 
Қ полимераза ферменті 
молекуласының полимерлі тізбегі 
лігіне комплементарлы болады. 
луге болады. Бірінші этап-транскрипцияның 
синтезделу бастамасы, нуклеотидтер арасында бірінші 
заруы – 
элонгация
, синтез 
уы жүреді. Ол бірнеше 
лар кішкентай субъбірліктер), β- 
субъбірліктері. Бұлардың барлығы 
ферментке σ-субъбірлігі 
инициациясына қажет. 


Элонгационды комплекс тұрақты, себебі ол үлкен жұмыс атқаруы тиіс. Ол ДНҚ-да 
секундына 50 нуклеотид жылдамдығымен қозғала алады. Бұл процесс орын ауыстыру 
(немесе транслокация) деп аталады. ДНҚ-ның РНҚ-полимеразасымен (кор-ферментпен) 
қатынасы, σ-субъбірлігімен салыстырғанда, ДНҚ-ның кезектесіп келуіне қарамайды. Жəне 
кор-фермент терминацияның белгілі бір сигналдарынан өткен кезінде ДНҚ-ның синтезін 
аяқтайды. 
Кор-ферменттің молекулярлық құрылысын толығырақ қарастырайық. Жоғарыда 
айтқандай кор-фермент α- жəне β-субъбірліктерінен тұрады. Олар бір-бірімен байланысып 
«шетіне» немесе «шымшуыр» түзеді. α-субъбірліктері осы «шымшуырдың» негізінде 
орналасып, құрылымдық функцияны орындайды. Олар ДНҚ, РНҚ-мен еш байланыспайды. 
ω-субъбірлік – құрылымдық функцияны орындайтын кішігірім белок. Жұмыстың негізгі 
бөлігі β- жəне β΄-субъбірліктері орындайды. Суреттеβ΄-субъбірлігі жоғарыда, ал β-
субъбірлігі – төменде орналасқан. 
РНҚ-полимераза
молекулярлық машина тəрізді жұмыс жасайды, онда əрқайсысы 
өз қызметін атқаратын əр түрлі детальдар бар. Мысалы, «шымшуырдың» үстіндегі β΄- 
субъбірліктерінің бөлігі алдыңғы ДНҚ-дуплексті ұстап тұрады. Бұл бөлік «қалқалағыш» 
деп аталады. ДНҚ-мен байланысқан соң қалқалағыш30 ангстрем жол жүріп, төмен түседі 
де, транскрипция процесі кезінде түсіп қалмас үшін ДНҚ-ны қысып ұстайды. РНҚ-
полимеразадан шыққан ДНҚ-РНҚ гибрид өріліп, байланысып қалады. Бұнда «тікен» 
атаулы құрылым əрекеттеседі. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   82




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет