25
Ақыл сыз би
бол мас,
Сәу ле сіз үй бол мас.
Жү рек те оты жоқ,
Адам да ми бол мас, –
дей ді.
Сон дық тан осы ісім дұ рыс па, қа те ме деп бір ме зет жү рек ті тың дау ке рек,
«жү рек ке әмір жүр мей ді» деу бос сөз. «Осы үшеуің
ба сың ды қос, бә рін де
жү рек ке би лет» де ген сөз ді Абай ғы лым ның ау зы на те гін са лып тұр ған жоқ.
Оқы ған адам – ақыл ды, оқы ған адам қай ра тын
дұ рыс жұм сай ала ды, оқы-
ған адам жү рек тің әмі рі не құ лақ аса ала ды, тың дай ды.
Дой ыр лық қа, на дан,
на шар лық қа бар май ды (М.Әуезов).
«Ақыл, қай рат, жү рек ті бір дей» ұс та ған «то лық адам нан» еш уа қыт та
жау ыз дық шық пай ды. «Ғы лым тап пай мақ тан ба» де ген өле ңін де Абай: «Дү-
ние де өзі,
мал да өзі, Ғы лым ға кө ңіл бер се ңіз» – дей ді емес пе? Мә тін маз мұ ны
па ра сат-па йым ға тұ нып тұр. Абай нұс қа ған жол мен жү ру өмір лік ба ғы тың ды
бел гі лей ді,
адас пай сың, тір ші лік ке ұм ты ла сың, өйт ке ні ол –
адам зат тың бар-
лы ғы на ор тақ құ бы лыс. Абай ды оқы саң, өмір ден жа за бас пай сың. Сон дық тан
«Абай ды оқы, та ңыр қа», «Абай ды оқы, ерін бе».
Ойталқы
1. Қа ра сөз де генді қалай түсіндірер едің?
2. Абай дың қан ша қарасөзі бар?
Неліктен
1. Абайдың қарасөз дер ін неліктен адамзаттың рухани азығы дейміз?
2. Абай не се беп ті «то лық адам» ту ра лы сөз қоз ғай ды?
Тобыңдаталдапкөр
Абай дың қарасөз де рі нің қазақ әдебиетіндегі
бас қа қа ра сөз дер ден
(әңгіме, новелла, эссе, повесть т.б.) ай ыр ма шы лы ғын тал дап көріңдер.
Дәптеріңежаз
Қарасөз де гі ұлт тық құн ды лық тар дың әлем дік та қы рып тар мен үн дес-
ті гін ашып жаз
.
«Соңғы сөзді мен айтайын» әдісі бойынша қарасөзден «Мәңгілік Ел»
идеясы мен әлемдегі адами құндылықтарды байланыстырып көрсет.
Абай мен Шә кә рім нің ой лау па й ымы на қа зір Еуро па да, Шы ғыс та же те ал
май отыр.
МекемтасМырзахметұлы
Достарыңызбен бөлісу: 
