Потенциометрлік анализ

32 
мембрана (3) бір жағымен хлоркүмісті электродтың салыс-
тырмалы ерітіндісімен ал екінші жағымен зерттелетін ері-
тіндімен шектеседі. Резервуардағы мембрана сіңіретін ионсезгіш 
сұйықтық (2) сумен араласпайтын, қолайлы еріткіште ерітілген, 
қышқылды, негізді немесе хелаттүзгіш функционалды топтары 
бар сұйық органикалық иониттен тұ-
рады.
Кальцийді анықтау үшін осындай 
типті электродта сұйық ионит ретінде 
диалкилфенилфосфонитте немесе осы-
ған аналогты композицияда еріген ал-
килфосфор қышқылының кальций тұ-
зын қолданады. Ішкі хлоркүмісті салыс-
тыру электродында бұл жағдайда CaCl
2
бар. Ионселективті мембрананың 
әр жағынан тепе-теңдік орнайды: 
𝐶𝑎𝑅
2(орг)
↔ 2𝑅
(орг)
−
+ 𝐶𝑎
𝑐𝑦
2+
.
 
Салыстырмалы ерітіндідегі Са
2+
ионының концентрациясы 
(және активтілігі) тұрақты, сондықтан электрод потенциалы 
зерттелетін ерітіндіде Са
2+
ионының концентрациясына (активті-
лігіне) ғана тәуелді болады. 
Бұл тәуелділік Нернст теңдеуімен беріледі: 
𝐸 = 𝐸
мембр
0
− 0,029𝑙𝑔𝑐
𝐶𝑎
2+
.
(2.11) 
(2.11) теңдеу 10
-5
-тен 1 моль/л-ге дейінгі концентрация 
аймағында рН 6,0-11,0 аралығында қолданылады. рН-тың жоға-
ры мәнінде Са(ОН)
2
тұнбасы түзілуі мүмкін, ал қышқылдық ай-
мақта сутек ионының әсерінен органикалық иониттің кальций-
мен тепе-теңдігі күрделене түседі. 
Практикада ионселективті мембраналы электродтар калий, 
натрий, аммоний және басқа да иондарға да қолданылады. NH
3
, 
NO және басқа да газдарды анықтау үшін газсезгіш мембраналы 
электродтар да құрастырылған. Қабыршақты электродтарда 
2.2-сурет. 
Сұйық 
ионселективті электрод 
сызбасы 

33 
сұйық мембрана орнына жұқа қабыршақ қолданылады. Қабыр-
шақты электродтар механизмі мембраналы электродтардағы 
сияқты, бірақ та олар ұзағырақ және жұмыс жасауға ыңғайлы. 

жүктеу/скачать 3,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: