Потенциометрлік анализ

36 
метр – миливольметрмен бір жинақта шығарылады. 
2.4-суретін-
де
автоматты тирлеу үшін қондырғы сызбанұсқасы келтірілген. 
Анализденетін ерітінді 
(1)
құ-
йылған ыдысқа титрантты қосуға 
арналған өлшегіш түтікше, индика-
торлық электрод 
(4)
(шыны немесе 
платина) және хлоркүмісті салыс-
тыру электроды енгізіледі. Ерітіндіге 
титранттың жіберілуі 
(9)
клапанмен 
реттеледі. рН-метр – миливольметр 
(5)
жүйенің ЭҚК-не пропорционалды 
𝐸
𝑥
кернеуі БАТ-15 кіретін жеріне
жеткізіледі, бұл жерде 
(6)
титрлеудің 
соңғы нүктесінің тапсырғышына ал-
дын ала тағайындалған 
𝐸
0
мәнімен
салыстырылады. Тағайындалған жә-
не тәжірибелік 
𝐸
𝑥
− 𝐸
0
өлшемі-
нің айырымы күшейткіш 
(7) 
арқылы 
титранттың берілуін ашып-жабатын электромагнитті клапан
-
ның 
(9)
жұмысын меңгеретін, контактсіз электрондық релеге 
(8)
беріледі. 
𝐸
𝑥
=
𝐸
0
болған кезде клапан титранттың берілуін
тоқтатады. Жұмысшы ерітіндінің көлемі бюретка көмегімен 
өлшенеді. Бұл қондырғыда титрлеу қателігі 
±1 %
-дан аспай
-
ды. 
Ионселективті (ионталғағыш) өрістік транзисторлар 
Транзистор терминімен 1948 жылы Д. Бардин және 
В. Бриттон (АҚШ) алғаш нүктелік жартылай өткізгіш триодты 
атады. Өрістік транзистор – электр өрісімен басқарылатын жар-
тылай өткізгіштік күшейткіш. Ток мәнін басқару үшін қолданы-
латын, электр сигналын қабылдайтын электрод бекітпе деп атала-
ды. Ионселективті өрістік транзистордың идеясы – ерітіндідегі 
потенциал анықтаушы иондардың концентрациясы (активтілігі) 
ток күшін басқаратындай етіп, өрістік транзистордың бекітпесін 
ионсезгіш мембранаға алмастыру. Алғаш ионселективті өрістік 
2.4-сурет. 
Автоматты 
титрлеуге арналған 
қондырғының сызбанұсқасы 

37 
транзистор ерітіндідегі натрий иондарының концентрациясына 
сезімтал болған. 
Заманауи микроэлектрондық технология жауап қайтару 
уақыты аз, кедергісі төмен (құрам құрылғылары), миллиметрлік 
өлшемді электродтарды дайындауға мүмкіндік береді. Диаметрі 
30 мкм, ұзындығы 5 мм ине тәрізді құрылғының микронұсқасы 
белгілі. Мұндай құрылғы үздіксіз түрде рН-ты және карбонат-
иондарының концентрациясын өлшеуге арналған. Бекітпенің 
бетіне кез келген ионселективті мембрана орналастырылуы мүм-
кін. Ионселективті өрістік транзисторларды үшінші буынның 
электродтары ретінде қарастыруға тура келеді. 

жүктеу/скачать 3,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: