БӨЖОЖ № 4  Тақырып: Лингвистикалық типологияның негіздері

– 
138 
–
Салғастырмалы тіл білімі
заттар мен құбылыстардың қарым-қатынасын білдіретін топтау 
жүйесі екенін студенттерге ұғындыру.
І. Проблемалық сұрақтар:
1. Лингвистикалық типологияның салалары қандай?
2. Тілдік жүйе және тілдік құрылым дегенді қалай 
түсінесің?
3. Тіл типі, тілдегі тип туралы неайтар едің?. 
4. Изоморфизм және алломорфизм дегеніміз не?
ІІ.Типтік тапсырмалар: 
1. Мамандық тіліндегі типологиялық басымдылықты 
қалай түсінесің?
2. Г.П.Мельниковтың «тілдегі типологиялық басымдылық 
(доминант)» концепциясын мамандық тілінде қолдануға бола 
ма, өз ойыңызды білдіріңіз.
3. Қазақ тілінің негізгі грамматикалық тенденциясы 
қандай, мысалмен дәлелдеңіз.
4. Туысқан тілдер деп қандай тілдерді айтамыз? Түркі 
тілдерін саралаңыз.
5. Тілдердің таралу факторлары туралы өз ойыңызды 
айтыңыз.
ІІІ. Прагма-кәсіби тапсырмалар:
1. Дүние жүзі тілдерін топтастырудың екі түрлі жолын 
схема бойынша көрсет
2. Шығу тегі жағынан топтастыру яғни Тілдердің 
генеалогиялық топтастырылуы деген не? Айырмашылығын 
көрсетіп топта. 
3. Шығу тегіне байланыстырмай, грамматикалық 
құрылысы мен типінің ұқсастығы жағынан топтастыру яғни 
тілдердің типологиялық тұрғыдан топтастырылуы дегенді 
мамандық тілі бойынша дәлелде.
4. Қазақ тілін қандай белгісіне қарап агглютинативті, 
орыс тілін неге флективті деп бөлеміз? Мысалдармен дәлелде.
Әдебиеттер
1. К.Аханов. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 1978.
2. Б.Қалиұлы. Жалпы тіл білімі. Алматы, 2004.
3. Вардуль И.Ф. О предмете и задачах типологии. //
Принципы типологического анализа языков различного строя. 
М., «Наука», 1972.

– 
139 
–
Есеналиева Жанар
4. Кибрик А.Е. Об основном вопросе типологии. //
Типология и грамматика.М., «Наука»,1990.
5. Курилович Е. Понятие изоморфизма //очерки по 
лингвистике /перевод с польского.-М.,1962/
6. Макаев Э.М. К вопросу об изоморфизме //Вопросы 
языкознания.-1961.-№5.
7. Успенский Б.А. Принципы структурной типологии.
Изд-во МГУ,1962 с.6.
8. P. Jakobson.Typoloqicai studies and fheir contribution 
to historical comparative linquisties- «Repors for hhe Eiqht 
international conqress of linquists» suppl. Oslo,1957.
9. Буранов Дж. Сравнительная типология английского и 
тюркских языков.М,1983,266с.
10. Бодуэн де Куртенэ И.А. О смешанном характере всех 
языков// Избранные труды по языкознанию - М, 1963, т. 1,371с
11. Аракин В.Д. Сравнительная типология английского и 
русского языков.М,Физматлит, 2000, 255 с.
12. Широкова А.Н.Сопоставительная типология разно-
структурных языков. М, 2000, 200 с.

жүктеу/скачать 5,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: