Қыс өтіп, күлімдеп көктем, жарқырап жаз келгенде, шұрқырап жатқан қалың жылқы
жүктеу/скачать 4,57 Mb. Pdf көрінісі
|
OKU SAUAT 2019 (1)-1
| 2321 нұсқа
1-мәтін Жер шарында теректің жүзден астам түрі бар. Біздің елімізде теректін отыз шақты түрі кездеседі. Қазақстан жерінде ақ терек, көк терек, қара терек, мырза терек сияқты түрлері өсіріледі. Терек өте тез өседі. Оның биіктігі елу метрге дейін жетеді. Мұндай әсем де ірі ағаш көше бойына, аулаға, су қоймаларының жағалауына отырғызылады. Қалалар мен ауылдарды көгалдандыруға, егіс алқабын қорғауға пайдаланылады. Теректің бір артықшылығы - көп күтім тілемейді. Оны көшеттерден көбейтуге болады. Теректің кейбір түрлері жүз жиырма, жүз елу жыл өседі. Терек ағашы жұмсақ болады. Одан сіріңке, қағаз, түрлі бұйымдар жасалады. Теректі құрылыста да кеңінен пайдаланады. 314 1. Мәтін тақырыбын анықтаңыз. A) Ағаш өнімдері B) Қазақстанда өсетін ағаштар C) Ағаш түрлері D) Ағаштың пайдасы E) Терек ағашы 2. Тұжырымдардың дұрысы: 1. Терек баяу өседі. 2. Терек көп күтім тілемейді, 3. Терек катты ағашқа жатады. A) Екінші мен үшінші B) Үшеуі де C) Тек бірінші D) Тек екінші E) Бірінші мен екінші 2- мәтін Ерте көктем шығысымен-ақ әкем қыс бойы көміліп жатқан жүзім бұтақтарын ашып, оны ағаштан иіп жасалған арнайы белдеулерге асып қоятын. Бұл өте күрделі, нәзік жұмыс. Қысымен жер астында жаткан жүзім бұтақтары кейде топырақ астында жатып-ақ бармақтай- бармақтай бүртік шығарып қалады. Оны абайсызда жұлып түсіруге болмайды. Әкем топырак астында көзге көрінбей жатқан адам саусактары секілді жүзім бұтақтарының қай тұста, қалай жатқанын алақанымен сипалап білетін. Сол себепті көктемдегі жүзім ашу ісіне өзінен басқа тірі пендені жолатпайтын. Мұндайда әкем жүзімнің әр бұтағын қолымен сипалап, «Ә, оянып қалдың ба, жарайды, сен де жарық дүниеге шыға ғой», - деп өзінен-өзі күбірлеп сөйлеп жүретін. Әкем үш гектардай жерді алып жатқан жеміс бағындағы алма, өрік, шабдалы, тағы басқа мыңдаған түп ағаштардың әрбіреуінің қай жерде, қалай тұрғанын, неше жаста екенін, өткен жылы неше бұтағы кесілгенін, қанша жеміс бергенін, биыл қайсысына күтім қажеттігін жатқа білетін. Сол себепті ол бақты аралап жүрмей-ақ өзі көздеген жеміс ағашын бірден тауып, оның артық бұтақтарын кесіп, құрт түскен жапырақтарына дәрі сеуіп жүретін. 3. Автордың бағбанға қатысы қандай? A) Інісі B) Ағасы 4. Бүл кімге/неге айтылған сөз? C) Шөбересі D) Баласы E) Немересі «Ә, оянып қалдың ба, жарайды, сен де жарық дүниеге шыға ғой». A) Жүзімге B) Алмаға 5. Мәтінде не туралы айтылған? 1. Әкенің бақты күту шеберлігі 2. Бау-бақшаны баптау сыры C) Әкеге D) Балаға E) Өрікке 3. Бақтағы жемістердің өнімінің көптігі. A) Біріншісі мен үшіншісі дұрыс B) Екіншісі мен үшіншісі дұрыс C) Барлығы бұрыс D) Біріншісі мен екіншісі дұрыс E) Барлығы дұрыс 6. Мәтінді жазудағы автордын басты ойы A) Жүзім түрлерін жарнамалау B) Жеміс ағаштарының түрлерін жарнамалау C) Әкесі туралы естелік D) Жеміс бағының күтімі бойынша кеңес E) Жеміс бағының пайдасы туралы айту жүктеу/скачать 4,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|