А. Соловьева, Б. Ибраимова



Pdf көрінісі
бет108/259
Дата28.11.2023
өлшемі5,1 Mb.
#130767
түріКнига
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   259
Терінің құрылысы. 
Тері негізгі үш қабаттан тұрады: эпидермис, дер-
ма және теріасты май жасұнығы (66-сурет). 
Сыртқы (бірінші) қабат – 
эпидермис
көпқабатты эпителий-
ден түзілген. Ол бір-бірінен айырмашылығы бар екі жасуша типінен 
тұрады. Эпидермистің сыртқы қабаты – терінің мүйізді қабаты. Оны 
үнемі қабыршақ түрінде түсетін және жаңарып отыратын өлі жасушалар 
құрайды. 
Терінің мүйізді қабатының астында бөлінетін тірі жасушалар бола-
ды. Солардың үздіксіз бөлінуі есебінен терінің мүйізді қабаты, шаш пен 
тырнақ жаңарады. 
Эпидермисте жасуша құрамында 
меланин­
пигменті болады. Ол 
неғұрлым көп болса, тері соғұрлым қоңырқай болады. Меланин теріні 
ультракүлгін сәуледен қорғайды.

II
III
1
4
2
3
6
10
9
5
7
8









66-сурет. 
Терінің құрылысы:
I – эпидермис;
II – дерма (нағыз тері);
III – теріасты май жас ұнығы. 
1 – түк; 2 – мүйізді қабат; 3 – өсуші 
қабат; 4 – тер безінің шұрықтары;
5 – жүйке талшықтарының ұш тары;
6 – тер безі; 7 – түкті көтеретін бұл-
шық ет; 8 – май безі; 9 – теріасты май 
жасұнығы; 10 – қан тамырлар
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


123
Терінің ортанғы (екінші) қабаты – 
дерма
. Бұл тығыз дәне кер ұлпасы, 
ол теріге беріктік пен эластикалық қасиет береді. Дермада шамалы 
бұлшық ет талшығы болады. Ол терідегі түкті көтереді немесе жиыры-
лып, «түршіккен тері» түзеді. 
Дермада терінің барлық негізгі элементтері орналасқан. Онда 
қан тамырлары, лимфа тамырлары болады. Олар эпидермисті қажет 
қоректік заттармен қамтамасыз етеді, себебі эпи дермистің жұқа қаба-
тында капиллярлар болмайды. Дерма капил лярларының термореттелу-
де маңызы зор.
Терінің жоғары қабатының жасушалары 
сыртқы түрді – алақан мен саусақ терісінің 
бетін дегі кескінді қамтамасыз етеді (67-сурет). 
Әрбір адамда «саусақ іздері» әртүрлі болады.
Дермада тері, шаш түбірі, тер және май 
бездерінің жүйке ұштары – тері рецепторлары 
орналасқан. Тері майы эпидермистің жоғары 
қабатын майлайды, оның қабыршақтануын 
жеңілдетеді, терінің бетін едәуір эластикалық 
етеді. 
Терінің ішкі (үшінші) қабаты – 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   259




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет