метафора (сөздің патшасы, сөз сарасы, қиыннан қиыстырар ер данасы)
болса,
фразеологиялық бірліктер (тілге жеңіл, жүрекке жылы тию, сөз танымау), эпитет
(бөтен сөз), метанимия (бишара, айтушы, тыңдаушы, парасы), бөтен тілдік реалий
(пара) көп мағыналы сөздер (былғану, келу, айналасы)
өлеңнің өзіндік стилистикалық
ерекшелігін, ақын тілінің байлығы мен ойының тереңдігін айқындайды.
Енді қарапайым қазақтілді оқырман өлеңді қалай түсінетінін қарастырайық. Абай
өлеңді
сөздің патшасы
, яғни «сөйлеудің ең жоғарғы формасы», «билеушісі», «ең
мықтысы», «өтімдісі» және
сөздің сарасы
, яғни «таңдаулысы», «ерекшесі» деп
сипаттайды.
Қиыннан қиыстыру
өлең жазудың «оңай еместігі», оны ақын қиналып
отырып «қисынын келтіретіндігін» және де оны әркім емес тек
ер данасының
(адамның
ақылдысының)
ғана
«қолынан келеді»
деп көрсеткен.
Ақын болу үшін дана болу шарт
екендігі
өлеңнің имплицитті мағынасы.
Сөздің құдіреті өлеңде
тілге жеңіл,
яғни
құлаққа
түрпідей тимейтін майда тілді, ешкімді жараламайтын немесе жүрекке жететін
жүрекке жылы
болу еншісі.
Ал өлеңдегі сөздерінің мағынасы
(айналасы
)
жұп-жұмыр
тегіс
,
яғни сөздер
өңделіп, ойланып, түзетіліп, таңдалып
қолдануы керек дейді ұлы
Абай.
Ал екінші шумақта
ақынның қандай болмау керектігі
сипатталады. Өлеңді
Достарыңызбен бөлісу: |
