58
5 сынып математика курсында «Жай бөлшектерге және аралас сандарға,
натурал сандар мен нөл санына амалдар қолдану» тақырыбы бойынша мәтінді
есептерді шығаруда оқушыларды күнделікті өмірде кездесетін қаржылық-
экономикалық мазмұнды есептерді шығаруға үйретуге болады. Осы тақырып
бойынша берілген «5.1.2.24 санның бөлігінтабужәне бөлігі бойынша санды
табу», «5.5.1.4 санның немесе шаманың бөлігін табу және бөлігі бойынша санды
немесе шаманы табуға арналған есептерді құрастыру және шығару», «5.5.1.3 жай
бөлшектерге арифметикалық амалдар қолданып мәтінді есептер шығару
(мысалы, бірлесіп жұмысжасауға қатысты есептер және тағы басқа)» оқу
мақсаттарына сай қаржылық-экономикалық мазмұны мәтінді есептерді шығару
арқылы отбасы бюджеті оның кірістері мен шығыстары туралы түсініктерін
қалыптастыру арқылы оқушыларды үнемшілдікке, ақшаны тиімді жұмсауға,
қоғамда кез-келген нәрсеге жанашырлықпен қарауға үйретуге болады.
Б.А.Рейсберг «Математиканы оқытуда оқушыларға тек семинарлар,
ойындар және есептерді шешу арқылы экономика негіздерін тиімді үйретуге
болады» деп есептейді [135, б. 81].
Өз кезегінде Г.Г.Шмырева және Н.Е.Фуртат қазіргі жағдайда экономикалық
тақырыптардың өзектілігі айқын деп есептейді. Оқушылар әр қадам сайын несие,
бартер, жалға алу, бизнес және т.б. терминдерді кездестіреді. Сондықтан мектеп
оқушыларына арналған экономикалық ұғымдардың мазмұндық жағын
математикалық есептер арқылы ашуға болады. Сонымен қатар, экономикалық
ақпараты бар оқу тапсырмалары есептеу дағдыларын жетілдіру үшін көп
еңбектену қажет деп есептейді [136, б. 75].
№119 жаттығу.
Әлия 2 самса мен тәтті нанға 230 тг төледі. Мәншүк 6 самса
мен тәтті нанға 470 теңге төледі де, 2 самсаны Назымға берді. Назым Мәншүкке
қанша теңгені қайтаруы керек?
Шешуі:
Есепті алгебралық әдіспен шешеміз. Ол үшін «
х
– самса», «
у
- тәтті
нан» деп белгілеулер енгіземіз.
Сонда Әлия
2
230
х у
+ =
тг төледі. Мәншүк
6
470
х у
+ =
тг төледі.
Осы теңдеулерден жүйе құрастырып есепті шығарамыз:
2
230
6
470
х у
х у
+ =
+ =
жүйеден
230
2
6
230
2
470
у
х
х
х
=
−
+
−
=
табамыз.
4
470
230
х
=
−
,
4
240,
60
х
х
=
=
.
Осыдан, самса 60 тг, ал тәтті нан 230-120=110 тг тұрады. 60
2 = 120
болады. Назым Мәншүкке 120 тг қайтаруы тиіс.
Достарыңызбен бөлісу: