1-лекция. Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде жоспары
Билiктiң тармақтарға бӛлiнуi
жүктеу/скачать 1,06 Mb. Pdf көрінісі
|
саясаттану лекция
- Бұл бет үшін навигация:
- Заңшығарушы билiк
- Атқарушы билiкке
- Соттың билiгi
| Билiктiң тармақтарға бӛлiнуi.
Демократиялық қоғамдарда билiктi тармақтарға бӛлу қолданылады. Оның негiзiн салушы ағылшын ойшылы Дж. Локк (1632-1704ж.ж.) және француз ғалымы Ш.Л. Монтескье (1689-1753ж.ж.) болды. Билiк – заңшығарушы, атқарушы және сот билiгi болып ҥш тармаққа бӛлiнедi. Заңшығарушы билiк (парламент) заңшығарумен, оны бекiту, ӛзгерту және жоюмен айналысады. Ол заң қабылдайды, салық салуды анықтайды, ҥкiметтi тағайындайды, бюджеттi бекiтедi, соғыс ашып, әскердi қамтамасыз етедi, сауданы реттейдi, сотты ҧйымдастырады, халықаралық келiсiм шарттарды қабылдайды, маңызды iшкi және сыртқы саясатты анықтайды. Оның жҧмысын конституция атынан ерекше органдар (конституциялық бақылау) бақылау жасайды. Атқарушы билiкке Ҥкiмет пен әкiмшiлiк жатады. Оларды заң шығарушы ӛкiлдiк органдар қалыптастырады. Атқарушы билiк заңшығарушы билiктiң бақылауында болып, олардың алдында есеп бередi. Оның жҧмысы заңға негiзделiп, заң шеңберiнде әрекет етуi тиiс. Ҥкiмет саяси шешiмдер қабылдайды (конституция шеңберiнде), ал әкiмшiлiк ол шешiмдердi жҥзеге асырады. Соттың билiгi адамдардың қҧқығын қорғайды, заңды бҧрмалаушы-лықтан сақтайды, парламент не президент қабылдаған заңдардың, конституциялық жарғылардың сәйкестiгiн анықтайды. Оны халық не ӛкiлеттi мекемелер қалыптастырады. Ол заңшығарушы не атқарушы билiкке тәуелсiз. Егер жоғарғы сот мемлекеттiк органның немесе қызметтегі адамның шешiмiн конституцияға қарсы десе, ол шешiм толығымен кҥшін жояды. 21 ЛЕКЦИЯ-5. САЯСИ ЭЛИТАЛАР ЖӘНЕ САЯСИ КӚШБАСШЫЛЫҚ. ЖОСПАРЫ: 1. Элиталардың негізгі теориялары: Г.Моска мен В.Паретоның элитаның классикалық теориялары, демократиялық элитизм (М.Вебер) мен элита плюрализмі (Г.Лейпхарт, Р.Даль) концепциялары. 2. Саяси элита тҥсінігі. Қоғамға әсер ету кӛздері бойынша саяси элиталардың жіктелуі: (мҧрагерлік, қҧндылықтық, биліктік, функционалдық), қалыптасу тәртібі бойынша (ашық және жабық). Саяси элитаның қҧрылымы (жоғарғы және орта). Саяси элиталарды таңдау жҥйелері. 3. Саяси кӛшбасшылық тҥсінігі мен табиғаты, оның әлеуметтік функциялары. Саяси кӛшбасшылықтың жіктелуі. жүктеу/скачать 1,06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|