«ТҮркі әдебиеті бастаулары: зерттеу мәселелері мен оқыту әдістемесі»
жүктеу/скачать 3,17 Mb. Pdf көрінісі
|
Жинақ-Түркі бастаулары
| Қорытынды
. Қазақ әдеби тілінің тарихын дәуірлеу барысындар ғалымдардың әр түрлі тұжырымдарын салыстырдық. Кейбір ғалымдар қазақ әдеби тілінің тарихын көне ғұн, түркілер кезеңінен басталатынын көрсетеді. Ал енді бір топ ғалымдар әдебиеттің даму кезеңдерімен сәйкес қарастырады. Осыған байланысты Р.Сыздық қазақ әдеби тілінің тарихын қазақ тілінің тарихымен шатастырмау керек екенін айтады. Біз осы пікірді басшылыққа ала отырып, Р.Сыздықтың тұжырымын ұтымды деп таптық. Ғалым қазақ әдеби тілінің тарихын қазақ халқының ұлт болып қалыптасқанға дейінгі және ұлт болып қалыптасқан кезеңімен байланысты жіктеді. Алайда Р.Сыздық әдеби тілдің кезеңдерін дәуірлеуде әлі де қиындықтар бар екенін айтады. Дегенмен қазіргі кездегі әдеби тілге байланысты зерттеулер ішінде Р.Сыздықтың тұжырымдары нақтылығымен ерекшеленеді. Себебі академик қазақ әдеби тілінің тарихын ұлттық кезеңдермен байланысты дәуірлеп берді. Әдеби тілді жалпыхалыққа түсінікті тіл десек, онда оны белгілі бір ұлттың, халықтың тарихи кезеңімен байланысты деп қарауымыз керек. Сондықтан академиктің тұжырымы теориялық жағынан ұтымды болып отыр. Жұмыс барысында Абай салған ұлттық жазба әдеби тілге тоқталдық. Абайдың өзіне дейінгі әдебиет үлгілерін жетік білуі және орыс әдеби тілінің ықпалымен поэзия мен проза жанрына әкелген жаңалықтарына көз жеткіздік, Абай ұстанған бағыт - принциптерді сараладық. Соның нәтижесінде қазақ жазба әдеби тілі жоғары сатыға көтерілгенін байқадық. Ыбырай мен Абайдың жазба тілге әкелген (публицистика, оқу - ағарту, проза) өзгерістерін айқындадық. Р.Сыздықтың Абай тілін және оның қазақ әдеби тіліне еткен ықпалын тұжырымдаған еңбектерін талдадық. Соның негізінде Абайдың қазақ әдеби тілінің дамуында қосқан үлесінің бағасы жоғары екеніне көз жеткіздік. ӘДЕБИЕТТЕР : 1. Сыздықова Рәбиға Ғалиқызы: Қазақстан ғалымдарының биобиблиографиясына материалдар / Құрас.: Н.Уәлиев, Ғ.Әнес. – Алматы: «Арыс» баспасы, 2004. – 112 б. 261 2. Абайтану. Таңдамалы еңбектер. XXXVII том. Сыздықова Р. Абай және қазақтың ұлттық әдеби тілі. Ғылыми мақалалар / құрст.: С.Б.Жусанбаева, Н.Н.Аитова; жалпы ред. басқ. Ж.Дәдебаев. – Алматы: Қазақ университеті, 2019. – 250 б. 3. Абайтану. Таңдамалы еңбектер. XXIV том. Сыздықова Р.Абай шығармаларының тілі. Лексикасы мен грамматтикасы / жалпы ред. басқ.: Ж.Дәдебаев. – Алматы: Қазақ университеті, 2017. – 316 б. 4. Абай тағылымы: Әдеби - сын мақалалар мен зерттеулер / Құраст. Н.Ғабдуллин. – Алматы: Жазушы, 1986. – 432 бет, суретті. 5. Сыздықова Р. Тіл және ұлттық мәдениет. 14 - том. – Алматы, Елшежіре, 2018. – 344 б. жүктеу/скачать 3,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|