Оқулық Алматы : «Нұр пресс»

Социолог
өз
міндетіне
орай
білім
жүйесінде
дайындықтан
өткен
адамдардың
əлеуметтік
ортаға
икемдесу
қабілеттері
мен
ғылыми
-
техникалық
үдеріске
жəне
əлеуметтік
өзгерістер
жолында
ықпал
ету
мүмкіндіктерін
білгісі
келеді
. 
Философ
,
өз
кезегінде
, 
ауқымдылау
бағдарын
негізге
ала
отырып
, 
білім
саласының
жалпы
міндеттері
мен
мақсаттары
жөніндегі
сұрақтарға
жауап
іздестіреді
: 
Білімнің
бүгінгі
жайы
қалай
? 
Ол
келешекте
қандай
болмақ
? 
Психолог
білімді
педагогикалық
үдеріс
ретінде
қарастыра
отырып
, 
оның
психологиялық
қырларына
назар
аударады
. 
Саясаткер
қоғам
дамуының
нақты
кезеңіндегі
мемлекеттік
білім
саясатының
тиімділік
деңгейін
тануға
ұмтылады
т
.
с
.
с
. 
Əлеуметтік
құбылыс
болған
білімді
зерттеудегі
əртүрлі
ғылымдардың
қосқан
үлесі
, 
əлбетте
, 
құнды
да
қажетті
, 
бірақ
олардың
бəрі
де
адамның
күнделікті
өсу
жəне
даму
процестерімен
байланысқан
білімнің
мəндік
астарын
жəне
сол
даму
процесіндегі
педагог
пен
оқушы
ықпалдастығы
мен
оған
сəйкес
жүйелік
құрылымдарды
назардан
тыс
қалдырады
. 
Солай
болуы
заңды
да
, 
себебі
аталған
проблемалардың
баршасы
арнайы
ғылым
– 
педагогиканың
зерттеу
нысандары
.
Осыдан
, 
педагогиканың
 
пəні
– 
арнайы
əлеуметтік
мекемелерде
(
институттарда
): 
отбасы
, 
білім
беру
жəне
мəдени
-
тəрбие
орындарында
–
мақсат
бағдарлы
ұйымдастырылған
шынайы
біртұтас
педагогикалық
процесс
ретінде
көрінетін
жүйеленген
білім
саласы
. 
Бұл
тұрғыдан
педагогика
əрбір
адамның
бүкіл
өмір
бойы
дамуының
кепілі
жəне
құралы
болған
педагогикалық
процестің
мəні
мен
мазмұнын
, 
заңдары
мен
заңдылықтарын
жəне
оның
бүгінгі
бағыт
-
бағдары
мен
болашақ
өркендеу
жолын
зерттеуші
ғылым
жүйесін
аңдатады
. 
Осы
негізде
педагогика
тəлім
-
тəрбие
процесінің
ұйымдасу
теориясы
мен
технологиясын
, 
педагог
іс
-
əрекетін
(
педагогикалық
қызметті
) 
жəне
оқушылардың
əрқилы
оқу
жұмыстарын
жетілдірудің
формалары
мен
əдістерін
əрі
олар
арасындағы
оқу
істері
төңірегінде
туындап
отыратын
қарым
-
қатынас
, 
ықпалдастық
стратегиялары
мен
тəсілдерін
нақтылап
, 
ашып
отырады
. 
Педагогика
 
ғылымының
 
қызметтері
. 
Дербес
ғылым
ретінде
танылған
педагогиканың
қызметтері
оның
жоғарыда
аталған
пəндік
сипаттарымен
сабақтас
, 
яғни
табиғи
бірлікте
іске
асырылуы
қажет
теориялық
жəне
технологиялық
міндеттер
. 
Педагогиканың
теориялық
 
міндеттері
үш
деңгейде
жүзеге
асырылады
: 
- 
сипаттау
 
немесе
 
түсіндіру
 
– 
озат
əрі
жаңашыл
педагогикалық
тəжірибені
зерттеу
; 
- 
анықтау
(
диагностикалық
) – 
педагогикалық
құбылыс
жағдайын
, 
педагог
пен
оқушы
іс
-
əрекеттерінің
нəтижелілігі
немесе
тиімділігін
жəне
оларды
қамтамасыз
етуші
шарттар
мен
себептерді
айқындап
алу
; 

- 
болжау
(
прогноздау
) – 
барша
педагогикалық
жағдаяттарды
табиғи
тұтастық
күйінде
эксперименталды
зерттеуден
өткізу
жəне
оның
негізінде
сол
педагогикалық
болмыстың
жаңаланған
моделін
құрастыру
. 
Теориялық
қызметтің
болжау
, 
болжастыру
деңгейі
педагогикалық
құбылыстардың
мəнін
ашу
, 
педагогикалық
процестің
түп
-
төркінінде
орын
алатын
құбылыстарды
таба
білу
, 
сонымен
бірге
болып
қалуы
мүмкін
ықтималды
өзгерістерге
ғылыми
негіздеме
бере
алу
сынды
іс
-
əрекеттермен
байланысты
. 
Осы
деңгейде
анықталған
деректерге
орай
оқу
жəне
тəрбие
теориясы
анықталып
, 
білім
беру
практикасына
жетекші
рол
атқарушы
озық
педагогикалық
жүйе
моделі
құрылады
. 
Педагогиканың
 
технологиялық
 
қызметтері
 
де
үш
көрініс
береді
:
-
жобалау
(
проекттеу
) – 
педагогикалық
іс
-
əрекет
пен
оның
мазмұны
əрі
сипатын
қалыптастыру
жəне
реттеуге
нұсқау
болғандай
теориялық
тұжырымдар
мен
анықтамаларды
қамтыған
қажетті
əдістемелік
материалдарды
(
оқу
жоспары
, 
бағдарлама
, 
оқулықтар
мен
оқу
құралдары
, 
педагогикалық
ұсыныстар
) 
жасауға
байланысты
;
- 
жаңалау
 
– 
тəрбие
жəне
білім
беру
тəжірибесін
жетілдіру
мен
қайта
түзу
мақсатына
орай
педагогика
ғылымының
замандық
жетістіктерін
мектеп
өміріне
енгізе
, 
пайдалану
; 
- 
ықпал
 
таныту
(
рефлексивтік
)
жəне
реттеу
-
түзетулер
 
енгізу
(
коррекциялық
)- 
ғылыми
зерттеу
нəтижелерінің
оқу
-
тəрбие
ісіне
болған
əсер
-
ықпалын
бағалау
жəне
одан
соңғы
ғылыми
теория
мен
тəжірибелік
іс
-
əрекеттер
байланысына
қажет
болып
қалатын
реттеу
-
түзетулерді
іске
асыру
.
Өзінің
қоғамдық
қызметтерді
орындауға
қажет
қабілеттерінің
дамуына
себепші
болған
əлеуметтену
процесінде
адам
тұлғалық
кемелдену
сатысына
көтеріледі
. 
Адамның
əлеуметтенуі
оның
қоғамдағы
ауыспалы
жағдайлар
мен
шарттарға
икемдесе
білуі
ғана
емес
, 
ол
өз
ішіне
жеке
тұлғаның
дамуы
, 
өзіндік
танымы
мен
өз
мүмкіндіктерін
өз
күшімен
іске
асыра
алу
сияқты
процестерді
де
қамтиды
. 
Дегенмен
, 
аталған
процестерге
байланысты
міндеттердің
шешімі
бірде
мүдделі
, 
жүйеленген
болып
, 
бүкіл
қоғам
, 
сол
үшін
арнайы
ұйымдастырылған
мекемелердің
қолдауымен
жəне
жеке
адамның
ынта
-
ықыласына
негізделсе
, 
кейде
кездейсоқ
келеді
. 
Ал
осы
əлеуметтенуге
орай
жүргізілетін
, 
нақты
мақсатқа
бағыттала
ұйымдастырылған
басқару
процесі
білім
(
образование
) 
деп
аталады
. 
Білім
мəні
– 
əр
адамның
өте
күрделі
өзіндік
басқару
жүйесінің
тиімділігін
көтеру
жəне
оны
жоғары
моральдық
жəне
азаматтық
мұраттар
рухында
тəрбиелеу
. 
Сонымен
, 
əлемде
кең
таралған
педагогикалық
ойдың
дамыған
екі
бағыты
танылған
– 
үлкендердің
бедел
– 
абыройына
жəне
балалардың
бағыныштылығына
негізделген
əкімшіл
(
авторитарлы
) 
ағым
, 
шəкірт

құқығы
мен
еркіндігін
құрметтеуші
– 
гуманистік
ағым
. 
Олардың
арасында
–
сан
қилы
педагогикалық
бағыттар
өрбіген
. 
Əлемнің
ізгілікті
педагогикасы
өзінің
гуманистік
таңдауын
қабылдады
.

жүктеу/скачать 1,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: