Оқулық Алматы : «Нұр пресс»

Э
.
Келли
жəне
т
.
б
.) 
инабаттылық
тəрбиесі
мəселелерін
де
осы
жекеленген
тəжірибе
тұрғысынан
қарастыруды
дəріптейді
. 
Адам
өз
əрекет
-
қылығын
басқаруда
алдын
ала
жоспарланған
принциптер
мен
ережелерге
тəуелді
болмай
, 
нақты
жағдай
мен
көзделген
мақсатқа
орай
белгілі
əрекетке
кірісуі
қажет
екендігін
мақұлдайды
. 
Жеке
табысқа
жету
жолында
жəрдем
бергеннің
бəрін
прагматистер
ізгілік
нышаны
ретінде
таниды
. 
Диалектикалық
 
материализм
табиғат
, 
қоғам
жəне
ойлау
процестерінің
жалпы
қозғалыс
жəне
даму
заңдылықтары
жөніндегі
философиялық
білім
ретінде
XIX
ғ
. 40-
жылдарында
туындады
. 
Ол
XX
ғ
., 
əсіресе
социализм
елдерінде
кең
өріс
тапты
. 
Бұл
бағыттың
көрнекті
өкілдері
– 
К
.
Маркс
жəне
Ф
.
Энгельс
қоғам
тарихын
танудың
құралы
материализмді
жариялай
отырып
, 
теориялық
таным
үшін
қоғамдық
тəжірибенің
рөлін
негіздеді
, 
материализм
мен
диалектиканы
табиғи
ұштастыққа
келтірді
. 
Диалектикалық
материализмнің
негізгі
тұжырымдары
келесідей
: 
материя
– 
бірінші
, 
ал
сана
– 
одан
туындаушы
, 
материяның
(
адам
миының
) 
дамуы
нəтижесінде
пайда
болатын
өнім
(
материалистік
монизм
принципі
); 
объектив
дүние
мен
сана
құбылыстары
себепті
шарттасқан
, 
өзара
байланысты
жəне
тəуелді
(
детерминизм
принципі
); 
барша
заттар
мен
құбылыстар
қозғалыс
жағдайында
болып
, 
дамиды
жəне
өзгеріске
келеді
. 
Диалектикалық
материализм
философиясында
аса
маңызды
орын
диалектика
заңдарына
берілген
: 
сандық
өзгерістердің
сапалық
ауысуы
, 
қарама
-
қарсылық
бірлігі
мен
күресі
, 
жоқты
жоққа
шығару
. 
Диалектикалық
материализм
педагогикасының
негізгі
идеялық
ұстанымы
- 
тұлға
қоғамдық
қатынастардың
объекті
де
, 
субъекті
де
. 
Адамның
тұлғалық
дамуы
мен
кемелденуі
сыртқы
жағдайлармен
себепті
тəуелділікте
(
детерминирован
), 
сонымен
бірге
сол
нақты
адамның
табиғи
болмысына
байланысты
. 
Тұлға
дамуында
жетекшілік
рөл
– 
тəжірибеде
. 
Ал
тəрбие
тарихи
жəне
таптық
сипатқа
ие
болған
күрделі
əлеуметтік
процесс
. 
Тұлға
жəне
адам
іс
-
əрекеті
ажырамас
тұтастық
құрайды
, 
яғни
тұлға
іс
-
əрекетте
, 
еңбекте
көрінеді
жəне
қалыптасады
. 
Жаңаланған
дəуір
педагогикасы
философиялық
деңгейлі
əрқилы
əдіснаманы
өз
ғылыми
зерттеулерінің
бас
қаруы
ретінде
міндетті
түрде
қолданып
, 
пайдалануы
қажет
. 
 
2.3. 
Педагогиканың
 
жалпы
 
ғылымдық
 
əдіснамасы
 
Жалпығылымдық
əдіснама
қоршаған
болмыс
құбылыстары
мен
процестерінің
жалпыланған
байланысы
жəне
өзара
шарттастығына
негізделген
жүйеліліктен
танылуы
мүмкін
. 
Ол
əрбір
зерттеуші
мен

практикті
белгілі
құрылымға
, 
сондай
-
ақ
өзінің
жасау
заңдылықтарына
ие
өмір
құбылыстарының
белгілі
жүйесіне
бағдарлайды
. 
Жүйелілік
мəніне
орай
əрқандай
салыстырмалы
дербес
бірліктер
өз
бетінше
шектелмей
, 
өзара
байланысқан
даму
мен
қозғалыста
қарастырылады
. 
Осыдан
ол
жүйені
құраушы
элементтерде
көріне
бермейтін
біріктіруші
жүйе
қасиеттері
мен
сапалық
белгілерді
анықтауға
көмектеседі
. 
Жүйеліліктің
заттасқан
жəне
тарихи
қырлары
келесідей
зерттеу
принциптерін
бірлікте
іске
асыруды
қажет
етеді
: 
тарихилық
, 
нақтылық
, 
көптарапты
 
байланыстар
 
мен
 
дамуды
 
ескеру
. 
Жүйелілікті
білуден
педагогикалық
теория
, 
эксперимент
пен
практика
тұтастығы
орындалады
. 
Теориялық
негізде
жобаланған
экспериментте
біршама
тексерілген
ғылыми
білімдер
мен
тұжырымдардың
шынайылылығы
практика
міндеті
мен
талаптарына
орай
өлшестіріледі
. 
Практикадан
білімнің
жаңа
іргелі
проблемалары
туындайды
. 
Сонымен
, 
теория
практикалық
шешімдердің
дұрыстығына
арқау
болады
, 
ал
білім
тəжірибесіне
байланысты
ұланғайыр
проблемалар
мен
міндеттер
іргелі
дəстүрлерді
қажет
ететін
жаңа
сұрақтардың
туындауына
жол
ашады
. 
Педагогикалық
технологиялар
жөнінде
алдағы
дəрісбаяндарда
сөз
болады
. 
 
2.4. 
Педагогикалық
 
зерттеулердің
 
əдіснамалық
принциптері
 
 
Ғылыми
-
педагогикалық
зерттеулер
жүргізуде
төмендегідей
принциптерді
басшылыққа
алу
қажет
:
- 
педагогикалық
құбылыстардың
шынайылылығы
мен
шарттасқандығын
ескеру
, 
себебі
дүниедегінің
бəрі
өзінің
ішкі
объектив
заңдары
, 
қарама
-
қарсылықтары
жəне
себепті
-
салдарлы
байланыстарына
орай
жасайды
əрі
дамиды
; 
- 
құбылыстарды
даму
барысында
зерттеу
; 
- 
бір
құбылысты
екіншілерімен
өзара
қатынаста
байланыстыра
зерттеу
; 
- 
зерттеу
процесінде
қалаған
ғылыми
проблеманың
шешімі
бірін
-
бірі
толықтырып
отырушы
көптеген
əдістер
кешенімен
орындалатынын
естен
шығармау
; 
- 
зерттеу
əдістері
зерттелетін
құбылыстың
мəн
-
мағынасына
сай
келуі
; 
- 
даму
процесін
сол
дамудың
қозғаушы
күші
жəне
даму
көзі
саналатын
оның
қарама
-
қарсылықтарына
негізделген
өзіндік
қозғалыс
жəне
өзіндік
даму
ретінде
қарастыру
; 

- 
сынақталушыға
, 
білім
-
тəрбие
процесіне
зиян
келтіретін
, 
адамгершілік
- 
инабаттылық
талаптарына
қайшы
болатын
эксперименттерді
өткізбеу
. 
 
2.5.
Педагогикалық
 
зерттеулерді
 
ұйымдастыру
 
 
Педагогика
саласындағы
зерттеулер
– 
бұл
білім
заңдылықтары
, 
оның
құрылымы
мен
механизмдері
, 
мазмұны
, 
принциптері
мен
технологиясы
жөніндегі
жаңа
мəліметтерді
алуға
бағытталған
ғылыми
ізденіс
процесі
жəне
оның
нəтижесі
. 
Педагогикалық
зерттеулердің
міндеті
- 
деректер
мен
құбылыстарды
түсіндіру
жəне
оларды
алдын
ала
болжастыру
. 
Бағытталу
тұрғысынан
педагогикалық
зерттеулер
іргелі
(
фундаменталды
), 
қолданбалы
жəне
болжам
-
жобалау
(
разработки
)
деңгейіндегі
болып
үш
топқа
бөлінеді
. 
Іргелі
зерттеулер
нəтижесінде
педагогиканың
теориялық
жəне
практикалық
жетістіктерін
қорытушы
жалпы
тұжырымдамалар
алынады
немесе
болжам
жобалаумен
педагогикалық
жүйелерді
дамытудың
моделдері
ұсынылады
. 
Қолданбалы
 
зерттеулер
– 
бұл
педагогикалық
процестің
кейбір
тараптарын
тереңдей
тануға
, 
алуан
қырлы
педагогикалық
қызметтің
заңдылықтарын
ашуға
бағдарланған
істер
. 
Болжам
 
жоба
– 
бұрыннан
белгілі
теориялық
көзқарастарға
негізделген
нақты
ғылыми
-
практикалық
ұсыныстар
дұрыстығын
дəлелдеп
, 
оларды
практикалық
айналымға
қосу
бағытында
істелетін
жұмыс
.
Қалаған
педагогикалық
зерттеу
көпшілік
қабылдаған
əдіснамалық
тиектерге
орай
жүргізіледі
. 
Педагогикада
олардың
қатарына
– 
зерттелуге
тиіс
проблема
, 
тақырып
, 
нысан
жəне
оның
дені
(
предмет
), 
мақсат
, 
міндеттер
мен
болжамдар
, 
қорғалуы
тиіс
идеялар
– 
кіреді
. 
Педагогикалық
зерттеулер
сапасын
танытушы
негізгі
көрсеткіштер
: 
зерттеу
көкейкестілігі
, 
жаңалығы
, 
теориялық
жəне
практикалық
маңыздылығы
. 

жүктеу/скачать 1,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: