§3.2. Қысып бейнелеу әдісін Фредгольмнің интегралдық
теңдеуіне қолдану
1. Интегралдық тецдеудің ядросы K(x,.v) үзіліссіз функция болсын. Фред-
гольмнің біртекті емес
һ
(p(x) = A\K(x,s)(p{s)ds + f { x )
(20)
a
теңдеуінің шешімі бар жоне шешімнің жалғыз екенін долелдеуге қысып бейнелеу
одісін қолданайық. K(x,.v) ядросы D = {a< x,s< b} облысында үзіліссіз болған-
дықтан шенелген, яғни |АГ(х,.v)| < М. Ал бос мүше f ( x ) e C [ a , b \ (20) интегралдық
теңдеу шешімін
класынан іздейміз. Операторды
30
К
ф = Л
J К (х,
s Yp{s )ds
деп белгілейік.
1-лемма. К^> интегралдық операторы толык жоне С[я,«] кеңістігін сол кеңіс-
тіктің өзіне бейнелейді.
Долелдеуі. ф ) = f ( x ) + X \ К(х,л>ДлДА жоне
N = max|
а
х ,х + Ах е \ci,b\ болсын. Ол кезде
\<р(х + А х ) - ф )
Л$К(х + Ах, л- \p{s )ds + f { x + Ах) - Я j К (х, л- )cp(s )ds - f ( x j <
< \Л\N j IК (x + A x , ) - К (x, .v Jds + |/(x + Ax) - f ( x )|.
f( x ) ^ C [ a , b \ жоне К ( х ,.у ) е ф ) болғандықтан V ^ > 0 үшін S> О саны
табылып, |Ах| < 8 болғанда
1/(х + Ах| - / ( х ) < £•, |К(х + Ах,л')- K(x,s)| <
£
2 N (/> ^ j
теңсіздіктері орындалады. Егер осы теңсіздіктерді алдыңғы өрнектің оң жағына
пайдалансақ, \(р(х + Ах)-^?(х)| < £, VAx:|Ax|<£ екенін көреміз, яғни (р(х) функция-
сы [a,b\ кесіндісінің кез келген нүктесінде үзіліссіз. Демек, К операторы кез кел-
ген (р(х)е C[a,b\ функциясын сол кеңістіктегі үзіліссіз функцияға бейнелейді екен.
Енді К қысу операторы болатын шартгы анықтайық:
, К (р2) = т а х |К ^ , - К (р = max
а < х< һ
Ц K (x,s\(p] - (p2\is <
< \ Л \ М ( Ь - - (рг =\Л\м(Ь - а)р{(р^,(р2).
'
1
'
' а < х< һ
Міне, бүдан
М { Ь - а )
шарты орындалғанда К қысу операторы болатынын көреміз. Жоғарыда долелден-
ген қысып бейнелеу эдісінен, егер Л саны осы теңсіздікті қанағаттандырса, онда
(20) тендеуінің бір ғана үзіліссіз шешімі болады. Ол шешімге жуыктайтын
функциялар тізбегі (ра ( х ( х ) , ..., (рп (х),...
(рп+,( 4 = Л \K(x,s)tpn(s)ds + / ( 4 п = 0,1,2,...
31
рекурентті теңдіктермен анықталады, мұндағы, (р{) (х) функциясы [а,в] кесіндіде
анықталған кез келген үзіліссіз функция.
Мысал. Біртіндеп жуықтау әдісімен
і
(р{х) = Ц x(p(s)ds + х
«
интегралдық тендеуін шешу керек.
Шешуі. Нөлдік жуықтау ретінде бос мүшені, яғни ( p f x ) - x деп алсақ, онда
(
/П
Щ { х ) = Х
1 + ^-
, < Р г ( х )
V
^ )
= X
Я ( Я
1 +2
+
V ^ /
,...,<^„(х)=х
я г я
^ 2
1 + 2
+
V ^ /
f к '
Бул табылған жуық шешімдер тізбегі Я параметрі
тандырса, ақырлы шегі болады. Ол шек
< 1 шартын қанағат-
(р{х) = 1іш^(х) =
2х
2 ^ Я
берілген интегралдық тендеудің шешімі болады.
2. Қайталанган ядролар және резольвента. Әдетте, жуықтау формуласында
бастапқы жуықтау ретінде бос мүше / (х) функциясын қабылдайды, яғни
q>0 = f { x ) . Сонда рекуррентті формуладан жуықтау тізбегінің мүшелері
Р, М = f i x ) + \ К ( x , s ) f ( s ) d s = (/ + Я К )/,
а
<
р
А х ) ~
Достарыңызбен бөлісу: |