Халықаралық «Əділ сөЗ» СӨз бостандығын қОРҒау қоры
жүктеу/скачать 418,89 Kb. Pdf көрінісі
|
Əлеуметтік, ұлттық, рулық, нəсілдік, таптық немесе діни араздықты жандандыру туралы істер бойынша сот-филологиялық сараптама ҚЫСҚАША АНЫҚТАМАЛЫҚ
- Бұл бет үшін навигация:
- А– Ə – О – И
| Ұ
Ұлттық намыс – халықтың (ұлыстың) ақыл-өнегелік құндылығын бағалау. Ол қандай да бір халықтың көпұлтты қоғамдастықтағы рөлінің мойындалуы, тарихи үдеріске, қоғамның мəдени дамуы- на қосқан үлесіне негізделеді. Ұлттық намыстың ең қатты қорғала- тын атрибутына ана тілі жатады. Ұлттық намыс халықтың өзіндік ерекшелігін көрсетудің ерекше түрі болғандықтан өзге халықтармен байланыс барысында əр халық ұлттық намыс негізінде өз мүддесін қорғайды. 40 Ү Үндеу қылмыстық құқық термині ретінде – жария түрде айтылған немесе таратылатын ақпараттық материалда көрініс тапқан, жеке тұлғаны анықталған құқыққа қарсы əрекетке итермелеу мақсатында оның санасына, еркіне жəне мінез-құлқына əсер ететін үндеу. Үндеу ҚР ҚК-нің құқық бұзушылықпен, оның ішінде, экстре- мизммен байланысты сөйлеу əрекеттеріне қатысы барлық дерлік баптардың ережелерінде айтылады (бұлар: 161-бап «Басқыншылық соғысты тұтандыруға насихат жүргiзу немесе жария түрде шақы- ру», 179-бап «Билікті басып алуды немесе ұстап тұруды насихаттау немесе оған жария түрде шақыру, сол сияқты билікті басып алу не- месе ұстап тұру не Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын күштеп өзгерту», 180-бап «Сепаратистік əрекет», 256-бап («Терроризмдi насихаттау немесе терроризм актiсiн жасауға жария түрде шақыру»), сондай-ақ алауыздықты жандандыру белгіленген ҚР Заңы 1-бап «Экстремизмге қарсы іс-қимыл туралы». Үндеу ашық жəне жасырын деп бөлінеді; ашық үндеулер, өз кезе- гінде, тура жəне жанама болып тармақталады. Əрекетке түрткі болу аз немесе кем дəрежеде эксплицитті, ашық түрде білдірілуі мүмкін, яғни түрлі дəрежеде имплицитті, жасырын түрде жəне бұл үндеудің бар / жоқтығын талдауда басты қиындықтар- ды тудырады. Ашық үндеу деп түрткі салу тілдік тұрғыдан (вербал- ды) ашық айтылған үндеуді атайды. Көрсетілген нормаларды ескере отырып, нақты бір сөйлеу əрекеті «экстремистік» үндеу деп танылуы үшін, ол жалпы түрде келесі линг- вистикалық белгілерге ие болуы керек (үндеу моделі: А– Ə – О – И) (мысалы: Орыстар, кавказдықтарды базардан қуыңдар !): 1) сөйленісте тілдік (вербалды) императивтің болуы (И); 2) сөйленісте əрекетті жасау тəсілінің образы болуы: түрткі салу əрекеті (Ə); 3) сөйленісте əрекет нысанының образының болуы: нені жасауға үндеп жатыр (О); 4) сөйленісте адресат образының болуы: əрекетті кім орындауы керек, кімді үндеп отыр (А).
жүктеу/скачать 418,89 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|