§ 3. Екiншi дүниежүзiлiк соғыстың қорытындысы

§ 3. Екiншi дүниежүзiлiк соғыстың қорытындысы 
 
Екінші  дүниежүзілік  соғыс - адамзат  баласының  тарихын-
дағы  ең  сұрапыл  соғыс  болды.  Бұл  соғысқа 61 мемлекет 
қатысты.  Соғыс  жылдарында 70 млн  астам  адам  өлдi.  КСРО 
жағынан 26 млн адам қаза болды. Германия барлық майданда 12 
млн  адамынан  айрылды.  АҚШ-тың 405 мың  адамы,  Ұлыбрита-
нияның  375 мың адамы өлдi. 
Екiншi  дүниежүзiлiк  соғыстың  негiзгi  қорытындысы. 
КСРО  және  АҚШ,  Ұлыбритания,  Франция  мемлекеттерiнiң 
антигитлерлiк  қарсылық  бiрлiгiнiң  барысында  фашизм  талқан-
далды.  Фашистiк  мемлекеттер  Германия,  Италия,  Жапония 
жеңiлдi. Фашизмнiң қол астындағы халықтар күрес жүргiзiп, өз 
елдерiнiң  тәуелсiздiгiн  орнатты.  Фашистiк  Германия  мен 

178 
 
милитаристiк  Жапонияны  жеңуде  КСРО  халықтарының  Ұлы 
жеңiсi  маңызды  роль  атқарды,  соғыстың  негiзгi  ауыртпалығын 
КСРО мемлекетi көтердi. 
Фашистiк  Германияның  КСРО-ға  қарсы  жасаған  соғысы 
қарама-қарсы  екi  қоғамдық  жүйенiң  күресi  болды.  Кеңес 
халықтарының  Ұлы  Отан  соғысындағы  өшпес  ерлiгi  бүкiл 
дүниежүзiлiк  тарихта  маңызды  орын  алды.  Ұлы  Отан  соғысы 
жылдарында  Кеңес  коммунистiк  партиясы  И.В.Сталиннiң 
басшылығымен  өз  Отанының  бостандығы  мен  тәуелсiздiгiн 
сақтап,  дүниежүзi  халықтарын  фашистiк  құлдықтан  қорғап 
қалды.  Көп  ұлтты  Кеңес  халықтарының  Отан  сүйгiштiгi  мен 
социализмнiң  болашағына  деген  сенімі  бүкiлхалықтық  сипат 
алды. Кеңес халықтарының туысқандық семьядағы ұлдары мен 
қыздарының  ерлiктерiн  елiмiз  жоғары  бағалады. 11618 кеңес 
жауынгерлерiне  Совет  Одағының  Батыры  атағы  берiлдi.  Олар: 
8160 орыс, 2068 украин, 309 белорус, 161 татар, 108 еврей, 104 
қазақ, 90 грузин, 90 армян, 69 өзбек, 61 мордван, 47 дағыстан, 18 
түркмен, 15 литван, 14 тәжiк, 12 қырғыз т.б. 
Кеңес әскерлерiнiң азаттық миссиясы Еуропа және Азияның 
бiрқатар  мемлекеттерiн  фашизмнен  азат  еттi.  Бұл  елдер  де 
халықтық-демократиялық  революциясының  барысында  капита-
лизмнен  социализмге  өттi.  Соның  нәтижесiнде  дүниежүзiлiк 
социалистiк жүйе пайда болды, капитализм жүйесiнде дағдарыс 
жалғасты.  Дүниежүзiлiк  социалистiк  жүйенiң  пайда  болуы 
соғыстың аса көрнектi қорытындысы болып табылады. Орталық 
және  Оңтүстiк  Шығыс  Еуропада  мына  елдер  социалистiк 
қоғамға  өттi:  Албания,  Югославия,  Болгария,  Румыния,  Венг-
рия,  Чехословакия,  Польша,  Герман  Демократиялық  Респуб-
ликалары.  Милитаристiк  Жапонияны  талқандаудың  барысында 
Азияда  Корей  Халық  Демократиялық  Республикасы  (Солтүстiк 
Корея),  Въетнам  Демократиялық  Республикасы  (Солтүстiк 
Въетнам), 1949 жылы  Қытай  Халық  Республикасында  социа-
листiк  қоғам  орнады. 1959 жылы  Кубада  Социалистiк  қоғам 
орнады. 
Герман  фашизм  мен  Жапон  милитаризмiнiң  талқандалуы 
ұлт-азаттық  қозғалысының  кең  етек  алуына  ықпал  етіп,  импе-
риализмнiң отаршылдық жүйесiнiң күйреуiн тездеттi. Соғыстан 

179 
 
кейiн  Азия  және  Африканың  көптеген  елдерi  отаршылдықтан 
азат болып, тәуелсiз мемлекеттер құрылды. 
Екiншi  дүниежүзiлiк  соғыстың  аяқталуы  дүниежүзiлiк 
капиталистiк қоғамның дамуына айтарлықтай өзгерiстер әкелдi. 
Соғыстан  Франция,  Ұлыбритания  әлсiреп  шықты.  Германия, 
Италия  және  Жапония  жеңiлдi.  Соғыстан  Америка  Құрама 
Штаты  байып  шықты. 1945 жылы  атом  бомбасын  жасап 
шығуының  нәтижесінде  дүниежүзiндегі  бiрден-бiр  күштi  елге 
айналды. КСРО соғыстан қираған және бүлiнген экономикасын 
қалпына  келтiру  үшiн  күресiп  жатты.  АҚШ  дүниежүзiлiк 
үстемдiк үшiн күрестi. 
Капитализмнiң  экономикалық-әлеуметтiк  дамуында  моно-
полиялық  капитализмнен  мемлекеттiк-монополиялық  капита-
лизмге  өттi.  Жалпы  капитализм  әлеуметтiк  қоғамға  айналып, 
қайырымды  мемлекет  саясатына  көштi.  Мемлекеттiк  реттеудiң 
негiзгi  үлгiсi  либерал-реформалық  жүйеге  сүйендi.  Көптеген 
капиталистiк  елдерде  экономика  национализацияланып,  мемле-
кеттiк  меншiкке  айналды.  ХХ  ғасырдың  екiншi  жартысындағы 
капитализмнiң  дамуы  қазiргi  кезеңдегi  капитализмнiң  сипатын 
анықтады.  Қазiргi  капитализм  нарықтық,  рынок  пен  өндiрiстi 
корпоративтiк  реттеуге  көштi.  Қазiргi  кезеңдегi  капитализм 
мемлекеттiк-корпоративтiк және әлеуметтiк қоғамға өттi. 
Екiншi  дүниежүзiлiк  соғыстың  қорытындысы  адамзат 
баласының  тарихи  дамуында  соғыстың  сабақтарын  әр  уақытта 
естен  шығармай,  бейбiтшiлiк  үшiн  және  ХХI  ғасырда  үшiншi 
дүниежүзiлiк  соғысты  болдырмау  үшiн  күресу  керек  екендiгiн 
жоққа  шығармайды.  Соғыстың  қорытындысы  мен  сабақтары 
осыған үйретедi. 
 
 
 
 
 
 
 
 

180 
 
Қосымша материалдар 
 
1. Еуропа және Америка елдерiнiң қазiргi заман  
тарихындағы басты оқиғалар 
 
1917 жыл 
 
7–8 қараша 
Петроградтағы қаулы төңкерiс. 
 
1918 жыл 
 
8 қаңтар 
В.Вильсонның 14 бапты  «Соғыстан  
кейiнгi  әлемдi  қайта  құру  бағдарла-
масы». 
28 қазан 
Чехословакияның  тәуелсiздiк  жария-
лауы. 
3 қараша 
Германияда  қараша  революциясының 
басталуы. 
9 қараша 
Германияда 
Республиканың 
жария-
лануы. 
11 қараша 
Компьен  орманында  Германия  мен 
Антанта  елдер  арасында  келiсiмге  қол 
қою.  Бiрiншi  дүниежүзiлiк  соғыстың 
аяқталуы. 
11 қараша 
Польша Республикасының құрылуы.  
 
1919 жыл 
 
21 қаңтар 
Париж конференциясы. 
6 ақпан 
Веймар Республикасының құрылуы. 
2–6 наурыз 
Коммунистiк  Интернационалдың I кон-
гресi. 
28 шiлде 
Халықаралық  бiрiккен  кәсiподақ  ұйы-
мының құрылуы (Амстердам кон-гресi). 
1 қыркүйек 
Америка  коммунистiк  партиясының 
құрылуы. 
20–26 қараша 
Коммунистiк  Интернационал  Жастар 
ұйымы (КИМ) I конгресi.  

181 
 
1920 жыл 
 
13–17 наурыз 
Германияның Капп қаласындағы бүлiк. 
7 тамыз 
Коммунистiк 
Интернационалдың II 
конгресi. 
31 шiлде –1 тамыз 
Ұлыбритания  коммунистiк  партиясы-
ның құрылуы. 
29 желтоқсан 
Франция  коммунистiк  партиясының 
құрылуы. 
1920–1921 жж. 
Кiшi Антантаның құрылуы. 
 
1921 жыл 
 
21 қаңтар 
Италия  Коммунистiк  партиясының  құ-
рылуы. 
22 маусым 
Коммунистiк  Интернационалдың III 
конгресi. 
 
1922 жыл 
 
6 ақпан 
Вашингтон конференциясы. 
28–30 қазан 
Италияда  фашистiк  диктатураның  ор-
науы. 
5 қараша 
Коммунистiк  Интернационалдың IV 
конгресi. 
30 желтоқсан 
КСРО-ның құрылуы. 
 
1923 жыл 
 
11 қаңтар 
Франция  мен  Бельгияның  Рур  облысын 
басып алуы. 
 
1924 жыл 
 
9 маусым 
Болгарияда  фашистiк  диктатураның 
орнауы. 
28–29 қараша 
Краков қаласындағы қарулы көтерiлiс. 
Қаңтар – қазан 
Англиядағы бiрiншi лейборист үкiметi. 

182 
 
Ақпан 
КСРО  мен  Англия  арасында  елшiлiктiң 
орнауы. 
Қаңтар 
В.И.Лениннің қайтыс болуы. 
Қаңтар 
КСРО конституциясы қабылданды. 
Маусым 
Франциядағы «солшыл блок» үкiметi 
16 маусым 
«Дауэс» жоспары. 
Қазан 
Өзбек  және  Түркiмен  Кеңестiк  Соци-
алистiк Республикалары құрылды. 
28 қазан 
Франция 
мен 
КСРО 
арасындағы 
елшiлiктiң орнауы. 
 
1925 жыл 
 
5–16 қазан 
Локарна конференциясы. 
Желтоқсан 
БКП(б)-ның  ХIV  съезi.  Елдi  индуст-
рияландыруға бағыт. 
 
1926 жыл 
 
4–12 мамыр 
Англиядағы жалпы ереуiл. 
Маусым 
Польшада Пилсудскийдiң фашистiк дик-
татурасының орнауы. 
8 қыркүйек 
Германияның Ұлттар Лигасына кiруi. 
Қараша 
Италиядағы  «төтенше»  заңның  шығуы. 
ИКП-на  тыйым салынды. 
 
1927 жыл 
 
Шiлде 
Англиядағы  жұмысшы  және  кәсiподақ 
ұйымына қарсы заң қабылданды. 
27 мамыр 
КСРО  мен  Англия  арасындағы  елшiлiк 
қатынастың тоқталуы. 
7 маусым 
Кеңес елшiсi П.Л.Войковтың Варшавада 
өлтiрiлуi. 
23 тамыз 
АҚШ-та Сакко мен Ванцетти өлтiрiлдi. 
Желтоқсан 
БКП(б) XV съезi  өттi.  Ауыл  шаруа-
шылығына бағыт алу. 
 

183 
 
1928 жыл 
 
27 тамыз 
Брион-Келлог пактiсi. 
Қыркүйек 
Польшадағы Лоузь көтерiлiсi. 
 
1928–1932 жж.  
КСРО-дағы бiрiншi бесжылдық. 
 
1929 жыл 
 
6 қаңтар 
Югославиядағы  монархиялық-фашистiк 
төңкерiс. 
11 ақпан 
Италиядағы Латеран келiсiмi. 
Маусым – тамыз 
Екiншi лейборист үкiметiнiң құрылуы. 
3 қазан 
КСРО  мен  Англия  арасындағы  елшi-
лiктiң қайтадан орнауы. 
6 тамыз 
Юнго жоспары. Гаата конференциясы. 
 
1930–1933 жж. 
Әлемдiк  экономикалық  дағдарыс  жыл-
дары. 
5 желтоқсан 
Тәжiк  Кеңестiк  Социалистiк  Респуб-
ликасы құрылды. 
 
1930 жыл 
 
6 наурыз 
Халықаралық жұмыссыздықпен күресу. 
Маусым 
БКП(б)  ХVI  съезi – барлық  майданда 
социализмнiң шабуылының басталуы. 
Наурыз – мамыр 
Германиядағы Брюнинг үкiметi. 
 
1931 жыл 
 
14 сәуiр 
Испан Республикасының құрылуы. 
Тамыз 
Англиядағы «Ұлттық бiрлiк» үкiметi. 
 
1932 жыл 
 
2 ақпан 
Женевадағы  қарусыздандыру    конфе-
ренциясы. 

184 
 
Наурыз 
Чехословакиядағы шахтерлар көтерiлiсi. 
30 мамыр 
Германиядағы Папен үкiметi. 
25 шiлде 
Польша  мен  КСРО  арасындағы  шабуыл 
жасаспау туралы келiсiм. 
29 қараша 
Франция мен КСРО арасындағы шабуыл 
жасаспау туралы келiсiм. 
1932–1934 жж. 
Франциядағы «Солшыл блок» үкiметi. 
 
1933 жыл 
 
30 қаңтар 
Гитлердiң  үкiмет  басына  келуi.  Фашис-
тiк диктатураның орнауы.  
27 ақпан 
Рейхстагтың өртенуi. 
4 наурыз 
Ф.Рузвельт - АҚШ  президентi (1933–
1945 жж). «Жаңа бағыт» саясаты. 
15 шiлде 
Төрт  держава  келiсiмi (Германия,  Ита-
лия, Франция және Англия). 
19 қазан 
Германияның  Ұлттар  Лигасынан  шы-
ғуы. 
16 қараша 
КСРО  мен  АҚШ  арасында  елшiлiк  қа-
тынастың орнауы. 
 
1933–1937 жж. 
КСРО-да  Халық  шаруашылығын  өркен-
детудiң  екiншi бесжылдық жоспарының 
жүзеге асырылуы. 
 
1934 жыл 
 
6 ақпан 
Франциядағы фашистiк бүлiк. 
12 ақпан 
Франциядағы антифашистiк көтерiлiс. 
9 маусым 
КСРО  мен  Румыния  арасында  елшiлiк 
қатынастың орнауы. 
18 қыркүйек 
КСРО-ның  Ұлттар  Лигасына  мүше 
болуы. 
 
1935 жыл 
 
2 мамыр 
КСРО  мен  Франция  арасындағы  өзара 
көмек туралы келiсiм. 

185 
 
16 мамыр 
КСРО  мен  Чехословакия  арасындағы 
өзара көмек туралы келiсiм. 
5 шiлде 
АҚШ-тағы Вагнер заңы. 
14 шiлде 
Францияда Халық майданның құрылуы. 
25 шiлде –20 тамыз 
Коминтериннiң VII конгресi. 
31 тамыз 
АҚШ-та  бейтараптық  туралы  заңның 
қабылдануы. 
Қазан – мамыр 
Италия – Эфиопия соғысы. 
 
 
1936 жыл 
 
14 тамыз 
АҚШ-тағы  қауiпсіздендіру  туралы  тұң-
ғыш заң. 
Мамыр 
Польшада  фашистiк  диктатураның  ор-
науы. 
Қараша 
Болгариядадағы  фашистiк-монархиялық 
диктатура. 
 
1935–1937 жж. 
Англиядағы  Болдуин  бастаған  консер-
ватор үкiметi. 
 
1936 жыл 
 
Сәуiр – мамыр 
Франция халық майданының жеңiсi. 
 
1937 жыл 
 
Маусым  
Францияда Леон Блюм үкiметi. 
25 қараша 
Берлин – Рим келiсiмi. 
5 желтоқсан 
КСРО-ның жаңа конституциясы 
 
(Сталин конституциясы). 
 
 
 
1937 жыл 
8 қараша 
Италия  антикоминтерлiк  пактiге  қосы-
луы.  Ирландия  Республикасының  құры-
луы. 

186 
 
1937 ж. 
КСРО-да социализмнiң жеңiсi. 
 
1938 жыл 
 
10 ақпан 
Румынияда монархиялық-фашистiк дик-
татураның орнауы. 
11–12 наурыз 
«Аншлюс»,  Германияның  Австрияны 
жаулап алуы. 
29–30 қыркүйек 
Мюнхен келiсiмi. 
Тамыз 
Хасан көлi маңында КСРО жерiне басып 
кiрген жапон әскерлерiнiң талқандалуы. 
 
1939 жыл 
 
Қаңтар 
Венгрия  «антикоминтерндiк»  пактiге 
кiрдi. 
15 наурыз 
Германияның  Чехословакияны  басып 
алуы. 
22 мамыр 
Германия  мен  Италия  арасындағы 
«Болат пактiге» қол қойылды. 
23 тамыз 
Кеңес – Герман  пактiсi (Молотов – 
Риббентроп пактiсi). 
1 қыркүйек 
Герман – Польша  соғысы.  Екiншi 
дүниежүзiлiк соғыстың басталуы. 
3 қыркүйек 
«Ғажайып  соғыс»  саясаты.  Англия  мен 
Францияның  Германияға  соғыс  жария-
лауы. 
Қараша 
Батыс Украина мен Батыс Белоруссияны 
КСРО  құрамына  қабылдау,  олардың 
УССР мен БССР-iне қайта қосылуы. 
 
1940 жыл 
 
9 сәуiр 
Германияның  Дания  мен  Норвегияны 
басып алуы. 
20 маусым 
Германия Францияны басып алды. 
28–30 маусым 
Бессарабия  мен  Солтүстiк  Буковинаның 
КСРО-ның құрамына кiруi.  

187 
 
10–12 шiлде 
Францияда үшiншi Республика құлады. 
Тамыз 
Литва,  Латвия  және  Эстония  КСРО 
құрамына кiрдi. 
4 қыркүйек 
Румынияда  И.Антонеску  диктатурасы-
ның орнауы. 
20–24 қараша 
Венгрия, Румыния және Словакия «Үш-
тiк пактiге» кiрдi. 
 
1941 жыл 
 
1 наурыз 
Болгария Ұштiк пактiге кiрдi.. 
11 наурыз 
АҚШ «Ленд-лиз» заңын қабылдады. 
6–17 сәуiр 
Германия Югославияны басып алды. 
22 маусым 
Ұлы Отан соғысының басталуы. 
14 тамыз 
Атлантикалық хартия. 
24 қыркүйек 
КСРО Атлантикалық хартияға кiрдi. 
29 қыркүйек –1 қазан  КСРО, Ұлыбритания, АҚШ уәкiлдерiнiң 
қатысуымен  өткен  Мәскеу  конферен-
циясы. 
5–6 желтоқсан 
Кеңес  әскерлерiнiң  Мәскеу  түбiндегi 
қарсы шабуылының басталуы. 
7 желтоқсан 
Жапонияның  Пёрл-Харборға  шабуылы 
басталды. 
 
1942 жыл 
 
1 қаңтар 
Вашингтонда 26 мемлекеттiң  қаты-
суымен  Бiрiккен  Ұлттар  декларациясы 
қабылданды. 
Шiлде – ақпан 1943ж.  Сталинград шайқасы. 
 
1943 жыл 
 
Қаңтар 
Ленинград қоршауының бұзылуы. 
10 маусым 
Коминтерннiң таратылуы. 
5 шiлде – 23 тамыз 
Курск шайқасы. 
25 тамыз 
Италияның соғыстан шығуы. 

188 
 
19–30 қазан 
КСРО, АҚШ және Ұлыбритания сыртқы 
iстер министрлерiнiң Мәскеудегі конфе-
ренциясы. 
28 қазан –1 желтоқсан  Тегеран конференциясыы. 
 
 
1944 жыл 
 
23 тамыз 
Румыниядағы  антифашистiк  қарулы 
көтерiлiс. 
9 қыркүйек 
Болгариядағы  антифашистiк  қыркүйек 
көтерiлiсi. 
20 қазан 
Белград  қаласын  Кеңес  әскерлерiнiң 
азат етуi. 
20 маусым 
Еуропада екiншi майданның ашылуы. 
 
1945 жыл 
 
4–12 ақпан 
Қырым  (Ялта)  конференциясы.  КСРО, 
АҚШ  және  Ұлыбритания  басшылары 
қатысты (Сталин, Рузвельт, Черчилль). 
6 наурыз 
Румынияда П.Гроза үкiметi құрылды. 
7 наурыз 
Югославияда  И.Б.Тито  уақытша үкiметi 
құрылды. 
6 сәуiр 
Берлин операциясының басталуы. 
25 сәуiр 
Эльба  өзенiнде  кеңес-американ-ағыл-
шын әскерлерi кездестi. 
25 сәуiр –26 маусым 
Сан-Франциско  конференциясы.  Бiрiк-
кен Ұлттар  Ұйымынының  құрылуы. 
БҰҰ-ның жарғысының қабылдануы.  
2 мамыр 
Берлиннiң құлауы. 
8 мамыр 
Карлсхорсте  Германия  соғыста  сөзсiз 
тiзе бүгуi туралы құжатқа қол қойылды. 
9 мамыр 
Жеңiс  күнi.  Кеңес  әскерлерiнiң  фашис-
тiк Германияны талқандауы. 
17 шiлде –2 тамыз 
Берлин  (Потсдам)  конференциясы.  Ста-
лин, Трумэн, Эттли қатысуымен. 
Шiлде 
Англияда  лейборист  үкiметi  құрылды. 
Премьер-министрi болып Эттли сайланды. 

189 
 
6–9 тамыз 
АҚШ  Хиросима  және  Нагасаки  қалала-
рына атом бомбасын тастады. 
8 тамыз 
КСРО Жапонияға соғыс жариялады. 
2 қыркүйек 
Жапония  соғыста  жеңiлдi.  Екiншi  дү-
ниежүзiлiк соғыс аяқталды. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

190 
 
2. Әдебиеттер тiзiмi 
1.
 
Актуальные проблемы новейшей истории. М., 1991. 
2.
 
Сучков М.Е. Хрестоматия по новейшей истории. Ч. 2. М., 
1976. 
3.
 
Хрестоматия по новейшей истории. Т. 3. М., 1960. 
4.
 
Городецкая И.Е. Великобритания. М., 1974. 
5.
 
Огден К. Маргарет Тэтчер. Женщина у власти. М., 1992. 
6.
 
Конституция 16 стран мира. Алматы, 1995. 
7.
 
Смирнов В.П. Франция. М., 1988. 
8.
 
Федерова В.П. ФРГ 80-е годы. М., 1988. 
9.
 
Брант В. Воспоминания // Вопросы истории. 1991. Г 1. 
10.
 
История Италии. Т. 3. М., 1971. 
11.
 
Малышев  В.  Пиния  на  ветру.  Очерки  о  современной 
Италии. М., 1987. 
12.
 
Коваль Б.И. Революционный опыт ХХ века. М., 1987. 
13.
 
Громыко А., Кокошин. Братья Кеннеди. М., 1985. 
14.
 
Фурсенко  А.А.  Президенты  и  политика  США. 70-е  годы. 
Л., 1989. 
15.
 
Амрекулов Н.А. Тайна культ личности и ее разоблачение. 
Алма-Ата, 1991. 
16.
 
Верт Н. История советского государства. 1990–1991 / Пер. 
с фран. М., 1992. 
17.
 
Пономарев  А.Н.  Н.С.Хрущев // Политическое  обозрение. 
1989. № 13. 
18.
 
Миф о застое. М., 1991. 
19.
 
Сахаров А.Д. Мир, прогресс, право человека. М., 1990. 
20.
 
Битов А. Мы проснулись в незнакомой стране. Л., 1992. 
21.
 
В  августе 1991-го.  Россия  глазами  очевидцев.  М.-  СПб, 
1993. 
22.
 
Сахаров А.Д. Тревога и надежда. М., 1990. 
23.
 
Хроника текущих событий. М., 1970. 
24.
 
“Восточно-европейский  социализм”.  Становле-ние  ритма. 
М., 1991. 
25.
 
Каменецкий  В.М.  Политическая  система  Югославии.  М., 
1991. 
26.
 
Политические  кризисы  и  конфликты 50–60 годов  в 
Восточной Европе. М., 1993. 

191 
 
27.
 
Восточная  Европа  на  историческом  переломе 1989–1990 
гг. М., 1991. 
28.
 
Восточно-европейские 
потрясения. 
Международ-ная 
жизнь, 1991. № 7,9. 
29.
 
Круглый  стол.  Советский  Союз  и  страны  Восточной 
Европы. Эволюция и крушение политических режимов. История 
СССР, 1991. №1. 
30.
 
Ежов  В.Д.  От  “холодной  войны”  к  разрядке.  Очерки  о 
Федеративной Республике Германии. М., 1978. 
31.
 
Рейман М. Решения 1945–1956. М., 1975. 
32.
 
История Франции. Т. 3. М., 1973. 
33.
 
Рубинский Ю.И. Пятая Республика. М., 1964. 
34.
 
Смирнов В.П. Новейшая история Франции. 1918–1975. М., 
1979. 
35.
 
Франция. М., 1982. 
36.
 
История Италии. М., 1971. Т. 3. 
37.
 
Италия. М., 1983. 
38.
 
Комолова Н.П. Новейшая история Италии. М., 1970. 
39.
 
Крестьяников Р.А. Австрия вчера и сегодня. 
40.
 
Иванов Р.Ф. Дуайт Эйзенхауэр. М., 1985. 
41.
 
Очерки новой и новейшей истории. Т. 2. М., 1960. 
42.
 
Сивачев  Н.В.,  Языков  Е.Д.  Новейшая  история  США.  М., 
1980. 
43.
 
История  рабочего  движения  в  США (1939–1965). М., 
1971. Т. 2. 
44.
 
Санаков Ш.П. Мировая система социализма. М., 1968. 
45.
 
Бутенко А.П. Социализм как мировая система. 1984. 
46.
 
История Польши: В 3-х т. М., 1965. Т. 3. 
47.
 
Поклад  Б.И.  Внешняя  политика  народной  Польши.  М., 
1978. 
48.
 
Внешняя политика ЧССР. М., 1981. 
49.
 
Готвальд К. Избранные произведения. М., 1957. Т. 2. 
50.
 
Краткая история Чехословакии. М., 1989. 
51.
 
История Румынии. 1918–1970. М., 1971. 
52.
 
Социалистическая Республика Румынии. М., 1979. 
53.
 
История Венгрии. М., 1972. Т. 3. 
54.
 
История Болгарии. М., 1955. Т. 2. 
55.
 
История Югославии. М., 1963. Т. 2. 

192 
 
56.
 
Социалистическая  Федеративная  Республика  Югославии. 
М., 1975. 
57.
 
Внешняя политика Советского Союза. М., 1985. 
58.
 
История внешней политики СССР. М., 1982. Т. 2. 
59.
 
Россия, которую мы не знали. Челябинск, 1995. 
60.
 
Шреплер Х.А. Международные организации. М., 1995. 
 
 
Оқулықтар: 
1.
 
История  новейшего  времени  стран  Европы  и  Америки 
(1918–1945). М., 1984. 
2.
 
Язьков В.Ф. История стран Европы и Америки в новейшее 
время (1918–1945): Курс лекции. М., 1998. 
3.
 
Кредер А.А. Новейшая история ХХ века. М., 2000. 
4.
 
Новейшая  история  отечества:  В 2-х  томах.  Т. 1, 2. М., 
1999. 
 
 

193 
 
МАЗМҰНЫ 
 
КIРIСПЕ.............................................................................   
3 
І-тарау. БIРIНШI ДҮНИЕЖҮЗIЛIК  
СОҒЫСТАН КЕЙIНГI ХАЛЫҚАРАЛЫҚ  
ҚАТЫНАС  (1918-1924 жж.)...........................................   
6 
§1. Париж конференциясы. Версаль- 
Вашингтон жүйесi ..............................................................   
6 
§2. Вашингтон конференциясы.........................................   
10 
ІІ-тарау. БАТЫС ЕУРОПА, АҚШ ЖӘНЕ  
КСРО ЕЛДЕРI (1918-1939 ж.) ........................................    12 
§1. Германия .......................................................................   
12 
§2. Франция.........................................................................   
38 
§3. Ұлыбритания.................................................................   
64 
§4. Италия 1918-1939 жж...................................................   
73 
§5. Америка Құрама Штаты (АҚШ) (1918-1939 жж.) ....   
82 
§6. КСРО – Кеңес Социалистiк Республикалар  
Одағы (1917-1939 жж.) ......................................................   
92 
ІІІ-тарау. ОРТАЛЫҚ ЖӘНЕ  
ОҢТҮСТIК ШЫҒЫС ЕУРОПА ЕЛДЕРI ...................  121 
§1. Польша .........................................................................  121 
§2. Чехословакия ................................................................  126 
§3. Австрия 1918-1939 жж.................................................  133 
§4. Венгрия 1918-1939 жж.................................................  137 
§5. Румыния ........................................................................  141 
§6. Болгария ........................................................................  146 
§7. Югославия (1918-1939 жж.) ........................................  151 
IV-тарау. ЕКIНШI ДҮНИЕЖҮЗIЛIК  
СОҒЫС (1939-1945 жж.)..................................................  158 
§1. Герман-Польша соғысы ...............................................  158 
§2. Ұлы Отан соғысы (1941-1945 жж.) ............................  161 
§3. Екiншi дүниежүзiлiк соғыстың қорытындысы..........  177   
Қосымша материалдар 
1. Еуропа және Америка елдерiнiң  
қазiргi заман тарихындағы басты оқиғалар...................... 180 
2. Әдебиеттер тiзiмi .............................................................  190 
 
 

194 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Мәшімбаев Серік Мектепұлы 
 
ЕУРОПА ЖӘНЕ АМЕРИКА ЕЛДЕРІНІҢ 
ҚАЗІРГІ ЗАМАН ТАРИХЫ 
(1918–1945 ж.ж.) 
 
Оқулық 
 
ЖШС «Нұр-пресс» бас директоры 
Жансеитов Н. Н. 
 
Беттеуші: Сляднева А. А. 
Дизайн: Савельев А. О. 
Оператор: Умурова Г. О. 
 
 
Басуға 15.12.2006 қол қойылды.  
Қарiп түрi «Таймс». 
 
 
«Нұр-пресс» баспасы 
050057 Алматы қ., 
М. Озтүрiк к-сi, 12 үй. 
Тел/факс: (3272) 2747-833, 2742-650. 
Е-mail: law-literature2006@rambler.ru 
 
ЖШС “Нұр-пресс” баспаханасында басылған