Ќанипа Бітібаева

 
173 
жауап,пікірлесу 
болуы да мүмкін) 
деректер берілетін 
сабақтарда. 
2.Оқушы әрі  
тыңдайды, әрі 
тыңдай отырып, 
конспект 
жазады. 
3.Оқулықтан тыс 
хабарлар, 
деректер 
беріледі. 
Семинар сабақтары 
1.Семинар 
сұрақтары 
2.Сұрақ-жауап 
3.Баяндама, 
қосымша 
материалдар- мен 
өзіндік жұмыс 
4. Ғылыми, 
қосымша 
материалдармен 
өздік жұмыс. 
Қорытынды, 
қайталау 
сабақтары, 
шолу 
тақырыптарында 
1.Өздік 
жұмыстарға 
баулиды. 
2.Баяндама 
жасауға 
дағдыландырады
. 
3.Қосымша 
материалдар 
іріктеуге, 
үзінділер  оқуға 
баулиды. 
4.Ең негізгі 
мәселелерді 
сұрыптауға, 
жинақы, 
тұжырымды 
сөйлеуге 
дағдыландырады
. 
Қос, үштік сабақтар 
Диалогиялық 
әңгіме,  баяндау, 
пікірлесу, 
түсіндірмелі әдіс 
Екі  немесе  бірнеше  пәндерге 
байланысты 
материалдар 
тоғысып  келгенде  (Бұхар 
жырау 
толғауларындағы 
Абылай) 
бірнеше 
пәндер 
бойынша 
деректерді  
біріктіріп беру мүмкін болған 
тақырыптарда 
Бір мезетте 
бірнеше  пәндер 
бойынша білім 
алады, білім 
тереңдетіп 
беріледі.  

 
174 
Конференция 
сабақтары,баспасөз 
сабағы   
1.Баяндама, дәріс.  
а)Қосымша 
баяндама 
2. Сұрақ-жауап  
3.Сұхбат түріндегі 
сұрақ-жауап 
4.Пікірталас 
(проблема 
айналасын дағы )   
  
  
Үлкен, маңызды тақырыпты 
қорытындылағанда немесе 
саяси мәні бар тақырыптарға  
(Қазақстан Ресейгк өз 
еркімен қосылды ма? т.б) 
Пікір айта білу, 
айтыса 
білу,қосымша 
материалдар дан 
іздене білу, 
сұрақтар қоя 
білу, қысқа, 
нақты, дәлелді 
пікір айту, 
толықтыра білу 
дағдыларын 
жетілдіреді.   
Сот сабағы  
1.Сұрақ-жауап 
түсіндірмелі 
әдіс(қаралау шы, 
куә, күнаһар 
арасындағы) 
2. Тартыс, айтыс, 
дәлелдеу т.с.с  
Әсіресе, туындыдағы 
ұнамсыз кейіпкерлерді, 
шығармалардан кейін кеткен 
қателерді «жазалау» 
мақсатында ойын элементі 
барсабақ 5-8 сыныптар үшін 
қызықты  
Әсіресе, 5-8 
сыныптар үшін 
тиімді 
қызықтыру 
ынтасын 
арттыру 
мақсатынд,әрі 
сауаттылыққа 
баулуда ең 
бастысы, 
Я.А.Коменс кий 
айтқандай, 
«Білімді 
жеңіл,әрі 
қызықты етіп 
беруде» 
әділеттілікке 
баулу ,  
жаманнан 
жирендіру   
Жәрмеңке сабағы  
1. Концерт, 
инсценировка 
элементі бар 
көріністер  
Бекіту, дағдыларын дамыту, 
қайталау сабақтарында 
(тақырып күрделі емес 
кездерде) оқушыларды 
Сатылатын 
«заттарды» 
бастауыш, 
баяндауыш т.с.с. 
білімдерімен 

 
175 
2. Халықтық 
педагогика, әдет –
дәстүрді  сабаққа 
пайдалану 
 
шығармашылыққа баулу 
мақсатында  
сатып алу. Ойын 
арқылы 
білімдерін 
қайталау, бекіту. 
Шығарма 
шылық 
қабілеттерін 
дамыту (5-8 
сыныптар үшін 
өте тиімді )  
Концерт сабақ, 
монтаж-
композициялық 
сабақтар 
1. Мәнерлеп оқу.  
2. Жатқа оқу  
3. Рөлге бөліп оқу  
4.Ән айту, 
кқріністер 
кқрсету  
5.Инценировка  
монтаж  жасай 
білу 
Қорытынды, қайталау 
сабақтарында жаңа 
тақырыпты меңгерту, үй 
тапсырмасын сұрау, т.б, 
сабақтарда тақырып 
ерекшелігіне Байланысты 
алынады мысалы 
 «Абай әндері» немесе «Абай 
жолы »эпопеясы т.б. Ақын-
жазушы шығармаларының 
барлығына байланысты өтуге 
болады драмалық 
шығармалар , т.б. Әрине 
тақырып мазмұны 
мәселелерді сұрап тұрғанда 
концерт монтажды, 
инсценировканы, т.с.      
 Дарынын, 
қабілетін 
дамыту. Әдебиет 
сабағын «өнер» 
деп танып-білу , 
әсіресе, 
шығармашылық 
жұмыстарға 
баулу, көркем 
мәтінмен жұмыс 
істей білу 
дағдыларын 
жетілдіру, 
ынтасы, 
танымын, 
шығармашылық 
ойлау қабілетін 
дамыту, т.с.с. 
Мәнерлеп оқу, 
жатқа оқу, есте 
ұстау 
қабілеттеріне 
әсер ету. Әдеби 
кейіпкерлерді, 
іс-әрекеттерді, 
көз алдыға 
келтіру, көркем 
туынды 
жанрларының 
ерекшелігін жете 
білу, 
эмоциясына әсер 
ету, эстетикалық 
сезімдерін, 
сұлулық, 
әдемілік, өнерді 
бағалау, түсіне 
білу сезімдерін 
дамытуда үлкен 
маңызы бар.   

 
176 
Диспут, айтыс 
сабақтар 
Сұрақтар, 
проблемалық 
сұрақтар, 
пікірлесу. 
Қосымша 
материалмен, 
кітаппен  жұмыс, 
т.б. 
Қайталау, қорытынды 
сабақтар. Проблемалық туған 
кезде. Материал негізінде 
(жаңа тақырыптық) қарама-
қайшы пікірлер туғанда. 
Оқушылардың 
ойлау, таным 
белсенділігін 
арттыру, әдеби-
көркем тілін 
дамыту, пікір 
айта білу, 
дүниетаны мын 
кеңейту, өз 
беттерімен 
іздену т.с.с. 
Көкпар, жарыс 
сабағы. 
1.Топтық, 
жұптық, жеке 
жұмыстар. 
2.Сұрақ-жауап. 
3.Білім  жарысына 
түсу. 
4.Білім сынағы. 
Білім сайысы кез-келген 
тақырыптарда өтуге болады. 
Алған білімдерін бекіту, 
қорытындылау кездерінде 
тиімді. Бала білімін тексеруде 
қолайлы.  
Алғырлық, 
ептілік, 
шапшаңдық, 
тапқырлыққа 
баулиды. Ұлттық 
ойын  «Көкпар» 
туралы 
түсініктерін 
тереңдетеді. 
Ойнай  отырып, 
ойлау іс-әрекетін 
жетілдіреді. 
Реферат қорғау, 
пікір қорғау, 
іздендіру 
сабақтары. 
1.Проблемалық 
сұрақтарға 
негізделген 
тапсырмалар. 
2. Проблеманы 
шешу, сол 
мақсатта іздену. 
3. Салыстыру, 
қорытынды 
жасау. 
4. 
Материалды, 
проблеманы 
баяндау. 
5. 
Қосымша 
материалдар, 
ғылыми 
Ерекше маңызды, қызықты 
тақырыптарда оқушылардың 
өзіндік ойлауы, ізденуін, 
тақырыпқа шығармашылық 
бағытта қарау керек 
жағдайларында аса тиімді. 
Ғылыми 
жұмыстарға 
баулу, зерттеу, 
ізденуге 
жетелеу, өз 
беттерімен 
қорытынды 
жасай білуге, 
пікірлерін 
дәлелдей, қорғай 
білуге 
дағдыланды ру. 
Реферат жаза 
білуге баулу, 
ғылыми 
еңбектермен, 
қосымша 
материалдармен 
жұмыс істеуге 
үйрету, көркем 
тілін дамыту 
(жазбаша). 

 
177 
материалдар  мен 
жұмыс. 
6.Проблемалық 
әңгіме.7.Проблем
алық зерттеу 
әдісі. 
8. Пікір айту, оны 
нақты 
мысалдармен 
дәлелдеу, қорғау. 
Практикалық 
сабақтар 
1.Көркем 
мәтінмен жұмыс. 
2.Ғылыми 
материалдар, 
қосымша 
материалдар мен 
жұмыс. (іріктеу, 
негізгі 
мәселелерді бөліп 
ала білу, конспект 
жазғызу) 
3.Сұрақ-жауап 
4.Проблемалық 
тапсырмалар 
5.Көркем 
дидактикалық 
материалдармен 
жұмыс. 
6.Проблемалық 
зерттеу әдісі 
Поэтикалық талдау, жұмыс 
істеу, жазушы стилін, 
көркемдік ерекшелігін 
анықтауды керек ететін 
сабақтарда, ғылыми 
материал, қосымша 
материалдармен  жұмыстарда 
да тиімді. Сондай-ақ мұғалім 
дидактикалық материал, 
көрнекі құралдарды көп 
пайдаланған кездерде де 
пайдалы. 
Алған теориялық 
білімдерін 
практикада 
пайдалана білу, 
әдеби талдау, 
жұмыс істей білу 
дағдыларын 
жетілдіру; жеке 
өздік 
жұмыстарға 
баулу. 
Көрнекілік, 
дидактикалық  
материалдар мен 
жұмыс істеу, 
машығын 
жетілдіру. 
 
 
 
 
 
 
 

 
178 
ЖАҢА БІЛІМДІ МЕҢГЕРТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ 
(автордың іс-тәжірибесінен) 
 
 
 
1.Жаңа тақырып бойынша берілетін алдын ала тапсырмалар жүйесі. 
1. 
Тапсырмалар негізіндегі сұхбат-әңгіме, пікірлесу. 
2. 
Мұғалім түсінігі 
3. 
Қосымша материалдар, ғылыми еңбектермен жұмыс. 
4. 
Оқулықпен жұмыс 
5. 
Жинақтау, қорытындылау. 
 
I кезең 
 Білім беру, өз бетінше білім алу процесінде бірлесіп әрекет ету мақсаты. Берілетін 
жаңа білім бойынша алдын ала тапсырма беру: 
Мақсат:  
– Оқушыларды жеке тұлға ретінде ала отырып, олардың іс-әрекет түрлерін 
мақсатты қалыптастыру, өздік, дербес ізденуге баулу. 
–  Өз беттерімен көркем туындыны оқу, талдау, бағалауға жетелеу. 
– Логикасын, эстетикалық талғамдарын дамыту. 
– Шығармашылық қабілеттерін дамыту, ғылыми ізденіске жетелеу. 
– Болжам жасау (гипотеза), соны дәлелдейтін жол іздеу, модель құрастыру, жоба 
ұсыну. 
– Білім алуға деген ынтасы мен іскерлігін, оқу-танымдық  қажеттілігін 
қалыптастыруға жетелеу. 
жаңа тақырып
бойынша 
алдын-ала 
берілетін
тапсырмалар 
жүйесі
тапсырмалар
негізіндегі
әңгіме-сұхбат,
пікірлесу
қосымша
материалдар,
ғылыми
еңбектермен
жұмыс
оқулық,
оқу 
құралдарымен
жұмыс
жинақтау,
қорытындылау,
саралау

 
179 
– Дайын білімді қайталап айтып беру емес, рны өз белсенділіктері бойынша 
алуға баулу. 
– Оқушылардың өзіндік жұмысына мақсатты бағдарлар, айқын міндеттер 
қойғыза білу.  
– Сұрақтар әзірлеу, проблемалық сұрақтарды бөліп алу, соны талқылау. Өзіндік 
қорытынды  жасау. Өз беттерімен анализ, синтезге, бағаға жету. Өзін-өзі бақылау, 
бағалау. 
 
II кезең. 
      Оқушылардың тапсырмалары негзіндегі жұмысын, жобаларын талқылау, 
болжамжадын саралау. 
Мақсат: 
– Жаңа білім бойынша өз жобалары, модельдері, болжамдарын тыңдап, талқылау 
(өздері талдайды, бір-бірін тыңдайды). 
– Өзіндік қорытындылары, оның қаншалықты ғылыми, шындыққа жақын екенін 
саралау. 
– Білілмді өз бетімен алуға деген ынтасын, шығармашылық жұмыстарға қабілетін, 
танымпаздық белсенділіктерін анықтау. 
– Білім дәрежесі, деңгейін саралау (өзіндік анализ, синтез бағалауының 
деңгейін). 
– Бір-бірімен ынтымақтастығы, пікірлерін айта білуі, қорғай білуі, айтыса білуге 
дағдыландыру. 
 

жүктеу/скачать 2,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: