Оқулық 2 басылым жоғары деңгей Астана, 2018 Қо с ы м ш а диск
жүктеу/скачать 10,63 Mb. Pdf көрінісі
|
Қазақ тілі. Оқулық С1
| 20. Мәтінді тыңдаңыз.
№20 Альфред Нобель 1833 жылдың 21 қазанында Стокгольмде дүниеге келген. 1842 жылдың күзінде Нобельдер жанұясы Санкт-Петербургке көшеді. Болашақ ғалымның әкесі бұл жерде торпедаларды дайындау бойынша іс бастайды. 1849 жылы Альфред білім алу мақсатында Еуропа мен Америкаға барады. Бұл сапар екі жылға жуық жалғасады. Ресейге қайтқан соң Альфред жанұясына тиісті Ресей армиясының әскери тапсырыстарын орындайтын фабрикаларды басқарумен айналысады. Бұл істері дағдарысқа ұшыраған соң, әкесімен Швецияға қайтуға мәжбүр болған Альфред жарылғыш заттарды зерттеуге кіріседі. 1868 жылы Нобель динамитке патент алады. Нәтижесінде Нобель жаңалығына адамдар қызыға бастайды. Альфред динамит және басқа жарылғыш заттарды жасап шығару, сонымен бірге Бакудегі мұнай майдандарын ашу істерінен үлкен мал-мүлікке ие болады. 1888 жылы тілшілер қателігінен Альфред Нобельдің өлімі жайлы хабар таратылады. Оны журналистер «қанға батқан миллионер», «динамит патшасы» деп атайды. Бұдан әсерленген ғалым тарихта «әлемдегі қылмыскер» атағында қалмауы үшін ойланып қалады. Ол 1896 жылы 10 желтоқсанда жүрек қантамыры ауруынан қайтыс болады. Нобельдің 1895 жылдың 27 қарашасында жазылған өсиетнамасында мынадай сөздер бар еді: «Менің барша жылжитын және жылжымайтын мүлкім өсиетнамамды іске асыратын адамдар тарапынан ақшаға айналдырылған. Ол ақшалар сенімді банкке салынған. Осы құнды қағаздардан түсетін табыстар әр жылдың соңында адамзатқа ең үлкен пайда келтірген кісілерге сыйлық 327 ретінде тапсырылатын қорға тиісті болуы керек... Сөз етіліп жатқан пайыздар мынадай бес бағытқа тең бөлінеді: бірінші – физика саласында ең үлкен жаңалық ашқандар; екінші – химия бағытында ең ерекше жаңалық ашқан, яки, осы саланы дамытуға үлес қосқандар; үшінші – физиология, медицина саласында ең үлкен жетістікке жеткендер; төртінші – әдеби бағытта ең ерекше көркем шығарма тудырғандар; бесінші – ұлттарды ынтымақтастыру, құлдықты жою, армия санын қысқарту және бейбітшілік әрекеттерін жүзеге асыруға үлес қосқандар үшін... Менің жеке қалауым – сыйлықтарды беруде үміткерлердің қандай ұлттан екеніне мән берілмесін!». Сонымен, Нобель өсиеті бойынша осы сыйлық тек қана бес бағытта берілетін болған. Олар: әдебиет, физика, химия, физиология және медицина (1901 жылдан Швецияда беріледі), бейбітшілік (1901 жылдан Норвегияда беріледі). 1969 жылдан Швеция банкі тарапынан экономика саласы бойынша Нобель сыйлығы берілетін болған. Оны беру шарттары ілгерідегілермен бірдей. Осыдан кейін Нобель қоры басқармасы номинациялар санын көбейтпеуді бекітті. (https://massaget.kz/) жүктеу/скачать 10,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|