11
яғни
дыбысталу
ерекшелігін,
мүмкіндігін
айқындап
«антрофонетика (дыбыстардың физиологиясы) белгілері арқылы
топтарға жіктеп» /11,ХІ/ талдау жасаған. Әрбір дауысты және
дауыссыз дыбыстарға жеке тоқталып, олардың физиологиялық
мінездемесін
толық
беруге
тырысады.
Дыбыстардың
артикуляциялық
ерекшеліктерін
талдау
барысында
автор
Еуропаның атақты фонетист мамандары Брюкенің (Crundzuge der
Physiologie und Systematik der Sprachlaute. Wien. 1876.), Сиеверстің
(Crundzuge der Lautphysiologie. Leipzig. 1876), Винтлердің
(Die Kerenzer Mundart. Leipzig. 1876) антрофонетика саласындағы
еңбектеріне де сілтемелер жасап, түркі тілі дауысты дыбыстарының
физиологиясына төмендегідей мінездеме ұсынады.
Ғалым дауысты дыбыстардың айтылым сипатына мінездеме
беруде былай дейді: «Айтылуы барысында дыбыстау мүшелерінің
жеке біреуі активті түрде қатыспай, дауыс түтігі («Тамақтың іш
жағында қабаттасып қырынан жатқан екі пар бүршіктің сыртқы
екеуі жалған дауыс шымылдығы болады да, астындағы екеуі нағыз
дауыс шымылдығы болады. Дауыс шымылдығының аралығы –
дауыс түтігі деп аталады» /12,224/) бір қалыпта тұрып тарылуы
нәтижесінде жасалатын дыбыстар дауысты дыбыстар болып
табылады)» /11.ІХ/
Достарыңызбен бөлісу: