@ С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті

 
Мазмұны 
Кіріспе .................................................................................................. ...4 
1-сабақ.   Хордалылар типі. Басқанқасыздар типтармағы. 
                 Басхордалылар класы ......................................................... ...7 
2-сабақ.   Қабаттылар типтармағы. Асцидиялар класы ............... ........13 
3-сабақ.   Омыртқалылар типтармағы. Дөңгелек ауыздылар класы.....16 
4-сабақ.   Шеміршекті балықтардың сыртқы және ішкі  
                 құрылыстар .............................................................................20 
5-сабақ.  Шеміршекті балықтардың қаңқасы .........................................25 
6-сабақ.   Сүйекті балықтардың сыртқы және ішкі құрылыстары........28 
7-сабақ.   Сүйекті балықтардың қаңқасы................................................36 
8-сабақ.   Қосмекенділердің сыртқы және ішкі құрылыстары............. 39 
9-сабақ.   Қосмекенділердің орталық жүйке жүйесі және қаңқасы......48 
10-сабақ. Бауырымен жорғалаушылардың орталық жүйке 
                 жүйесі және қаңқасы..............................................................53 
11-сабақ. Бауырмен жорғалаушылардың  орталық жүйке жүйесі  
                  және қанқасы........................................................................ 61 
12-сабақ. Құстардың сыртқы және ішкі құрылыстары.........................65 
13-сабақ. Құстардың орталық жүйке жүйесі және қанқасы................. 73 
14-сабақ. Сүтқоректілердің сыртқы және ішкі құрылыстары...............77 
15-сабақ. Сүтқоректілердің орталық жүйке жүйесі және тірек- 
                 қимыл жүйесі..........................................................................76 
16-сабақ.    Сүтқоректілердің  орталық  жүйке  жүйесі  және  тірек-қимыл 
жүйесі................................................................................................................85 
Тест тапсырмалары.................................................................................91 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
Кіріспе 
 
Омырқалылар  зоологиясы  хордалылар  типіне  жататын  жануарларды 
зерттейтін  биология  ғылымының  бір  саласы.  Хордалылар  типіне  жататын 
омыртқалы жануарлар эволюциялық дамудың ең жоғарғы сатысында тұрған 
ағзалар  болып  табылады.  Омыртқалы  жануарлардың  көпшілігі  халық 
шаруашылығының  түрлі  салаларын  дамытуда  үлкен  шаруашылық    маңызы 
бар.  
Хордалылар    биосферада  кең  таралған:  құрлықта,  суда,  ауада  және 
топырақ  қабатында  мекендейді.  Сондықтан  оларды  бүкіл  жер  шарына 
таралған  деуге  болады.  Хордалылардың  сырт  пішіні  де  алуан  түрлі  болып 
келеді, 
осындай 
өзгешеліктеріне 
қарамастан 
тип 
өкілдерін 
жақындастыратын ортақ бірнеше белгілері болады.  
Жануарларды  жан-жақты  білу  үшін  теориялық  мағлұматтар  беретін 
дәріс  сабақтарының  тәжірбиелік  жағынан  толықтыруда  зертханалық  және 
тәжірибелік сабақтардың маңызы зор.  Хордалылардың пайдалы түрлерімен 
қатар  зиянды  түрлері  де  бар.  Олардың  көптеген  түрлері  ауылшаруашылық 
зиянкестері.  Хордалылардың  өзі  ауру  қоздырушысы  болғанымен,  кейбір 
түрлері  алуан  түрлі  қауіпті  ауруларды  тасымалдаушы,  таратушы  болып 
саналады.  
Омыртқалылар - қаншама күрделі және көп  түрлі болғанымен  толық, 
әрі  жан-жақты  зерттелген  жануарлар.  Хордалылардың  түрлері,  сипаты  мен 
мақсаты түрліше ғылыми зерттеулердің әрқшанда қажетті материалы болып 
келген.  Осы  зерттеулердің  нәтижесінде  систематиканың,  салыстырмалы 
анатомияның, 
гистологияның, 
экологияның, 
зоогеографияның, 
палентологияның,  филогенетиканың  көптеген  күрделі  жалпы  мәселелері 
шешілді. 

жүктеу/скачать 4,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: