Ббк 36. 82 я 73 а 89 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»


Дəнді дақылдардың микрофлорасының түр құрамы



Pdf көрінісі
бет178/269
Дата24.02.2022
өлшемі9,2 Mb.
#26346
1   ...   174   175   176   177   178   179   180   181   ...   269
Байланысты:
Iztaev astyk keptiru

Дəнді дақылдардың микрофлорасының түр құрамы 

32-кесте 

Сапрофитті микроорганизмдер 

Фитопатогенді 

микроорганизм- 

дер 

Адам мен 



жануарлар 

патогенді 

микроорганизмдер 

Эпифиттер  

Өзге сапрофиттер

а) Бактерия- 

лар: 

Ps.herbicola 

Ps.fluorescers 

 

ə) Ашыт- 



қылар: 

ақ жəне 


қызғылт, 

Torula 


тұқымынан, 

жоғары 


жағынан 

ашытатындар 

(қант 

мицеттері) 



б) Зең 

саңырау-

құлақтары 

(дала-егіс 

саңырау-

құлақтары): 

Alternaria Cla-

dosporium De-

matium Tricho-

thecium жəне 

т.б. 

 

а) Бактериялар:



Bac.mesentericus 

 (картоп таяқшасы) 

Bas.subtilis  

(сояу таяқшасы) 

Bas.proteus 

 (шірік таяқша) 

Қышқылды ашытқылы 

 бактериялар. 

кокк, микрококк, 

сарциндер. 



б) Зең саңырау- 

құлақтары: 

(зеңдер):мукорлар тобы: 

Mucor mucedo, Mucor 

racemosus, 

Rhizopus nigricans жəне 

т.б. 


Аспергилдер тобы: 

A.nicer, A.flavus, 

A.fumigatus, A.glavatus, 

A.glaucus, 

Penicillium glaucum 

жəне т.б. өзге 

саңырауқұлақтар 

Monilia,Oidium 



Актиномицеттер тобы 

а) Бактерия-

лар: 

Ps.translucens, 

Ps.atrofaciens 

бұлар дəндерді 

əлжуаз (шөпек) 

болуға душар 

ететін 

бактериозды 

ауруға 

ұшыратады 

 

ə) Микоздар: 

Дəнді 


дақылдардың 

қаракүйелерінің 

əртүрлері, 

қастауыш; 

Зеңдер 

фузариоз, 

микоз, 

ауруларына 

шалдықтырады 

а) Бактериялар, 

бұлар мал мен 

адамның ауруын 

қоздыратындар 

(зооноздар): 

бруцеллёз, 

туляремия, 

туберкулез, сапа, 

сібір жарасы жəне 

т.б. ауруларды 

қоздырғыштар 



ə) Бактериялар, 

бұлар адам 

ауруын 

қоздыратындар: 

столбняк, газды 

гангрена, іріңді 

кокк жəне т.б. 

ауруларды 

қоздырғыштар 

 

 



 

375


 

Осы туыстық топтың өзге бір түрі – Ps.herbicola rubrum тығыз 

ортада  қызғылт  түсті  колониялар  құрайды.  Жаңа  орылған  астық 

партиясында Ps.herbicola үлесіне  бүкіл  бактерия  мөлшерінің 92-

95%-ы  келеді.  Олар  дəндерді  зақымдамайды,  айтарлықтай 

мөлшері  дəндердің  сапалы  болуын  қамтамасыз  етеді.  Зең 

саңырауқұлақтары  мен  кокктар  бір-біріне  қарсы  болғандықтан 

Ps.herbicola-ны  тіршілік  ететін  ортасынан  ығыстырып  шығарады 

да дəндерде жағымсыз микробиологиялық үдерістер тудырады. 

Ps.fluorescens – споралар  түзбейтін,  тығыз  ортада  түссіз 

немесе  сұрғылт  флюоресценция  колониялары  түрінде  дамитын 

таяқша. 


Ps.herbicola aureum – қозғалғыш,  майда,  споралар  түзбейтін, 

ұзындығы 1-3 мкм  таяқшалар  болып  келеді  (98-сурет).  Агар 

немесе  желатинді  қатты  қоректі  ортада  сары  түсті  колониялар 

құрайды. 

 

 

 

98-сурет. Микроскоппен қарағандағы Ps.herbicola көрінісі 

 

Bac.mesentericus – ұзындығы 1,6 мкм-ден 6 мкм-ға  дейін 



жететін,  жуандығы 0,5 мкм  шамасындағы  спора  түзетін  қысқа 

таяқша  болып  келеді.  Ол  пісірілген  нанда  «картоп  ауруын» 




 

376


 

туғызады.  Бұл  ауру  өте  күшті  өз  ферменттері  əсерімен  ақуыз 

жəне  крахмалдың  гидролизге  түсуі  салдарынан  нанның 

жұмсағының  бұзылуы  арқылы  сипатталады.  Картоп  таяқшасы 

температура 25

о

С жоғары болған жағдайда астық партияларында 



жақсы  дамиды,  əсіресе, 32-42

о

С  аралығында;  температура 18-



20

О

С жəне одан төмен болғанда дами алмайды. Дəндер өздігінен 



қызған жəне тозаң басқан кезде оның мөлшері арта түседі. 

Bas.subtilis – сояу  таяқша,  даму  жағдайы  картоп  таяқша- 

сының  дамуымен  ұқсас.  Ол  дəндердің  созылмалы  жабысқақ 

ауруын тудырады. 

Дəнді  дақылдарда  шіру  үдерістерін  қоздыратын,  сондай-ақ, 

əртүрлі  ашу  үдерістерін  туғызатын  сүт  қышқылды,  май 

қышқылды бактериялар мен дəндер өздігінен қызған кезде жедел 

дамуға қабілетті түрлі кокк формалары кездеседі. 



Ашытқылар 

Ашытқылар – əртүрлі  пішіндегі  бактериялардан  гөрі  ірірек, 

бір  түйіршікті  организмдер.  Ашытқы  колонияларына  паста 

тəрізді консистенция тəн. Сақтау кезінде дəндер сапасына елеулі 

бір əсері бола қоймайды, бірақ нақты бір жағдайларда қамба иісі 

деп аталатын иістің тууына себепші болады. 





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   174   175   176   177   178   179   180   181   ...   269




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет