Атауы
2010
2011
2012
2013
2014
Жыл ішінде пайда болған
қалдықтар
303 116,6
420 668,3
355 952,5
382 214,3
337 414,8
Түскен қауіпті қалдықтар
1 412,3
1 691,7
2 094,5
1 895,0
1 736,7
оның ішінде: әкелінген
қауіпті қалдықтар
9,7
6,2
13,8
0,7
4,6
Пайдаланылған (кәдеге
жаратылған) қалдықтар
19 586,9
45 027,8
94 720,1
81 826,3
110 138,4
Залалсыздандырылған
қауіпті қалдықтар
648,1
577,1
857,6
490,8
341,2
Өндірістік қайта өңдеуге
тапсырылған
1 357,1
2 088,8
3191,5
3 579,9
3124,3
оның ішінде: әкетілген
қауіпті қалдықтар
0,3
0,6
20,5
0,3
-
Ұйымдастырылған сақтау
және көму орындарына
жіберілді
263 317,0
53 549,3
131 369,4
174 253,9
86640,0
2011-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстарын пайдалану және қоршаған
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама
70
2
3
.
1
1
.
2
0
1
5
Е
С
Э
Д
О
Г
О
(
в
е
р
с
и
я
7
.
1
3
.
2
)
К
о
п
и
я
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о
д
о
к
у
м
е
н
т
а
.
П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й
р
е
з
у
л
ь
т
а
т
п
р
о
в
е
р
к
и
Э
Ц
П
.
Тұрмыстық қатты
қалдықтардың рұқсат
етілген орындарына және
полигондарға жіберілген
4484,7
8948,5
980,4
484,5
581,8
Жылдың соңына қауіпті
қалдықтардың көлемі
7 864 375,8
10 101416,3
9 601 606,0
9 789 306,6
9 742 981,3
Қазақстанда жиналған тұрмыстық қатты
қалдықтардың (бұдан әрі – ТҚҚ) көлемі 100
млн.тоннаны құрайды, сонымен қатар шамамен 5-6
млн.тонна ТҚҚ құрылады. Есепті деректер
бойынша 2014 жылы республикада пайда болған
ТҚҚ көлемі 8 908,549 мың тонна, олардың ішінде
тек 3 %-ы ғана кәдеге жаратылған.
10.7-кесте. Жылдар бойынша пайда болатын тұрмыстық қатты қалдықтардың көлемі
Жыл
Пайда болған тұрмыстық қатты
қалдықтардың көлемі
Жыл
Пайда болған тұрмыстық қатты
қалдықтардың көлемі
2009
3 646,069
2012
4 751,130
2010
4 598,696
2013
5 577,557
2011
-
2014
8 809,549
Кәдеге жаратылған қалдықтардың көлемі
қалдықтардың кейбір түрлерін кәдеге жарату және
қайта
өңдеуге
мамандандырылған
кіші
кәсіпорындардың
есебінен
жинақталған:
Макулатура,
пластик,
шыны
сынықтары,
медициналық қалдықтар, түсті метал қалдықтары,
пайдаланылған автошиналар, аккумуляторлар,
құрамында сынабы бар бұйымдар мен құрылғылар.
Қалдықтарды қайта өңдеуші және кәдеге
жаратушылар саласындағы мамандандырылған
шағын және орта жеке бизнесті тарту және қолдау
мақсатында экономикалық ынталандыру (салық
міндеттемелерін, преференцияларды, жеңілдікпен
берілетін несиелерді төмендету және т.б.) шаралары
қажет. Ірі зауыттар құрылысы проблеманы
қажетінше шешпейтіндігін тәжірибе көрсетіп отыр.
2007 жылы Алматы қаласында салынған
жылына 450 мың тонна ТҚҚ өндіретін қоқысты
қайта өңдеуші зауыт «Vtorma Ecology» ЖШС
компаниясының
банк
алдындағы
берешегі
салдарынан
қызметі
тоқтатылып,
банктік
есепшоттары бұғатталды. Қазіргі таңда зауыт
жұмыс жасамайды. 2012 жылдың желтоқсанынан
бастап Астана қаласында қызмет жасайтын
«Алтын-ТЕТ» ЖШС қоқыстарды қайта өңдеуші
кешені жылына 250-300 мың тонна қуаттылықпен
(тәулігіне 700-750 тонна) қалдықтарды қайта өндеу
тереңдігі 7%, қалған қалдықтарды көму үшін
полигондарға бритеттелген түрде шығаратын
қалдықтары 93%-ды құрайды. 2014 жылы
Маңғыстау облысының Жаңаөзен қаласында
жылына 50,0 мың тонна қуаттылықпен ТҚҚ
қалдықтарды қайта өңдейтін, кәдеге жарататын
және көму бойынша комбинат іске қосылды, оның
сұрыптау тереңдігі - 86%. Қазіргі таңда ТҚҚ
сұрыптау жүзеге асырылуда. 2014 жылы Оңтүстік-
Қазақстан
облысының Шымкент
қаласында
жылына 200,0 мың тонна қуаттылықпен ТҚҚ
қалдықтарды қайта өңдейтін «21 технологиялары»
ЖШС зауыты іске қосылды. Зауыт қазіргі таңда тек
ТҚҚ сұрыптауды жүзеге асырады, сұрыптау
тереңдігі - 12%.
Қазіргі уақытта республикада жүйелі деңгейде
ТҚҚ, бөліп жинау және сұрыптау жөнге
келтірілмеген, оларды сұрыптау және кешенді
қайта өңдеу қуаты жоқ. Пайда болатын ТҚҚ
барлығы дерлік полигондарда орналастырылады.
Иесіз қоқыс үйінділермен жұмыс жеткіліксіз
қарқынмен жүргізілуде. Мысалға: 2012 жылы
жұмыс істейтін 4459 ТҚҚ полигондарының 781
полигондар (18%) заңдастырылған, 2013 жылы
3796 –дан 724 полигон заңдастырылған (19%), 2014
жылы 4354-тен 956 (22%) полигон заңдастырылған.
2015 жылдың қазанындағы жағдай бойынша
республика аумағында 4284 полигон мен ТҚҚ
қоқыстары
есептелген.
Олардың
ішінде
экологиялық
талаптар
мен
нормаларға
сәйкестендірілген
қажетті
құжаттары
бар,
заңдастырылған полигондар мен қоқыстар - 459.
Бұған қоса көпшілік полигондардың мерзімі өтіп
кеткен және қалпына келтіруді, сонымен қатар,
қолданыстағы нормалар мен талаптарға сәйкес
полигондар құрылысын салуды қажет етеді.
Жергілікті атқарушы органдармен мерзімі өтіп
кеткен және қалпына келтіруді қажет ететін
қоқыстар мен полигондарды қалпына келтіру,
қажетті рұқсат беру құжаттарын рәсімдеу іс-
шаралары жүргізілуде. Сонымен, республика
аумағында
2010
жылмен
салыстырғанда
қалдықтарды орналастырудың 4499 объектісі
есептелді. Жыл сайын мерзімі өтіп кеткен қоқыстар
мен полигондардың талапқа сай еместерінің
қалпына келтірілуіне байланысты саны қысқарып
отыр. Алайда, қалдықтардың орналастырылатын
объектілерінің біршама бөлігі заңдастырылмаған.
Бұл бағытта жасалған жұмыстар қаржыландырудың
болмауына байланысты тиісті нәтижелерге қол
жеткізілмей отыр.
ТҚҚ басқару мәселелерін шешу үшін,
Қазақстанда тұрмыстық қатты қалдықтарды
басқару жүйесін жаңғыртудың 2014 – 2050
жылдарға арналған бағдарламасы қабылданған.
«ТҚҚ жұмыс істеу бойынша ақпараттық жұмыстың
жоспары», «ТҚҚ секторын жаңғырту бойынша
жобаларды таңдау критерийлерін құру туралы»
Энергетика министрінің бұйрықтары бекітілген.
Иесіз қауіпті қалдықтар бойынша 12 сот шешімі
күшіне
енген.
3
сот
шешімі
бойынша
республикалық меншікке 4,7 млн.тонна қауіпті
қалдықтар берілді.
2011-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстарын пайдалану және қоршаған
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама
71
2
3
.
1
1
.
2
0
1
5
Е
С
Э
Д
О
Г
О
(
в
е
р
с
и
я
7
.
1
3
.
2
)
К
о
п
и
я
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о
д
о
к
у
м
е
н
т
а
.
П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й
р
е
з
у
л
ь
т
а
т
п
р
о
в
е
р
к
и
Э
Ц
П
.
2014 жылы иесіз қауіпті қалдықтарды басқаруға
республикалық бюджеттен 99 млн. теңгеден астам
қаражат бөлінді, жұмыстар Ақтөбе, Қарағанды
және Қостанай облыстарында жүргізіледі. Тоғызақ
кентінде (Қостанай облысы) ауыл шаруашылық
химия қоймаларының бұзылу салдарынан, бұрынғы
Алға химиялық зауытының (Ақтөбе облысы) иесіз
қалған шлам жинағыштары,
«ТЭМК»
АҚ
(Қарағанды облысы) құрамында сынабы бар
қалдықтардан пайда болған ластануды жою
бойынша жұмыстар жүргізілуде.
9 қала бойынша инвестицияларға негіздемелер
әзірленді (Ақтөбе, Атырау, Қарағанды, Қостанай,
Павлодар, Талдықорған, Тараз, Өскемен).
Инвестиция негіздемесі экологиялық таза және
механико-биологиялық өңдеу (сұрыптау, қайталама
шикізат, қайта өңдеу сонымен қатар, тыңайтқышты
және
биогазды
алу)
технологиясының
тәжірибесінен өтіп тексерілген, бөлек жинауды,
арнайы жабдықтар мен техникаларды сатып алу,
жаңа полигондар құрылысы мен істен шыққан
қоқыстарды қалпына келтіру енгізуді сонымен
қатар, құрылыстың жалпы құны мен мерзімін
қарастырады. Сонымен қатар, тұрмыстық қатты
қалдықтарды басқарудың ағымдағы сұлбасын
талдау негізінде аталған секторды басқарудың
рентабельді моделі ұсынылады.
Инвестиция негіздемесі аймақтың тұрмыстық
қатты
қалдықтарын
басқару
жүйесін
модернизациялау бойынша әрі қарай жұмыстар
жүргізу үшін Ақтөбе, Алматы, Атырау, Жамбыл,
Қарағанды облыстарының әкімдіктері жергілікті-
атқарушы органдарына берілді. Инвестиция
негіздемесі
Көкшетау,
Қостанай,
Павлодар,
Өскемен қалалары бойынша белгіленген тәртіппен
тиісті
әкімдіктерге
беруге
дайындықтар
жүргізілуде.
Жергілікті
атқарушы
органдармен
ТҚҚ
сұрыптау және қайта өңдеу бойынша объектілер
құрылысы
үшін
инвестицияларды
тарту
жұмыстары
жүргізілуде.
ТҚҚ
секторында
жобаларды қаржыландыру мәселелері бойынша
жеке сектормен, донорлармен, халықаралық қаржы
институттарымен
кеңесу
мақсатында
ҚР
Энергетика министрлігі жанынан ведомствоаралық
жұмыс тобы құрылған. Сондай-ақ, Қазақстан
Үкіметі мен халықаралық қаржы институттарының
арасындағы негіздемелік конвенция аясында ТҚҚ
саласында жобаларды жүзеге асыру бойынша
жұмыстар жүргізілуде.
Бірлескен
экономикалық
зерттеулер
бағдарламасы бойынша Көкшетау, Атырау және
Қостанай қалаларында ТҚҚ кәдеге жарату және
басқару
бойынша
жобаларды
дайындау
Дүниежүзілік банкпен жұмыстар жүргізілуде.
Еуропалық қайта құру және даму банкімен (ЕҚДБ)
бірлесіп, Алматы және Қызылорда қалаларындағы
ТҚҚ қайта өңдеу бойынша зауыттар құрылысы
жобаларын жүзеге асыру жұмыстары жүргізілуде.
Халықтың денсаулығына және қоршаған ортаға
ТОЛ әсерін ықшамдауға мүмкіндік беретін қауіпті
қалдықтарды жою бойынша зауыт құрылысын
қарастыратын «Тұрақты органикалық ластағыштар
қалдықтарын жою» өндіріс қалдықтарын жинау
мәселелерін шешу үшін Дүниежүзілік банкпен
бірлесіп жүргізіледі.
Қазақстанның елордасында 2015 жылдан бастап
қалдықтардың пайда болу орындарына, олардың 3
түрі бойынша бөліп жинау жүйесін енгізуге
қатысты пилоттық жобаны іске қосу жоспарланып
отыр [11.5]. Контейнерлік аудандар аумағында
тиісті инфрақұрылымды құру үшін түрлі-түсті
(пластик үшін сары, қағаз үшін көк, қалған
қалдықтар үшін жасыл) контейнерлер қойылады.
Жоба аясында 17 КПМ мен 36 тұрғын үйді
қатыстыру жоспарлануда.
Сонымен қатар, жеке секторларда 300 арнайы
контейнерді орната отырып, үйлердің иелерімен
күлді бөліп жинау бойынша пилотты жоба жүзеге
асырылатын болады. Бұрын 2013 жылы пилоттық
жоба шеңберінде қалада құрамында сынабы бар
энергияны үнемдеуші шамдарды (СЭШ) жинау
үшін 167 арнайы контейнер орнатылды. 2014 жылы
қосымша осындай 130 контейнер орнатылды.
Жобаны жүзеге асыру кезеңінде халықтан 900 мың
шам жиналып, кәдеге жаратылды. 2013 жылы
аумағы 15,1 га жобалық қуаты 2,0 млн.тонна
болатын жаңа ТҚҚ полигонының екінші ұяшығын
салу басталды. Ескі ТҚҚ полигондарына қайта
өңдеу жүргізу бойынша бұталы және шөптесін
ағаш көшеттерін отырғызумен биологиялық қайта
өңдеу жүргізу және топырақтың жемісті қабаты
учаскелеріне грунт себу, газ өткізу және дренажды
жүйелермен жабдықтау жұмыстары жүргізіледі.
Қалдықтар
құнды
фракция,
энергия,
тыңайтқышты алу сонымен қатар, қайталама қайта
өңдеу мен кен байыту үшін пайдалануда маңызды
ресурс болып табылады.
2011-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстарын пайдалану және қоршаған
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама
72
2
3
.
1
1
.
2
0
1
5
Е
С
Э
Д
О
Г
О
(
в
е
р
с
и
я
7
.
1
3
.
2
)
К
о
п
и
я
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о
д
о
к
у
м
е
н
т
а
.
П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й
р
е
з
у
л
ь
т
а
т
п
р
о
в
е
р
к
и
Э
Ц
П
.
12.01. АҚМОЛА ОБЛЫСЫ
2014 жылға жалпы көрсеткіштер
Субъектінің
S, мың
шаршы
шақ.
146,2
Халқы мың
адам
736,2
ЖӨӨ, млрд.тг.
1054,1
2011 жылдан бастап 2014 жыл аралығындағы негізгі экологиялық көрсеткіштер
Көрсеткіш
2011ж.
2012ж.
2013ж.
2014ж.
ЖӨӨ бірл. шығарындылардың
қарқындылығы, тн/млрд.тг.
44,5
43,7
64,5
61,8
Атмосфераға ластағыш заттар
шығындылары, мың
тонна.[12.01.04.].
36,0
35,1
61,9
65,1
ҚОҚ жұмсалған шығындар.
[12.01.04.].
974,1
1166,1
1434,7
1207,0
ЖӨӨ бірл. қалдықтардың пайда
болуының қарқындылығы,
тн/млрд.тг.
239,9
218,2
200,7
213,6
Пайда болған қалдықтардың
жалпы саны, тн. [12.01.04.].
193 680
175 413
192 609
225 128
Ақмола облысы Қазақстанның солтүстік
бөлігінде орналасқан және Қостанай, Солтүстік-
Қазақстан,
Павлодар
және
Қарағанды
облыстарымен шектеседі. Аумақ халықтың орташа
шоғырлануы - 5 адамға 1 шаршы шақ., 146,2 мың
шаршымен теңеседі. [11.02.01.]. Облыста облыстық
маңызы бар 2 қала – Көкшетау және Степногорск,
17 селолық аудан, аудандық бағыныстағы 8 қала, 5
кент және 253 селолық округ бар. Аумақтың басым
бөлігін нашар бөлшектенген далалар, ұсақ
шоқылықтар, жазықтықтар және өзенді алқаптар,
таулар, ормандар қамтып жатыр. Топырағы ауыр
техникалық құрамымен ерекшеленетін, топырағы
құрамы натрийі мен тұзды, су сіңіргіштігі төмен
кәдімгі қара топырақты және жирен топырақты.
Климаты шұғыл құрлықты және аса құрғақ.
Жазы қысқа, жылы, қысы ұзақ, аязды, қатты желді
және боранды.
11 БӨЛІМ
АЙМАҚТАРДАҒЫ
ҚОРШАҒАН ОРТА
ЖАҒДАЙЫ
2011-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстарын пайдалану және қоршаған
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама
73
2
3
.
1
1
.
2
0
1
5
Е
С
Э
Д
О
Г
О
(
в
е
р
с
и
я
7
.
1
3
.
2
)
К
о
п
и
я
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о
д
о
к
у
м
е
н
т
а
.
П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й
р
е
з
у
л
ь
т
а
т
п
р
о
в
е
р
к
и
Э
Ц
П
.
Өсімдігі алуан шөпті, тау баурайлары
қарағайлы-қайыңды ормандармен, алуан шөпті
қылқан
селеулі
өсімдіктермен
көмкерілген.
Жануарлар дүниесі 55 сүтқоректі түрлерімен, 180
құс және 30 балық түрінен құралған.
Ақмола облысының аумағында 494 шамасында
көлдер, 111 өзен және уақытша суағар, 41 су
қоймасы, 77 бөгет мен басқа да көптеген ұсақ
табиғи және жасанды суаттар бар.
Облыстың аумағы бойынша бірнеше өзен ағып
өтеді, оның ең ірілері: Есіл, Нұра, Қалқұтан, Сілеті,
Жабай, Шалғынды және Қылшықты. Тұщы және
тұзды көлдер көп. Оның ішінде: Қорғалжын,
Қожакөл, Итемген, Майбалық, Теңіз, Қыпшақ,
Керей, Қияқты, Шортанды, Үлкен Шабақты,
Бурабай, Зеренді, Сұлукөл, Қарасу, Сұлтанкелді,
Қопа және т.б.
Облыста бар 13 су қоймасының ішінен
кепілдендірілгені сумен қамтамасыз ету үшін Есіл,
Селеті, Шағалалы өзендерінің ағындары үш су
қоймасымен реттелген: Астаналық, Селетілік және
Шағалалық.
Облыстың аумағында «Көкшетау» МҰТП,
сонымен
қатар,
барлық
Еуро-Азиаттық
континенттің ең бірегей орындарының бірі болып
табылатын халықаралық маңыздағы Қорғалжын
қорығы орналасқан.
Аймақ экономикасының негізгі бағыттары –
ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіптік өндірісі.
Облыстың аумағында алтын, күміс, уран, молибден,
техникалық алмаздар, каолин және мусковит,
сонымен қатар, темір рудасының, тас көмірінің,
доломиттің, жалпы таралған пайдалы қазбалардың,
минералды сулардың және шипалы балшықтың
қоры шоғырланған.
11.01.01. АТМОСФЕРАЛЫҚ АУАНЫҢ ЛАСТАНУЫ
Ақмола облысының ауа бассейнінің негізі
ластағыш көздері болып жылу энергетика, тау кен
өндіру кәсіпорындары мен автокөлік табылады.
Өңірде атмосфералық ауаның ластануының аса ірі
көздеріне
Степногорск
ЖЭО,
«Алтынтау
Көкшетау» ЖШС, «Көкшетау Жылу» МКК,
«Қазақалтын» ТКК» АҚ және «Көкшетау Су
Арнасы» МКК жатады [11.01.02.].
11.01.1-сурет. Ластағыш заттардың құрамы бойынша атмосфераға жалпы шығарындылар, мың тонна
[12.01.04.].
Облыс
орталығы
–
Көкшетау
қаласы
атмосфералық ауаның сапасы бойынша ең қолайлы
елді мекенге жатады. Атмосфераның ластануының
индексі АЛИ5 2011 жылы – 0,7, 2012 жылы – 0,6,
2013 жылы – 0,3 және 2014 жылы – 1,9 құрады
[11.01.03]. Табиғатты пайдаланушылармен ауа
бассейні жағдайына әсерді азайту бойынша нақты
жұмыстар жүргізіледі.
11.01.2-сурет. Жалпы облыс бойынша, халықтың жан басына шаққандағы ластағыш заттардың
шығарындылары, кг. [12.01.04].
2011-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстарын пайдалану және қоршаған
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама
74
2
3
.
1
1
.
2
0
1
5
Е
С
Э
Д
О
Г
О
(
в
е
р
с
и
я
7
.
1
3
.
2
)
К
о
п
и
я
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о
д
о
к
у
м
е
н
т
а
.
П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й
р
е
з
у
л
ь
т
а
т
п
р
о
в
е
р
к
и
Э
Ц
П
.
«Қазақалтын» ТКК» АҚ акрилдер мен
винилацетат негізінде бекітуші ерітінділерді
пайдаланумен үйінді сақтағыштың шаңын басу
технологиясы әзірленді [12.01.02]. «Көкшетау
Жылу»
кәсіпорнында
1,85
млн.м³
сыйымдылығындағы жаңа күл үйінділер құрылысы
аяқталды, шаң газ тазалағыш қондырғыларына
және техникалық жабдықтарға жөндеу жұмыстары
жүргізілді.
«Өркен Атансор» өкілдігімен «Өркен» ЖШС
кен технологиялық жолдарында шаңды басу
(жолдарды
суармалау)
бойынша
жұмыстар,
сонымен қатар, байыту фабрикасында сору
жүйелеріне
жөндеу
жұмыстары
жүргізілді,
карьерлік машинаның жұмысы кезінде шаң
шығарындыларын төмендету үшін тамшылап
суармалау үшін сыйымдылық орнатылды.
«AltyntauKokshetau» ЖШС пайдаланып жатқан
көлік магистралдарының шаңын басу, ауаны
тазарту жүйесін дайындау және жөндеу жұмыстары
жүргізілді.
«Қазақалтын» ТКК» АҚ шаң газдан тазарту
қондырғылары жөнделді, көлік магистралдарында
шаңды басу жүргізілді.
«Степногорск ЖЭО» ЖШС Ка №3 шаң газдан
тазарту құрылғысына жөндеу жұмыстары және Ка
№7 ПГҚ қалпына келтіру іске асырылды.
Бүгінгі күнге дейін облыстың атмосфералық
ауасының негізгі ластағыштары автокөліктер
болып отыр.
Қазіргі таңда Ақмола облысында – 136 437
автокөлік бірлігі есептелген, соның ішінде 21 384
бірлік жүк көліктері.
Ауыл шаруашылығы техникасының паркі жыл
сайын ұлғаюда. Сонымен 2015 жылғы 26
мамырдағы жағдай бойынша облыста 136 437
автокөлік бірлігі, 16444 трактор бірлігі, оның ішінде
778 импорттық өндірістегі, 9289 бірлік астық
жинаушы комбайндар, оның ішінде импорттық
өндірістегі 921, 202 азық жинаушы комбайндар,
оның ішінде жұмыс істеу кезінде атмосфераға
мыңдаған тонна ластағыш заттарды шығаратын
және жағатын, өзі жүретін өңдейтін техниканың 890
бірлігі саналады.
Автокөлік
шығарындыларын
төмендету
мақсатында,
облыста
автомобиль
көлігінің
шығарындыларына бақылауды жүзеге асыратын 14
техникалық байқау станциялары жұмыс жасайды.
Экология департаментімен 250 автокөлік бірлігі
тексеріліп, автомашиналарда жол беруге болатын
шекті нормалар анықталған.
Достарыңызбен бөлісу: |