Рұқсат
етілген
көлемдер
бойынша
шығарындыларды ұлғайту/азайтуға қатысты
мәліметтер.
Атмосфералық ауаның ластануын анықтайтын
кәсіпорындар 5 ұйым болып табылады: - «СНПС-
Ақтөбемұнайгаз» АҚ, «Қазақойл Ақтөбе» ЖШС,
Ақтөбе ферроқорытпа зауыты және Дон тау-кен
өңдеу комбинаты - «Қазхром ТҰК» АҚ
филиалдары, «Ақтөбе» МГБ «Орталық Азия
Ластану туралы ақпарат
2014 ж.
2013 ж.
2012 ж.
Газды жағу нәтижесіндегі шығарындылардың көлемі,
мың тонна
36,5
41,263
49,69
Атмосфералық ауаға тазалаусыз өндірістік
шығарындылардың көлемі, мың тонна
169,5
178,3
182,5
Соның ішінде, апаттық шығарындылардың көлемі, мың
тонна
0,314
0,256
0,218
2011-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстарын пайдалану және қоршаған
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама
84
2
3
.
1
1
.
2
0
1
5
Е
С
Э
Д
О
Г
О
(
в
е
р
с
и
я
7
.
1
3
.
2
)
К
о
п
и
я
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о
д
о
к
у
м
е
н
т
а
.
П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й
р
е
з
у
л
ь
т
а
т
п
р
о
в
е
р
к
и
Э
Ц
П
.
Интергаз» АҚ, оларға атмосфераны ластағыш
заттар шығарындыларынан 42 %-ы келеді.
Атауы
2013 ж.
лимит
2013ж.
нақты
2012ж.
лимит
2012ж.
нақты
Лимиттің
айыр-ғы
Нақты
айыр-ғы
«СНПС-Ақтөбемұнайгаз»
АҚ
73611
40063
69825
40915
+3786
- 852
«Қазақойл Ақтөбе» ЖШС
36795
20256
34655
24278
+2140
- 4022
«Ақтөбе» МГБ «Орталық
Азия Интергаз» АҚ,
19629
8123
19504
12101
+125
- 3978
«Қазхром ТҰК» АҚ - АФЗ
9082
2964
9082
5085
0
-2121
Дон тау-кен өңдеу
комбинаты - «Қазхром ТҰК»
АҚ
4891
1323
4891
2455
0
-1132
«СНПС-Ақтөбемұнайгаз» АҚ 2010 жылдан
бастап ілеспелі газды шығаратын кәсіпорынмен
пласт қысымын қолдауға арналған пласты
қайтадан, сондай-ақ 2013 жылы АЛ шығарындылар
көлемін төмендетуге әкеліп соғатын ілеспелі мұнай
газын қайта қалпына келтіру көлемін арттырумен
айналысады. Егер 2012 жылға АЛ шығарындылары
40,915 мың тоннаны құраса, онда 2013 жылы
шығарындылар (болжамды) – 73,611 мың тонна
лимитінде 40,063 мың тоннаны құрады.
«ҚазақОйл Ақтөбе» ЖШС-нде 2013 жылы
ілеспелі мұнайлы газды пайдалану көлемінің
ұлғаюына байланысты шығарындылардың көлемі
азайған (газды өңдеу зауытын пайдалануға беру).
«Ақтөбе» МГБ «Орталық Азия Интергаз» АҚ,
2013 жылы шығарындылардың көлемі 2012 жылғы
12,1 мың тоннаға қарсы 8,123 мың тоннаны құрады,
азаю магистральды құбыр желісінде жөндеу
жұмыстарын өткізумен және газды тасымалдау
көлемінің төмендеуіне байланысты болды.
«Қазхром
ТҰК»
АҚ
филиалы
Ақтөбе
ферроқорытпа зауыты – 2013 жылы ластағыш
заттардың шығарындылары 2012 жылғы 5 085
тоннаға қарсы шамамен 2964 тоннаны құрады,
төмендеу феррохромды шығаруды қысқарту
салдарынан болды.
Дон тау-кең өңдеу комбинаты - «Қазхром ТҰК»
АҚ
–
2013
жылы
ластағыш
заттардың
шығарындылары 2012 жылғы 2 455 тоннаға қарсы
шамамен 1 323 тоннаны құрады, төмендеу ашық
әдіспен кен шығару көлемінің қысқаруының
салдарынан болды. 2014 жылға облыстың
кәсіпорындарымен
стационарлы
көздерден
атмосфераға ЛЗ шығарындыларына 2 857 рұқсат
алынды. Шығарындылардың рұқсат етілген көлемі
– 308,5 мың тн., ағымдағы жылдың 12 айына
шығарындылардың нақты көлемі 169,5 мың
тоннаны құрады, соның ішінде 31 кәсіпорын 0,314
мың тонна көлемінде ЛЗ шығарындыларының
нормативінен асып кетті. Стационарлы көздерден
шығарындылардың көлемі 2013 жылдың 12 айынан
4,8%-ға аз (178,3 мың тн.).
Атмосфералық ауаның негізгі ластағыштары
болып табылатындар: «СНПС-Ақтөбемұнайгаз»
АҚ - 40,12 мың тн. немесе стационарлық көздерден
шығарындылардың жалпы көлемінен 23,6 % (169,5
мың тонна); «Қазақойл Актобе» ЖШС - 14,2 мың.тн
- 9,9%; «Ақтөбе» МГБ «Орталық Азия Интергаз»
АҚ - 11,823 мың.тн - 6,9%; «Қазхром ТҰК» АҚ –
АФЗ - 7,4мың. тн - 4,3%; «Аман Мұнай» ЖШС - 2,4
мың.тн. – 1,4%.
Стационарлық
көздерден
шығарындылар
жылдар бойынша кестеге жинақталған:
Ластағыш туралы ақпарат
2014 ж
2013 ж
Атмосфералық ауаға жалпы өнеркәсіп
шығарындыларының көлемі, мың тонна
169,5
178,3
Күкірт ангидриді шығарындыларының көлемі, мың тонна.
31,2
35,4
Атмосфералық ауаға азот диоксиді шығарындыларының
көлемі, мың тонна.
12,98
13,5
Атмосфералық ауаға қатты қалдықтар
шығарындыларының көлемі, мың тонна.
11,96
12,2
Атмосфералық ауаға тұншықтырғыш газ
шығарындыларының көлемі, мың тонна.
60,45
64,4
Басқа да заттар шығарындыларының көлемі
52,91
52,8
2011-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстарын пайдалану және қоршаған
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама
85
2
3
.
1
1
.
2
0
1
5
Е
С
Э
Д
О
Г
О
(
в
е
р
с
и
я
7
.
1
3
.
2
)
К
о
п
и
я
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о
д
о
к
у
м
е
н
т
а
.
П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й
р
е
з
у
л
ь
т
а
т
п
р
о
в
е
р
к
и
Э
Ц
П
.
Мұнайгаз өндіруші кәсіпорындармен ілеспелі
газ көлемі мен ілеспелі жағу көлемінің азаюы
есебінен
қоршаған ортаға шығаратын АЛ
шығарындылары саласы бойынша жалпы көлемнің
азаюы
байқалады,
сонымен
қатар,
кейбір
шығарындылардың азаюы тау-кен байыту және
кәсіпорындарымен және құрылыс өнеркәсібімен
жүргізілді. 2014 жылдың 12 айлық болжамды
ақпараты бойынша ілеспе мұнай газын өндіру
4020,335 млн. м.
3
құрады. 2013 жылдың сәйкесінше
кезеңімен салыстырғанда 156,843 млн. м
3
аз, қарсы
2013 жыл үшін есеп беру кезеңіндегі жалпы
жағылған газ көлемі 319,138 млн.м
3
құрады.
Шырақты қондырғыларда ілеспе мұнай газын өртеу
көлемі мұнай газын кәдеге жарату есебінен азаяды.
Стационарлық көздерден (169,5 мың.тн)
атмосфераға ластағыш заттар шығарындыларының
жалпы көлемінен 21,5%. немесе 36,5 мың.тн
шырақтарда ілеспе газдарды жағудың үлесіне
кіреді.
Шырақты қондырғылардан ластағыш заттар
шығарындыларының барлық 96,9%-ы «СНПС-
Ақтөбемұнайгаз» АҚ, «ҚазақойлАқтөбе» ЖШС
және «Аман Мұнай» ЖШС 3 мұнайгаз өндіруші
және қайта өңдеуші кәсіпорындарда орын алады.
Стационарлық көздерден атмосфераға ластағыш заттардың шығарындыларының жалпы көлемі
Республикалық
маңыздағы облыс,
қала
Стационарлық көздерден
атмосфераға ластағыш
заттар
шығарындыларының
жалпы көлемі, мың тонна
Рұқсат етілген көлем, мың
тонна/жылына
Мем.бақылау
кезінде анықталған
нормативтен асып
кеткен
шығарындылар
мың тонна/жылына
Ақтөбе облысы
Есептік
мерзім
Өткен жылдың
кезеңімен
салыстырғанда
Есептік
мерзім
Өткен жылдың
кезеңімен
салыстырғанда
0,314
169,5
178,3
308,5
268,14
Жалпы
ластағыш
заттардың
шығарындыларының айтарлықтай үлесін авто
көліктер құрайды (40,6%), сонымен қатар, облыста
автокөлік санының артуына қарамастан (174296
бірлік.) ағымдағы жылдың 12 айы бойынша ЛЗ
шығарындылардың жалпы көлемі өткен жыл
кезеңімен салыстырғанда 92,5 мың тоннадан 91,4
мың тоннаға дейін төмендеді. Еуро-4 талаптарына
жауап беретін жаңа автокөлік құралдарының
үлесінің артуы, газды отынға автокөліктің ауысуы,
әкелінетін
ЖЖМ
сапасы,
шығарындылары
бақылаудың өсуі сияқты ұйымдастырушылық және
техникалық іс-шаралар жүргізудің арқасында
қысқарды.
Ақтөбе қаласының облыстық орталығына авто
көліктерден негізгі жүктеме түсіп отыр. 2014 жылы
автокөліктердің
шығарындыларынан
қаланың
атмосфералық
ауасының
жүктемесін
азайту
мақсатында Ақтөбе қаласының 11-ші мөлтек
ауданында көтергіш көпір құрылысы, «Ақтөбе қ.
Солтүстік айналма» көлік жолының құрылысы
аяқталды, жол жағдайлары жақсартылды және т.б.
аталған шаралар Ақтөбе қаласының кейбір
бөліктерінде ластағыш заттар шығарындыларының
азаюына және қаланың орталық бөлігін транзиттік
көліктен жеңілдетілуіне мүмкіндік жасады.
Ағымдағы жылы Экология департаментімен
ішкі істер органдарымен бірлесіп Ақтөбе қ.
аумағында автокөліктен шығарындыларды бақылау
бойынша іс-шаралар жүргізілді, 49 бірлік автокөлік
тексерілді. Асып кетудің 4 фактісі белгіленген,
кінәлілер әкімшілік жауапкершілікке тартылған.
Жылдың басынан 249 бірлік автокөлік тексеріліп,
бекітілген нормативтерден асып кетудің 20 оқиғасы
белгіленген.
11.02.1-кесте. Атмосфералық ауаны қорғау бойынша салыстырмалы көрсеткіштер.
Атауы
Өлшем
бірлігі
2014
2013
Айырмашылығы
Тексерулердің саны
саны
59
76
-17
Анықталған бұзушылықтар
саны
56
79
-23
Берілген ұйғарымдар
саны
28
14
+14
Ластағыш туралы ақпарат
2014 ж.
2013 ж.
Газды жағу нәтижесіндегі шығарындылардың көлемі, мың тонна
36,5
41,263
Атмосфералық ауаға тазаланбаған өндірістік шығарындылардың
көлемі, мың тонна
169,5
178,3
Соның ішінде, апаттық шығарындылардың көлемі, мың тонна
0,314
0,256
2011-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстарын пайдалану және қоршаған
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама
86
2
3
.
1
1
.
2
0
1
5
Е
С
Э
Д
О
Г
О
(
в
е
р
с
и
я
7
.
1
3
.
2
)
К
о
п
и
я
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о
д
о
к
у
м
е
н
т
а
.
П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й
р
е
з
у
л
ь
т
а
т
п
р
о
в
е
р
к
и
Э
Ц
П
.
Орындалған ұйғарымдар
саны
25
6
+19
Тоқтатылған объектілер
саны
-
-
-
Берілген айыппұлдардың
саны/сомасы
саны/мың тг
56/111 631,935
79/1 323 183,9
-23/
-1 211 551,965
Төленген айыппұлдардың
саны/сомасы
саны/мыңтг
51/23 288,038
62/6023,7
-11/ +17 264,338
Келтірілген зиянды өтеу
бойынша қойылған талаптар
саны/мың
тенге
45/2398546,168
39/6 555 593,6
+6/-4157047,432
Келтірілген зиянды өтеу
бойынша өтелген талаптар
саны/мыңтг
38/61178,638
32/1 300 016,4
+6/
-1 238837,762
Өткен жылы берілген төленген
әкімшілік айыппұлдар
саны/мыңтг
8/2 437 129,1
20/69369,338
-12/+2 367 759,8
Өткен жылы берілген төленген
наразылықтар
саны/мыңтг
22/6 541 015,2
13/286399,781
+9/+6 254 615,4
11.02.03. СУ РЕСУРСТАРЫ
Облыстың аумағында балық шаруашылық
маңызы бар 10 өзен, оларға: Елек, Үлкен Хобда,
Ырғыз, Торғай, Ембі Қарғалы, Ор, Сағыз, Ойыл,
Темір, Торғай мемлекеттік табиғи резерватының 43
көлі, сондай-ақ 13 су қоймасы кіреді.
«Қазгидромет»
РМК
2014
жылғы
«Гидрохимиялық көрсеткіштер бойынша жерүсті
суларының сапасының жағдайы туралы» деректері
бойынша Темір, Қосестек және Ембі өзендері 4-
класс ретінде жіктеледі, ластанған; Үлкен Хобда –
орташа ластанған; Ойыл – ластанған; Ақтосты –
орташа
ластанған;
Шалқар
–
ластанған;
Орь – ластанған.
Елек
өзені
-
Ақтөбе
облысының
ірі
ағындарының бірі. Ақтөбе облысының шегінде
29500 шаршы шақ су жинау алаңымен өзеннің
ұзындығы 257 шақ. Өзен Ақтөбе облысының
Мәртөк, Алға және Мұғалжар аудандары бойынша,
сондай-ақ,
Ақтөбе
қаласының
аумағы
бойынша ағады.
Қазіргі таңда Елек өзені судың химиялық
құрамы бойынша 3,68 ластану индексіне ие, бұл су
сапасының 4-класына тиісті және ластанған ретінде
сипатталады.
Елек өзенінде судың химиялық құрамы
бойынша 7 класс су сапасына сәйкес келетін, 13,7
ластануы индексі бар және ол «төтенше лас су»
болып сипатталады.
Елек өзенінің бассейнінде АЗФ ферроқорытпа
өндірісінің
шлактары
және
АЗХС
хром
қосылыстары бар шламдармен жинақталған алты
валентті, жер асты және жер үсті суларының
ластануы 65 жыл бойы жалғасуда. Ақтөбе
қаласындағы Елек өзенінің оң және сол
жағалауларында алты валентті хроммен ластанған
жер асты суларының тарихи ластану аймағы бар.
2010-2014 жылдарға арналған «Жасыл Даму»
бағдарламасында алты валентті хром бар жер асты
суларының ластану көзін жою бойынша қоршаған
ортаны
қорғау
іс-шаралары
2013
жылы
қабылданған. Сондай-ақ «АЗХС» АҚ хромды алты
валенттік жерасты суларының ластануын ұстап
қалу бойынша суды пайдалануда – оқшаулау
станциясы.
Хром ластанған жерлерде жер асты сулары
жағдайына
жиі
мемлекеттік
мониторинг
жүргізіледі, тексеру қорытындысы бойынша 67
қарау ұңғымалар бойынша Елек полигонында алты
валентті хроммен жер асты суларының ластанудың
жалпы 12 шақ
2
-нан 11,5 шақ
2
-ға қысқартылғаны
байқалды. Мемлекеттік мониторинг ластану
ауданының шекарасы техногендік полигонның
ортасына ығысады, сонымен қатар, контурдың
ортасында әртүрлі хромның концетрациясымен
бөліну жүреді және қазіргі уақытта 30,0-дан 265,8
мг / дм3 дейін хром құрамы жоғары аномальды 4
алаң белгіленді.
Жалпы алты валентті хром құрамының
төмендеуі байқалуда, ал су көрсеткіші нейтралды
ортадағы жер асты сулары қышқыл және
нәтижесінде 363-1106 мг / дм3 құрамында екі
валентті темір бар екендігі анықталды, ол жер асты
суларының жоғары минерализацияуына алып келді.
Елек өзенінің ластануының негізгі көздері
Ақтөбе хром қосылыстарының зауыты (АХБЗ),
«Қазхром ТҰК» АҚ филиалы Ақтөбе ферроқорытпа
зауыты, тоқтатылған ірі химиялық өндірісі – Киров
атындағы Алғындық химиялық зауыты (Алға
қаласында)
болып
табылады.
Шешілмеген
проблемалар Ақтөбе қ. Елек ө. «Ақбұлақ» АҚ ағын
суларға тасталудың жалғасуы болып табылады.
«Ақбұлақ» АҚ қоршаған ортаға эмиссияға
берілген рұқсатқа (Ақтөбе қ.) және әзірленген
ЖБШТ сәйкес У.Р.Е
.
су тасқыны кезінде
тазартылған ағын суларды тастайды, соның
нәтижесінде тасталғандар:
2011 – 7,2 млн.м
3
және 2012 ж. – 6,8 млн.м
3
және
2013 ж. – 6,086 млн.м3.
Ластағыш заттар мен мұнайды, мұнай өнімдерін
облыс аумағындағы ашық су қоймалары мен
тазаланбаған ағынды суларға рұқсатсыз тура тастау
фактілері
соңғы
үш
жылда
байқалмады.
Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде облыстың
ТЖК
объектілерінің
жағдайы
экологиялық
талаптарға сай келмейді. Облыстың тазалау
жабдықтарның тозуына байланысты Ақтөбе
облысының ірі елді мекендерінде ТЖК қайта құру
бойынша бағдарламаны әзірлеу (Алға, Қандыағаш,
Жем, Хромтау, Батамша, Шұбарқұдық, Кенкияқ,
Шалқар, Мәртөк, Эмба қалалары) және (Хобда,
Комсомольск, Мәртөк, Ырғыз, Темір, Байғанин)
аудан
орталықтарындағы
жаңа
тазалау
қондырғылары құрылысын сонымен қатар, «Ақ
бұлақ» АҚ тазартылған ағынды суларын тұрақты
түрде пайдалану мәселелерін шешу қажет.
2011-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстарын пайдалану және қоршаған
ортаның жай-күйі туралы ұлттық баяндама
87
2
3
.
1
1
.
2
0
1
5
Е
С
Э
Д
О
Г
О
(
в
е
р
с
и
я
7
.
1
3
.
2
)
К
о
п
и
я
э
л
е
к
т
р
о
н
н
о
г
о
д
о
к
у
м
е
н
т
а
.
П
о
л
о
ж
и
т
е
л
ь
н
ы
й
р
е
з
у
л
ь
т
а
т
п
р
о
в
е
р
к
и
Э
Ц
П
.
Ластағыш заттардың жобалық көрсеткіштерге
дейін ағындарды тазарту тәртібінде қоршаған
ортаға ықпал етпейтін компоненттерге ТЖК
пайдалану үшін тазалау түйіндері – тұндырғыштар,
құм тұтқыштар, аэротендерді және т.б. жөндеу
жұмыстарын жалғастыру қажет.
Сүзу
алаңдары
бар
кәсіпорындармен
техникалық жағдайлары қанағаттанарлық, жасанды
су
қоймаларын толтыру
деңгейі
жобалық
белгілеуден төмен болған ағынды суларды
қабылдау объектілерін сүзу алаңдарына (тазалау
және аршу) қызмет көрсету кестесі әзірленді.
Ақтөбе облысында ағын суларды тазалау
тиімділігі тазалау жабдықтарының кешені бойынша
шамамен 30%-ды құрайды, ерекшелік ведомсвалық
бағынысты «Ақбұлақ» АҚ мен ТЖК, оларда
өткізілген кешенді күрделі жөндеу жұмыстарының
нәтижесінде салаларды тазалау 75%-ға дейін және
85%-ға дейін жоғарылаған, өткен ғасырдың 60-
жылдары салынған қалған объектілер (ТЖК) айдап
қотару станцияларының қызметтерін орындауда.
Кәсіпорындарға
жүргізілген
өндірістік
экологиялық бақылауға сәйкес шекарадағы ЖЛЖ
жинақталу, сүзу алаңдары, биотоғандар, және т.б.
ағынды сулардағы топырақ сынабы іріктеліп
зертханалық зерттеу нәтижелеріне сәйкес ластағыш
заттар
концентрациясының
құрамы
ШЖК
нормадан төмен екендігі анықталды.
11.02.04. ЖЕР РЕСУРСТАРЫ
01.01.2015ж. облыстың ауданы 30 062,9 мың га.
құрайды. Ауыл шаруашылығы алқаптарының
құрылымы - 9 920,9 мың га. [11.02.02. С.7].
Елді мекендердің жерлерінің ауданы өзгерген
және 3 836,2 мың га. құрайды. Өнеркәсіп жері –
161,9 мың га.
ЕҚТА жері – 800,7 мың га., су қорының жері –
6,6 мың га., орман қорының жері – 201,0 мың га.
Облыстың аумағында мұнай өнімдерімен
ластанған жерлер тіркелмеген.
2014 жылға пайдалы қазбаларды әзірлеу және
геологиялық зерттеу, іздеу, құрылыс және басқа да
жұмыстарынан бұзылған жерлер – 10,7 мың га.
құрады. Қалпына келтірілген жерлердің ауданы –
шамамен 4 мың га. (11.02.1-кесте).
11.02.2-кесте. Облыстың жер қорын санаттар бойынша бөлу, мың га.
Жер учаскілері
Ау
ы
л ша
ру
аш
.
ма
ңы
зда
ғы
Елді
ме
ке
нде
р
дің
ж
ер
ле
р
і
Ө
не
р
кә
сіп
ж
әне
т.
б.
ж
ер
ле
р
ЕҚ
ТА
О
р
ма
н қо
р
ы
Су
қо
ры
Қ
ор
ж
ер
ле
р
і
Қ
ұр
ы
лы
с
ке
зінде
бұ
зы
лғ
анда
р
Қ
алп
ы
на
ке
лті
р
ілге
нде
р
Достарыңызбен бөлісу: |